Giriş

İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 286. maddesi ve bu maddeye dayanılarak hazırlanan “Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmelik” uyarınca, konkordato talebinde bulunan borçlunun dava dilekçesine eklemesi gereken belgeler, yargı kararlarında istikrarlı bir şekilde “özel dava şartı” olarak nitelendirilmektedir. Bu belgelerin eksiksiz, gerçeğe uygun ve usulüne uygun bir şekilde sunulması, talebin ciddiyetini, hazırlığın tamlığını ve borçlunun iyi niyetini göstermesi açısından kritik bir öneme sahiptir. Mahkemeler, bu belgelerin varlığını ve tamlığını geçici mühlet kararı vermeden önce re’sen incelemekte olup, eksiklik tespiti halinde talebin Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) m. 115/2 uyarınca usulden reddine karar vermektedir. Bu çalışma, incelenen yargı kararları ışığında, konkordato talebinin esasına girilebilmesi için sunulması zorunlu olan belgeleri ve bu konudaki yargısal yaklaşımları detaylı bir şekilde analiz etmektedir.

Konkordato talebinde Sunulması Zorunlu Belgeler ve Ekler

Yargı kararlarında İİK m. 286’ya atıfla detaylı olarak listelenen ve dava şartı kabul edilen belgeler şunlardır:

Konkordato Ön Projesi (İİK m. 286/1-a): Talebin temelini oluşturan bu proje, borçlunun mali durumunu iyileştirme ve borçlarını ödeme niyetini somutlaştıran en önemli belgedir. Kararlarda projenin içeriğine dair şu unsurların bulunması gerektiği vurgulanmaktadır:

Borçlunun borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceği.

Alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacakları.

Ödemelerin yapılması için borçlunun mevcut mallarını satıp satmayacağı.

Borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve ödemeleri yapabilmesi için gerekli mali kaynağın nasıl sağlanacağı (sermaye artırımı, kredi temini veya başka bir yöntem).

Borçlunun Malvarlığı Durumunu Gösterir Belgeler (İİK m. 286/1-b): Borçlunun mali fotoğrafını çekmeyi amaçlayan bu belgeler, projenin dayandığı finansal temeli gösterir. Defter tutmaya mecbur borçlular için zorunlu olanlar şunlardır:

Türk Ticaret Kanunu’na göre hazırlanan son bilanço, gelir tablosu ve nakit akım tablosu.

Hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilançolar. Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2018/523 E. sayılı kararında, “rayiç değerler üzerinden hazırlanan ara bilançonun sunulmaması” dava şartı eksikliği olarak kabul edilmiştir.

Ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile e-defter berat bilgileri.

Maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler.

Tüm alacak ve borçları vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler.

İİK m. 286/3 uyarınca, sunulan mali tabloların tarihi başvuru tarihinden en fazla 45 gün öncesine ait olmalıdır.

Alacaklılar Listesi (İİK m. 286/1-c): Bu liste, konkordato sürecinden etkilenecek tüm tarafları ve alacakların niteliğini göstermelidir. Listede “Alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren” bilgiler yer almalıdır.

Karşılaştırmalı Tablo (İİK m. 286/1-d): Alacaklıların menfaatini korumaya yönelik en önemli belgelerden biridir. Bu tabloda, “Konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak” gösterilmesi zorunludur.

Makul Güvence Veren Denetim Raporu (İİK m. 286/1-e): Projenin uygulanabilirliğine dair objektif bir değerlendirme sunar. Bu raporun;

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bir bağımsız denetim kuruluşu tarafından,

Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlanması,

Konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceğine dair “makul güvence” vermesi ve dayanaklarını içermesi gerekmektedir. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi’nin 2024/794 E. sayılı kararında, “sunulan makul güvence raporunun davacı adına düzenlenmediği, davacının ortağı olduğu şirket hakkında düzenlenen makul güvence raporunun davacı gerçek kişi için geçerli olamayacağı” belirtilerek, raporun talebe özgü olması gerektiği vurgulanmıştır.

