Giriş

Bu yazı, aleyhine icra takibi başlatılan bir kişinin “Ne yapmalıyım?” ve “Mallarıma hemen el konur mu?” sorularına, sunulan çeşitli yargı kararları ışığında kapsamlı bir yanıt sunmak amacıyla hazırlanmıştır. İncelenen Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Bölge Adliye Mahkemesi ve İlk Derece Mahkemesi kararları, icra takibi sürecinin belirli aşamalardan oluştuğunu ve borçlunun haklarını kullanması için çeşitli yasal mekanizmaların bulunduğunu ortaya koymaktadır. Yazı, bu sürecin nasıl işlediğini, mallara el konulmasının (haciz) hangi koşullara bağlı olduğunu ve borçlunun atabileceği adımları ana bulgular, inceleme ve sonuç bölümleri altında detaylandırmaktadır.

İncelenen mahkeme kararları, icra takibi sürecine ve haciz işlemlerine ilişkin temel prensipleri ve borçlu haklarını net bir şekilde ortaya koymaktadır. Temel bulgular aşağıdaki gibi özetlenebilir:

İcra Takibi Haciz İşlemi Anında Gerçekleşmez, Süreç Aşamalıdır

 Kararların ezici bir çoğunluğu, icra takibi başlar başlamaz mallara el konulmasının standart bir uygulama olmadığını vurgulamaktadır. Süreç, borçluya bir ödeme veya icra emri tebliğ edilmesiyle başlar. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin bir kararında belirtildiği gibi, “ödeme emrinde belirtilen ödeme süresi geçmedikçe, alacaklı tarafça haciz istenemeyeceği gibi, bu koşullar oluşmadan önce konulan hacizler de geçersizdir” (Yargıtay-12. HD-2016/21549). Bu, borçluya ödeme yapması veya itiraz etmesi için yasal bir süre tanındığını gösterir.

Takibin “Kesinleşmesi” Haciz İçin Bir Ön Koşuldur

Birçok kararda haciz işleminin temel şartı olarak takibin kesinleşmesi gösterilmektedir. Kesinleşme, borçlunun yasal süresi içinde ödeme emrine itiraz etmemesi veya yaptığı itirazın mahkeme tarafından kaldırılmasıyla gerçekleşir. Yargıtay 14. Hukuk Dairesi’nin belirttiği gibi, “Haciz, kesinleşmiş icra takibinin konusu olan bir alacağın ödenmesini teminen borçluya ait ve haczi kabil bulunan mallara… el koyması işlemidir” (Yargıtay-14. HD-2020/2095). Takip kesinleşmeden yapılan hacizler usulsüzdür ve şikâyet üzerine kaldırılabilir (Yargıtay-12. HD-2013/12198).

Borçlunun Aktif Olarak Kullanabileceği Hakları Vardır:

İtiraz Hakkı: Borçlu, ödeme emrinin tebliğinden itibaren yasal süre içinde (genellikle 7 gün) icra dairesine itirazda bulunabilir. Süresinde yapılan bir itiraz, takibi durdurur. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin bir kararında, “borçlu süresinde ve usule uygun olarak itiraz etmiş ise İİK’nın 66. maddesi gereğince anılan takip duracağından, durma kararı sonrası itirazın iptali veya itirazın kaldırılmasına karar verilmeden takip dosyasında hiçbir işlem yapılamayacağı” (Yargıtay-12. HD-2022/10504) belirtilmiştir.

Menfi Tespit Davası: Borçlu olmadığını düşünen kişi, borçlu olmadığının tespiti için mahkemede dava açabilir. Bu dava, takibi kendiliğinden durdurmaz ancak mahkemeden teminat karşılığında ihtiyati tedbir talep edilebilir. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi kararında, borçlunun “…alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir” hükmü yer almaktadır (Gaziantep BAM-2022/619).

Şikâyet Hakkı: Borçlu, icra dairesinin usulsüz işlemlerine karşı icra mahkemesine şikâyette bulunabilir. Örneğin, tebligatın usulsüz yapılması veya takip kesinleşmeden haciz uygulanması gibi durumlar şikâyet konusudur (Yargıtay-12. HD-2018/4071).

İhtiyati Haciz ve Kesin Haciz Farkı: Bazı durumlarda, alacaklı, alacağını güvence altına almak için takipten önce veya takip sırasında mahkemeden “ihtiyati haciz” kararı alabilir. Ancak bu, geçici bir tedbirdir. Denizli Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararında vurgulandığı gibi, “ihtiyati haczin kesin (icrai) bir etkisi yoktur. Alacaklı, ihtiyati haciz kesinleşmeden…ihtiyaten haczedilmiş olan malların satılmasını isteyemez” (Denizli BAM-2025/209). İhtiyati haciz, malların satılmasına imkân tanımaz, sadece alacağı güvenceye alır.

Haczedilemeyecek Mallar ve Hacizde Sınırlar: Kanunlar, borçlunun ve ailesinin yaşamını sürdürmesi için gerekli olan bazı malların haczedilemeyeceğini belirtir. Örneğin, borçlunun onayı olmadan emekli maaşı haczedilemez (Yargıtay HGK-2013/2274). Ayrıca, yapılan haczin borç miktarını aşmaması gerekir. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, borcu aşan haczin “haksız haciz niteliğinde” olacağını belirtmiştir (Yargıtay-10. HD-2013/24713).

