Giriş

Bu çalışma, konkordatonun tasdikine ilişkin literatürdeki görüşleri ve yasal şartları analiz etmektedir. Konkordato sürecinin nihai ve en önemli aşaması olan tasdik, alacaklılar tarafından kabul edilen projenin mahkeme tarafından onaylanarak tüm alacaklılar için bağlayıcı hale gelmesini ifade eder. Literatürdeki genel kanı, tasdik kararının verilebilmesi için İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 305. maddesinde belirtilen şartların kümülatif olarak gerçekleşmesinin zorunlu olduğu yönündedir. Bununla birlikte, doktrin ve Yargıtay kararları, kanunda açıkça sayılmayan ancak kurumun özünden kaynaklanan bazı ek şartların da varlığını kabul etmektedir. Mahkemenin bu süreçteki rolü, yalnızca alacaklı çoğunluğunun iradesini onaylamak değil, aynı zamanda projenin kanuni şartlara uygunluğunu, adil olup olmadığını ve başarıya ulaşma potansiyelini re’sen denetlemektir.

Konkordatonun Tasdik Şartları

Literatürdeki kaynaklar, konkordatonun tasdik şartlarını temel olarak iki ana başlık altında incelemektedir: İİK m. 305’te açıkça düzenlenen şartlar ve kanunda açıkça yer almamakla birlikte konkordato kurumunun ruhundan ve genel hukuk ilkelerinden doğan şartlar.

1. İcra ve İflas Kanunu Madde 305’te Düzenlenen Şartlar

İİK m. 305, konkordatonun tasdiki için “hep birlikte bulunması gereken beş şarta” yer vermektedir. Bu şartlar kümülatif nitelikte olup, birinin dahi eksikliği tasdik talebinin reddine neden olur.

Teklif Edilen Tutarın, Borçlunun İflası Halinde Alacaklıların Eline Geçecek Muhtemel Miktardan Fazla Olması: Bu şart, konkordatonun alacaklılar için iflastan daha avantajlı olmasını temin eder. Bu bakımdan teklif edilen tutarın, borçlunun iflâsı halinde her bir alacaklının eline geçebilecek muhtemel miktardan fazla olacağının anlaşılması, tasdik şartı olarak düzenlenmektedir. Gerek adî konkordato bakımından yeni getirilen bu şart, gerekse malvarlığının terki suretiyle konkordatoda var olan bu şart, borçlunun gerçekte iflâsa tâbi bir kimse olmasını gerektirmeyip, varsayımsal olarak, borçlu iflâs etseydi, alacaklılarının elde edeceği payın hangi miktarda olacağını tespite yöneliktir.

Teklif Edilen Tutarın Borçlunun Kaynakları ile Orantılı Olması: Bu koşul, borçlunun mali durumu ile sunduğu teklif arasında makul bir denge kurulmasını amaçlar. Borçlunun ödeme kapasitesini aşan veya kaynaklarının çok altında kalan bir teklifin tasdiki mümkün değildir.

Konkordato Projesinin İİK m. 302’de Öngörülen Çoğunlukla Kabul Edilmiş Bulunması: Konkordato projesinin tasdik edilebilmesi için öncelikle alacaklılar toplantısında kanunun aradığı nisapta kabul edilmesi gerekir. Konkordato projesinin Kanunda öngörülen çoğunlukla kabul edilmiş bulunması mevcut düzenlemedekinin aksine, açıkça konkordatonun tasdik şartlarından birisi olarak sayılmaktadır.

İmtiyazlı Alacakların Tamamen Ödenmesinin ve Mühlet İçinde Doğan Borçların İfasının Güvence Altına Alınması: Konkordato, kural olarak adi alacaklıları etkiler. Bu nedenle imtiyazlı alacakların ve komiser onayıyla mühlet içinde doğan borçların tam olarak ödeneceğine dair yeterli teminatın gösterilmesi zorunludur. Bu koşulun öngörülmesi ile konkordatonun tasdik edilen koşullara göre yerine getirilmesini mümkün kılmak ve bu sayede borçluyu ifa edemeyeceği taahhütlerde bulunmaktan alıkoymak hem de bazı alacaklılara ödeme garantisi sağlamak amaçlanmaktadır.

Gerekli Giderlerin ve Harçların Mahkeme Veznesine Depo Edilmesi: Tasdik yargılaması ile ilgili masrafların ve konkordato tasdik harcının borçlu tarafından peşin olarak ödenmesi bir tasdik şartıdır.

2. İİK Madde 305 Dışında Kalan ve Kurumun Özünden Doğan Şartlar

Literatür, İİK m. 305’te sayılanların dışında, konkordato kurumunun temel mantığından ve genel hukuk prensiplerinden kaynaklanan başka tasdik şartlarının da bulunduğunu kabul etmektedir. Konkordatonun tasdiki için gerekli şartlar 305. maddede beş bent halinde sıralanmışsa da konkordatonun tasdiki şartları bu bentlerde sıralananlardan ibaret değildir. Konkordatoya ilişkin diğer hükümlerden ve konkordato kurumunun özünden de çıkarılabilecek tasdik şartları bulunmaktadır.