1. Belgelerin “Dava Şartı” Niteliği ve Sonradan Giderilememesi

İncelenen tüm kararlarda, İİK m. 286’da sayılan belgelerin sunulmasının bir “dava şartı” olduğu konusunda tam bir fikir birliği mevcuttur. Samsun Bölge Adliye Mahkemesi bu durumu, “…söz konusu belgelerin dava dilekçesine eklenmesi iflas dışı konkordato davası yönünden özel dava şartı niteliğinde olduğu” şeklinde ifade etmiştir. Bu nitelendirme, belgelerin eksikliği halinde mahkemenin davanın esasına giremeyeceği ve talebi usulden reddetmek zorunda kalacağı anlamına gelir. Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2021/721 E. sayılı kararında yer alan “söz konusu dava şartının da sonradan giderilmesi mümkün dava şartlarından olmayışı” ifadesi, bu konuda katı bir yoruma işaret etmektedir. Ancak Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin 2023/4010 E. sayılı kararı ve birçok ilk derece mahkemesi kararı, mahkemelerin eksikliklerin giderilmesi için HMK m. 115/2 uyarınca borçluya “kesin süre” verdiğini göstermektedir. Bu durum, dava şartı eksikliğinin mutlak anlamda giderilemez olmadığını, ancak mahkemece verilen kesin süreye riayet edilmemesinin davanın usulden reddiyle sonuçlanacağını ortaya koymaktadır.

2. Belgelerin Sadece Sunulması Değil, İçerik Olarak da Gerçeği Yansıtması Zorunluluğu

Yargı kararları, belgelerin sadece şeklen sunulmasının yeterli olmadığını, aynı zamanda içerik olarak doğru, tutarlı ve gerçeği yansıtan veriler içermesi gerektiğini vurgulamaktadır. Ankara 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2023/332 E. sayılı kararında bu husus net bir şekilde ortaya konulmuştur: “İİK 286 maddesi gereğince konkordato talebine maddede sayılan belgelerin eklenmesi gerektiği, sunulan bilgilere göre gerçek verileri içermeyen belgelerin konkordato talebine eklenmiş olmasının İİK 287/1 maddesi kapsamında belgelerin sunulmuş olmasından söz edilemeyeceği, 286. Maddede sayılan belgelerin sunulmuş olmasının konkordato talebinde dava şartı olduğu…” Bu yaklaşım, mahkemenin geçici mühlet aşamasında dahi belgeler üzerinde asgari bir içerik denetimi yaptığını, yanıltıcı veya çelişkili belgelerle yapılan başvuruların ciddiyetten uzak kabul edilerek reddedileceğini göstermektedir.

3. Borçlunun Niteliğine Göre Farklılaşan Yükümlülükler

Kanun ve yönetmelik, borçlunun hukuki statüsüne göre sunulacak belgelerde bazı farklılıklar öngörmektedir:

Küçük İşletmeler: İİK m. 286/1-e bendinde yer alan makul güvence raporu sunma zorunluluğu küçük işletmeler için uygulanmaz. Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2018/642 E. sayılı kararında küçük işletme tanımı, ilgili KOBİ Yönetmeliği’ne atıfla “50 kişiden az yıllık işçi istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 25.000.000,00.-TL’yi aşmayan işletmeler” olarak belirtilmiştir. Bu kriterleri aşan borçluların raporu sunması zorunludur.

İflasa Tabi Olmayan Gerçek Kişiler: Sakarya Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2025/195 E. sayılı kararında belirtildiği üzere, iflasa tabi olmayan borçluların “konkordato ön projesi” ve “alacaklı ve alacak listesi” ile “uygun düştüğü ölçüde malvarlığının durumunu gösterir belgeleri” sunması yeterli görülmektedir.

