Bu çalışma, “Miras nasıl paylaşılır; reddi miras nedir ve nasıl yapılır?” sorusuna yanıt olarak sunulan yargı kararı özetlerinin analiziyle hazırlanmıştır. Çalışma, Türk Medeni Kanunu (TMK) çerçevesinde mirasın paylaşımının temel prensiplerini, mirasın reddi (reddi miras) müessesesinin tanımını, türlerini, hukuki sonuçlarını ve usulünü Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları ışığında detaylı bir şekilde incelemektedir. Analiz, özellikle mirasın reddinin miras paylarına etkisi ve bu durumun mirasçılık belgesine yansıtılması gerekliliği üzerinde yoğunlaşmaktadır.

Mirasın Paylaşımı: Mirasın paylaşımı, TMK’da belirtilen yasal mirasçılar arasında, mirasbırakanın ölüme bağlı tasarrufları da dikkate alınarak yapılır. Paylaşımın temel belgesi, aksi ispatlanana kadar geçerli bir karine teşkil eden mirasçılık belgesidir (veraset ilamı). Mirasçıların tamamının katılımıyla yapılacak rızai paylaşım esastır; aksi takdirde yargısal taksim yoluna gidilir.

Reddi Mirasın Tanımı ve Türleri: Reddi miras, yasal veya atanmış mirasçının, kendisine kalan mirası kabul etmeme yönündeki tek taraflı irade beyanıdır. İncelenen kararlarda iki tür reddi miras öne çıkmaktadır:

Gerçek Ret (TMK m. 609): Mirasçının, yasal süre içinde sulh hukuk mahkemesine yapacağı sözlü veya yazılı, kayıtsız ve şartsız beyanla mirası reddetmesidir.

Hükmen Ret (TMK m. 605/2): Mirasbırakanın ölüm tarihinde terekesinin borca batık (ödemeden aciz) olduğunun açıkça belli veya resmen tespit edilmiş olması halinde mirasın kendiliğinden reddedilmiş sayılmasıdır. Bu tür ret için kanunda belirtilen 3 aylık süre işlemez.

Reddi Mirasın En Önemli Hukuki Sonucu: Yargı kararlarında en çok vurgulanan ve TMK m. 611’de düzenlenen sonuç, mirası reddeden yasal mirasçının payının, miras açıldığı zaman kendisi sağ değilmiş gibi diğer hak sahiplerine geçmesidir. Bu, reddedenin payının kendi altsoyuna (çocukları ve torunlarına) intikal etmesi anlamına gelir.

Mirasçılık Belgesinin Rolü: Yargıtay, mirasçılık belgelerinde mirası reddeden kişiye işaret etmekle yetinilmesini yeterli görmemektedir. Kararlarda istikrarlı bir şekilde, “mirası ret nedeniyle, mirasçılık sıfatını kaybedenlerin ve bunların payının akıbetinin (kime kalacağının)’da gösterilmesi gerekir” ilkesi vurgulanmaktadır. Bu detayın eksikliği, kararlar için bir bozma nedeni sayılmaktadır.

Tüm Mirasçıların Reddi: En yakın yasal mirasçıların tamamının mirası reddetmesi halinde, tereke iflas hükümlerine göre tasfiye edilir (TMK m. 612). Bu durumda sulh hukuk mahkemesi resen tasfiye sürecini başlatır ve bir tereke temsilcisi atar.

A. Mirasın Paylaşımı

İncelenen yargı kararları, mirasın paylaşımının usulünden çok, paylaşımı etkileyen özel bir durum olan reddi miras üzerinde durmaktadır. Ancak kararlardan süzülen temel prensipler şunlardır:

Yasal Dayanak ve Mirasçılık Belgesi: Miras paylaşımının hukuki çerçevesini TMK m. 495-501 arasındaki yasal mirasçılığa ilişkin hükümler oluşturur. Paylaşımın başlangıç noktası, TMK m. 598 uyarınca düzenlenen ve “aksi ispat edilinceye kadar adına düzenlenmiş bulunan kişi ve kişilerin mirasçılığı lehine bir karine oluşturan” mirasçılık belgesidir (Yargıtay 14. Hukuk Dairesi, 2015/2235 E., 2015/11024 K.).

Paylaşım Yöntemi: Yargıtay 20. Hukuk Dairesi’nin bir kararında (2018/582 E., 2019/1125 K.) vurgulandığı üzere, usulüne uygun bir paylaşımdan söz edebilmek için “tüm mirasçıların bir araya gelerek, terekeyi iradeleri ile pay etmeleri” gerekmektedir. Bu, rızai taksimin önceliğini göstermektedir.

B. Reddi Miras (Mirasın Reddi)

Yargı kararları, reddi miras kurumunu ve sonuçlarını detaylı olarak ele almaktadır.

Reddi Mirasın Yapılışı ve Türleri

Gerçek Ret: Mirasçının mirası açıkça reddetmesidir. Yargıtay 14. Hukuk Dairesi’nin 2016/5412 E., 2017/4279 K. sayılı kararında bu tür, “mirasçıların sulh mahkemesine sözlü veya yazılı beyanı ile yapılır (TMK m. 609)” şeklinde tanımlanmıştır. Bu beyanın yasal süre içinde ve kayıtsız şartsız olması zorunludur.

Hükmen Ret: Terekenin borca batık olması durumunda ortaya çıkar. Yargıtay 14. Hukuk Dairesi’nin 2017/402 E., 2020/8602 K. sayılı kararında belirtildiği gibi, “ölüm tarihinde miras bırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır” (TMK m. 605/2). Bu durumda mirasçılar, tereke işlerine karışmamış olmak kaydıyla, süreye bağlı olmaksızın her zaman terekenin borca batık olduğunun tespitini isteyebilirler. Bu dava, tereke alacaklılarına karşı açılır.

