AİHM, sadece avukatla temsil edilmeyi mahkeme harcına yönelik adli yardım talebinin reddine haklı bir gerekçe olarak görmemektedir. Mahkemeye başvuru hakkının ihlaline yol açar.
Mahkeme harcından muaf tutulma gibi adli yardım taleplerinin davacının kendisini avukatla temsil ettirdiği gerekçesiyle reddedilmesi mahkemeye başvuru hakkını ihlal eder. Burada avukat tutmuş olan bir davacının mali durumunun da iyi olduğu ve bu nedenle mahkeme harcını ödeyemeyecek durumda olmadığı varsayımıyla hareket edilmektedir. Ancak AİHM, sadece avukatla temsil edilmeyi mahkeme harcına yönelik adli yardım talebinin reddine haklı bir gerekçe olarak görmemektedir. Dahası AİHM, kişinin kendisini avukatla temsil ettiriyor olmasının mali durumun güçlülüğüne karine oluşturmayacağını özellikle vurgulamaktadır. Dolayısıyla davacının mali durumu araştırılmadan böyle bir varsayımdan hareket edilmesi mahkemeye başvuru hakkını ihlal edecektir. Gerçekten böyle bir kabul mahkemeye başvuru hakkının özünü zedeleyici niteliktedir. Zira kişi, hatır veya akrabalık ilişkisine dayanarak tanıdığı bir avukata ücret ödemeden vekalet vermiş olabilir ya da vekalet sözleşmesinde ücret ödemesinin davanın sonucuna göre ve davanın sonunda yapılacağı kararlaştırılmış olabilir. Kaldı ki böyle bir kabul ücret ödemeden avukat tutulamaz sonucunu doğurur ki, bu da hayatın olağan akışına uygun bir yaklaşım değildir. Bu nedenlerle avukatla temsil ediliyor olmayı, mali olanak yetersizliği iddiasını çürüten bir argüman olarak kullanılması kaçınılmaz olarak mahkemeye başvuru hakkının ihlali anlamına gelecektir. Nitekim AİHM, mali olanağa sahip olmayan kişilerin kızlarının ameliyatındaki kusurdan dolayı devlete karşı açacakları tazminat davası için adli yardım taleplerinin herhangi bir araştırma yapılmadan ilgililerin avukatla temsil edilmesi gerekçesiyle reddedildiği olayda mahkemeye başvuru hakkının ihlaline karar vermiştir. (Mehmet ve Suna Yiğit/Türkiye, 2007, pr.37. Kaba/Türkiye, 2011, pr.24; Bakan/Türkiye, 2007, pr.65-79) Bir yazı önerisi.
AİHM ve AYM Başvurularında Uzman Avukat Desteği Neden Kritik Öneme Sahiptir?
AİHM, bir kişinin avukatla temsil edilmesini adli yardım talebinin reddi için geçerli bir gerekçe olarak görmemektedir. Bir davacının avukatla temsil ediliyor olması onun mali durumunun iyi olduğu anlamına gelmez; hatta kimi durumlarda kişi hiç ücret ödemeden veya dava sonunda ödeme kararlaştırılarak da avukat tutabilir. Bu nedenle adli yardım taleplerinin, sadece avukatla temsil ediliyor gerekçesiyle reddedilmesi, AİHM içtihadına göre mahkemeye erişim hakkının ihlalidir (Mehmet ve Suna Yiğit/Türkiye, 2007, pr.37; Kaba/Türkiye, 2011, pr.24).
AİHM’in bu yaklaşımı, bireysel başvuruların teknik ve uzmanlık gerektiren süreçler olduğunu da ortaya koymaktadır. Mali durum araştırması yapılmadan verilen ret kararları dahi hak ihlali sayılırken, başvurunun kabul edilebilirlik şartlarına uygun hazırlanması, ihlalin somutlaştırılması ve içtihat bağlantılarının kurulması çok daha hassas bir uzmanlık gerektirir.
Bu nedenle, AİHM ve AYM bireysel başvurularında uzman avukat desteği alınması, başvurunun hem kabul edilmesi hem de esastan incelenerek sonuç alınması açısından kritik öneme sahiptir. 2M Hukuk Avukatlık Bürosu, bireysel başvuru hukukunda uzman kadrosuyla, hak ihlallerinin doğru tespiti, içtihatlarla uyumlu argüman kurulması ve sürecin hatasız yürütülmesi konusunda profesyonel destek sunmaktadır.