İnceleme ve Değerlendirme

İncelenen kararlar bütünüyle değerlendirildiğinde, Türk icra hukukunun borçluyu tamamen korumasız bırakmadığı, aksine süreci belirli kurallara ve aşamalara bağladığı görülmektedir. “İcra takibi başlatıldı” ifadesi, sürecin sonu değil, başlangıcıdır. Bu başlangıç, borçluya savunma ve itiraz haklarını kullanma fırsatı tanır.

Kararlar arasındaki tutarlılık, temel prensiplerin (tebligat, itiraz süresi, kesinleşme) tüm yargı kademelerince benimsendiğini göstermektedir. Farklılıklar ise davanın özel koşullarından (kambiyo senedi takibi, konkordato, ilamın niteliği, üçüncü kişi olma durumu vb.) kaynaklanmaktadır. Örneğin, kambiyo senedine dayalı bir takipte borca itirazın takibi durdurmaması (İstanbul BAM-2022/1298), genel haciz yolundan farklı bir durum yaratır. Benzer şekilde, konkordato mühleti içinde olan bir borçluya karşı takip yapılamaması (Yargıtay-12. HD-2022/8534), borçluya önemli bir koruma sağlar.

Bu perspektiften bakıldığında, borçlunun pasif kalmaması kritik öneme sahiptir. Yasal sürelerin kaçırılması (örneğin ödeme emrine itiraz süresinin geçirilmesi), takibin kesinleşmesine ve haciz aşamasına hızla geçilmesine neden olur. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin bir kararında, “takibe karşı süresinde borçlu vekili tarafından itiraz edilmeyerek takibin […] tarihinde kesinleştiği” (Yargıtay-12. HD-2008/15643) belirtilerek, itiraz edilmemesinin sonuçları vurgulanmıştır. Dolayısıyla, borçlunun en doğru adımı, tebligatı alır almaz durumu hukuki açıdan değerlendirmektir.

Sonuç

Mallarınıza Hemen El Konulur mu? Hayır, icra takibinin başlatılması, mallarınıza derhal el konulacağı anlamına gelmez. Haciz işlemi, ancak size usulüne uygun bir ödeme/icra emri tebliğ edildikten, yasal itiraz ve ödeme süreleri geçtikten ve takip “kesinleştikten” sonra yapılabilir. İhtiyati haciz gibi istisnai durumlarda geçici bir tedbir uygulanabilse de bu, malların satılmasına imkân tanımaz.

Ne Yapmalıyım?

Panik Yapmayın: Sürecin aşamalardan oluştuğunu ve yasal haklarınız olduğunu unutmayın.

Tebligatı Dikkatlice İnceleyin: Size ulaşan ödeme emrini veya icra emrini dikkatle okuyun. Borcun kaynağını, miktarını ve itiraz sürelerini kontrol edin.

Sürelere Dikkat Edin: İtiraz ve diğer yasal hakların kullanımı için kanunda belirtilen süreler (genellikle 7 gün) çok önemlidir. Bu süreleri kaçırmamak kritik rol oynar.

Profesyonel Hukuki Destek Alın: İncelenen tüm kararlar, icra hukukunun teknik ve karmaşık bir alan olduğunu göstermektedir. Durumunuzun özelliklerine (takibin türü, borcun dayanağı vb.) göre en doğru stratejiyi belirlemek, haklarınızı eksiksiz ve zamanında kullanmak için mutlaka bir avukata danışmanız tavsiye edilir. Bir avukat, takibe itiraz etmek, menfi tespit davası açmak veya usulsüz işlemlere karşı şikâyette bulunmak gibi en uygun adımları atmanıza yardımcı olacaktır. Bir yazı önerisi

Neden Tuzla Avukat Desteği Gerekli?

İcra takibi başlatılması, mallarınıza hemen el konulacağı anlamına gelmez. Haciz işlemleri, borçluya usulüne uygun ödeme veya icra emri tebliğ edilmesi, yasal itiraz/ödeme süresinin geçmesi ve takibin kesinleşmesi aşamalarından sonra yapılabilir. Bu süreçte borçlunun itiraz hakkı, menfi tespit davası açma imkânı, şikâyet hakkı gibi yasal yolları vardır. Ayrıca kanun, bazı malların (ör. emekli maaşı) haczine izin vermez.

Ancak, sürelerin kaçırılması halinde haciz aşamasına hızla geçilir. Bu nedenle Tuzla avukat desteği, hak kayıplarını önlemek açısından kritik önemdedir. Tİstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Gebze avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat veya Çayırova avukat, Şekerpınar avukat, Güzelyalı avukat gibi bölgelerde icra hukuku tecrübesine sahip bir Tuzla avukat; tebligatın incelenmesinden sürelere uygun itirazın yapılmasına, usulsüz işlemlere karşı şikâyete kadar tüm adımları zamanında ve doğru şekilde yürütebilir.

İcra süreci teknik ve karmaşık olduğundan, Tuzla avukat ile çalışmak hem mallarınızın haksız yere haczini engelleyebilir hem de süreci sizin adınıza etkin biçimde takip ederek ekonomik ve hukuki güvenliğinizi korur.