Sonuç

Konkordato talebinin mahkeme tarafından ciddiye alınması ve geçici mühlet kararı verilebilmesi için İİK m. 286 ve ilgili yönetmelikte belirtilen belgelerin eksiksiz, güncel, gerçeğe uygun ve usulüne uygun olarak dava dilekçesi ekinde sunulması mutlak bir zorunluluktur. Yargı kararları, bu belgelerin “özel dava şartı” niteliğinde olduğunu, eksikliklerinin ise talebin esasına girilmeksizin usulden reddine neden olacağını istikrarlı bir şekilde vurgulamaktadır. Başvurunun hazırlık aşamasında, özellikle konkordato ön projesinin kanunun aradığı tüm unsurları içermesi, mali tabloların güncel ve tutarlı olması ve borçlunun niteliğine uygun olarak (küçük işletme, tacir olmayan vb.) tüm belgelerin temin edilmesi, sürecin sağlıklı bir şekilde başlayabilmesi için hayati önem taşımaktadır. Belgelerin sadece şeklen değil, içerik olarak da talebin ciddiyetini ve projenin uygulanabilirliğini destekler nitelikte olması, yargı mercileri nezdinde olumlu bir ilk izlenim bırakılması açısından kritiktir. Bir yazı önerisi.

Neden Uzman Konkordato Avukatı Desteği Gereklidir?

Konkordato süreci, hem hukuki hem de finansal açıdan yüksek teknik bilgi gerektiren, hata kabul etmeyen bir yargısal süreçtir. İşte bu nedenle, bir konkordato talebinin doğru hazırlanması ve başarıya ulaşması için uzman konkordato avukatı desteği zorunluluktur.

1. Belgelerin Eksiksiz ve Usule Uygun Hazırlanması Teknik Uzmanlık Gerektirir

Konkordato talebinde sunulması zorunlu belgelerin her biri, mahkemeler tarafından özenle incelenir. Eksik veya yanlış hazırlanmış bir bilanço, hatalı alacaklı listesi, tarih kriterine uymayan tablolar veya yanlış düzenlenmiş bir denetim raporu, konkordato talebinin HMK m. 115/2 gereğince reddiyle sonuçlanır. Uzman bir konkordato avukatı, hem İİK m. 286’da hem de yargı içtihatlarında aranan tüm kriterlere uygun bir dosyanın hazırlanmasını sağlar.

2. Sürecin Stratejik Yönetimi ve Mahkeme/Komiser İletişimi Profesyonellik Gerektirir

Konkordato, yalnızca belge sunmaktan ibaret değildir; sürecin her aşamasında mahkeme, komiser ve alacaklılarla doğru iletişim kurmak gerekir. Denetim raporunun kapsamı, projenin ekonomik gerçeklerle uyumu ve karşılaştırmalı tablonun hazırlanışı, hukuki ve mali tecrübe gerektirir. Bu aşamalarda yapılacak stratejik hatalar, konkordato projesinin başarı şansını ortadan kaldırabilir.

3. Yargı Kararlarında Aranan Kriterlere Uygun Plan Oluşturmak Profesyonel Destek Olmadan Mümkün Değildir

Mahkemeler, konkordato projelerini değerlendirirken “kaynaklarla orantılılık”, “eşitlik”, “gerçekleştirilebilirlik”, “iyi niyet” ve “iflas halinde alacaklıların elde edeceği tutardan daha iyi bir sonuç sağlama” gibi kriterleri dikkate almaktadır. Bu kriterleri karşılamayan projeler reddedilmekte veya üst mahkemelerde bozulmaktadır. Uzman konkordato avukatları, projenin tüm unsurlarını yargı içtihatlarında belirlenen standartlara uygun şekilde hazırlayarak ret riskini en aza indirir.

2M Hukuk Avukatlık Ofisi, İstanbul, Tuzla, Pendik, Kartal, Maltepe, Gebze ve Tepeören bölgelerinde konkordato başvurusu, mühlet ve tasdik süreçlerinde profesyonel hukuki danışmanlık sunmaktadır. Deneyimli konkordato avukatlarımız, dava şartı niteliğindeki belgelerin hazırlanmasından projenin kurgusuna, denetim raporunun uyumluluğundan mahkeme sürecinin yönetimine kadar tüm aşamalarda işletmelere destek vererek konkordatonun başarıya ulaşmasını sağlar.