Borçlunun Dürüst Olması: Kanunda açıkça bir tasdik şartı olarak sayılmasa da, dürüstlük ilkesi konkordato müessesesinin temelini oluşturur. Yargıtay da güncel tarihli kararlarında “Konkordato dürüst bir borçlunun belli bir zaman kesiti içerisindeki bütün adi alacaklarını yetkili makamın onayı ve alacaklı çoğunluğunun kabulü ile tasfiyesinin sağlandığı bir icra biçimidir.” ifadelerine yer vermek suretiyle, konkordatonun dürüst borçlular için getirilmiş bir müessese olduğuna işaret etmektedir.” Mahkeme, borçlunun mühlet içindeki faaliyetlerini ve niyetini bu çerçevede değerlendirmelidir.

Konkordatonun Başarıya Ulaşmasının Mümkün Olması: Kesin mühlet verilebilmesi için aranan bu şartın, sürecin nihai aşaması olan tasdikte de aranması gerektiği kabul edilmektedir. Başarıya ulaşma ihtimali kalmamış bir projenin tasdik edilmesinde hukuki bir yarar yoktur. Ahmet Karakaya (2022) bu konuda, “Kesin mühlet için gerekli bu şartın, konkordatonun nihai aşaması olan tasdik aşamasında da dikkate alınması gerektiği açıktır. Zira başarıya ulaşması mümkün görülmeyen konkordatonun tasdikinde hiçbir fayda yoktur” demektedir.

Konkordatonun tasdiki sürecinde mahkemenin rolü kritik bir öneme sahiptir. Mahkeme, tasdik şartlarının varlığını re’sen araştırmakla yükümlüdür, zira bu şartlar kamu düzenine ilişkindir. Bu süreçte konkordato komiserinin hazırladığı gerekçeli rapor önemli bir delil niteliği taşır, ancak mahkeme bu raporla bağlı değildir. Mahkeme, komiseri dinledikten ve varsa itirazları değerlendirdikten sonra kararını verir.

Şartların kümülatif olması, bir tanesinin bile eksikliği halinde mahkemenin tasdik talebini reddetmek zorunda olduğu anlamına gelir. Tasdik talebinin reddi durumunda, eğer borçlu iflasa tabi kişilerden ise ve doğrudan doğruya iflas nedenlerinden biri mevcutsa, mahkeme borçlunun iflasına karar verebilir.

Mahkemenin takdir yetkisi de bulunmaktadır. Örneğin, projeyi yetersiz bulması halinde re’sen veya talep üzerine gerekli düzeltmenin yapılmasını isteyebilir. Bu durum, mahkemenin sadece bir onay makamı olmadığını, aynı zamanda projenin adil ve uygulanabilir hale getirilmesinde aktif bir rol üstlendiğini göstermektedir.

Sonuç

Literatürdeki kaynaklar ışığında, konkordatonun tasdiki, alacaklılar tarafından kabul edilen bir projenin basitçe onaylanmasından çok daha fazlasını ifade eden, kapsamlı bir yargısal denetim sürecidir. Bu denetim, İİK m. 305’te sayılan beş kümülatif şartın yanı sıra, borçlunun dürüstlüğü ve projenin başarıya ulaşma potansiyeli gibi kurumun özünden doğan ilkeleri de içerir. Mahkeme, komiser raporu, alacaklıların iradesi ve varsa itirazları dikkate alarak, tüm bu şartların gerçekleşip gerçekleşmediğini re’sen araştırır. Şartların tamamının varlığı halinde tasdik kararı verilirken, birinin dahi eksikliği talebin reddini ve iflasa tabi borçlular için iflas sonucunu doğurabilir. Bu süreç, konkordato müessesesinin amacına uygun olarak, dürüst borçluların mali durumlarını düzeltmelerine imkân tanırken, alacaklıların haklarının da iflasa nazaran daha avantajlı bir şekilde korunmasını sağlamayı hedefler. Bir yazı önerisi.

Neden Uzman Konkordato Avukatı Desteği Gerekli?

Konkordato tasdik süreci, teknik, mali ve hukuki yönleri iç içe geçmiş son derece karmaşık bir süreçtir. Tasdik şartlarının eksiksiz yerine getirilmemesi, tüm sürecin reddine ve borçlunun doğrudan iflasına yol açabilir. Bu nedenle, borçlunun mali yapısını doğru analiz edecek, projenin yasal dayanaklarını sağlamlaştıracak ve mahkeme önünde etkin temsil sağlayacak uzman konkordato avukatı desteği hayati önem taşır.

2M Hukuk Avukatlık Ofisi, İstanbul, Tuzla, Pendik, Kartal, Maltepe, Gebze ve Tepeören bölgelerinde faaliyet gösteren işletmeler için konkordato başvuru, mühlet, komiser ve tasdik süreçlerinde profesyonel danışmanlık sunmaktadır. Deneyimli ekibimiz, dürüst borçluların ticari faaliyetlerini sürdürmesini sağlarken, alacaklıların menfaatlerinin de korunmasını hedeflemektedir.