2. Reddi Mirasın Hukuki Sonuçları ve Payların İntikali

Kararlarda en çok üzerinde durulan konu, reddin hukuki sonuçlarıdır. Neredeyse tüm ilgili kararlarda TMK m. 611’e atıf yapılmaktadır: “Yasal mirasçılardan biri mirası reddederse onun payı, miras açıldığı zaman kendisi sağ değilmiş gibi hak sahiplerine geçer.” (Örn: Yargıtay 14. Hukuk Dairesi, 2015/2136 E., 2015/6793 K.; Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, 2010/9891 E., 2011/451 K.)

Bu hükmün pratikteki anlamı, mirası reddeden kişinin payının diğer mirasçılara değil, doğrudan kendi altsoyuna (çocuklarına) geçmesidir. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi bu durumu, “mirası red eden… kişilerin mirası red etmekle miras kendileri sağ değilmiş gibi mirasçılarına geçeceği nazara alınarak muris …’ye ait yeni bir veraset ilamı alınıp, alınan mirasçılık belgesinde mirası red edenlerin kanuni mirasçıları varsa onlarında davaya dahil edilip sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken…” ifadeleriyle açıklamış ve bu usulün takip edilmemesini bir bozma nedeni saymıştır.

3. Tüm Mirasçıların Mirası Reddetmesi

En yakın yasal mirasçıların tamamı mirası reddederse, miras ikinci derece mirasçılara geçmez. Yargıtay 14. Hukuk Dairesi’nin 2015/1822 E., 2015/5797 K. sayılı kararında bu durum net bir şekilde ifade edilmiştir:“TMK’nın 612. maddesinde yer alan ‘En yakın yasal mirasçıların tamamı tarafından reddedilen miras sulh hukuk mahkemesince iflas hükümlerine göre tasfiye edilir’ hükmüne göre miras reddedilmiş olmakla tasfiyeye tabi tutulacağından takip murisin ikinci derece mirasçılarına yöneltilemez.”Bu durumda mahkeme, talebe bağlı olmaksızın resen tasfiye işlemlerini başlatmalıdır (Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, 2014/12820 E., 2015/1155 K.).

4. Reddi Mirasın Yargılamaya ve Mirasçılık Belgesine Etkisi

Yargıtay, mirasın reddi olgusunun hukuki sonuçlarının sadece terekenin paylaşımı aşamasına bırakılmasını hatalı bulmaktadır. Mirasçılık belgesi düzenlenirken bu durumun net bir şekilde yansıtılması gerektiği birçok kararda tekrarlanmıştır. Yargıtay 14. Hukuk Dairesi’nin 2015/1986 E., 2015/6329 K. sayılı kararında olduğu gibi, mahkemelerden beklenen; **”mirası ret nedeniyle, mirasçılık sıfatını kaybedenlerin ve bunların payının akıbetinin de (kime kalacağının) gösterilmesi”**dir. Aksi halde düzenlenen belge, infaz kabiliyetinden yoksun ve kafa karıştırıcı olacaktır.

Sonuç

İncelenen yargı kararları, mirasın paylaşımı ve reddi müesseselerine ilişkin kapsamlı bir hukuki çerçeve sunmaktadır. Mirasın paylaşımı yasal ve iradi mirasçılık kurallarına göre yapılırken, reddi miras kurumu bu paylaşımı doğrudan etkileyen önemli bir mekanizmadır. Yüksek Mahkeme kararları, özellikle TMK m. 611’in uygulanmasında titizlik gösterilmesini talep etmektedir. Buna göre, mirası reddeden bir kişinin payının kime ve nasıl geçeceği, düzenlenecek mirasçılık belgesinde hiçbir şüpheye yer bırakmayacak şekilde açıkça belirtilmelidir. Mirasçıların tamamının mirası reddetmesi halinde ise terekenin iflas hükümlerine göre tasfiye edileceği unutulmamalıdır. Bu çalışma, avukatların reddi miras içeren dosyalarda izlemesi gereken usulü ve dikkat etmesi gereken kritik noktaları yargı içtihatları temelinde ortaya koymaktadır. Bir yazı önerisi.

Neden Tuzla Avukat Desteği Gerekli?

Mirasın paylaşımı ve reddi miras, ilk bakışta basit görünse de uygulamada oldukça karmaşık hukuki sonuçlar doğurabilmektedir. Özellikle mirasçılık belgesinin düzenlenmesi, reddin miras paylarına etkisi ve terekenin tasfiye süreci, hem usul hem de esas açısından dikkat gerektirmektedir. Yanlış veya eksik işlem yapılması, mirasçıların hak kaybına uğramasına ve uzun yargılama süreçlerine yol açabilmektedir.

Tuzla’da yaşayan mirasçılar açısından uzman bir avukat desteği;

Mirasçılık belgesinin doğru şekilde düzenlenmesini,

Reddi miras işlemlerinin süresinde ve usule uygun yapılmasını,

Mirasın paylaşımında rızai taksimin sağlıklı yürütülmesini,

Tüm mirasçıların reddi halinde terekenin tasfiyesi sürecinde hakların korunmasını,

Yargıtay içtihatları doğrultusunda hak kaybına yol açabilecek hataların önlenmesini sağlar.

Bu nedenle, İstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Gebze avukat, Çayırova avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat gibi bölgelerdemirasın paylaşımı veya reddi miras süreçlerinde Tuzla’da uzman bir avukatla çalışmak, hem hukuki güvenlik hem de mirasçıların menfaatlerinin korunması açısından büyük önem taşır.