Tüm Makaleler

Giriş

Bu yazı, “Araç değer kaybı nedir?” sorusuna yanıt olarak sunulan çeşitli ilk derece mahkemesi, bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay kararlarının analiziyle hazırlanmıştır. Yazı, yargı kararlarında araç değer kaybı kavramının nasıl tanımlandığını, bu zararın tazmini için hangi kriterlerin arandığını ve hesaplama yöntemlerine ilişkin mahkemelerin yaklaşımını ortaya koymayı amaçlamaktadır. İncelenen kararlar, kavramın Türk hukuk uygulamasında yerleşik bir “gerçek zarar” kalemi olarak kabul edildiğini ve tazminat davalarının önemli bir konusunu oluşturduğunu göstermektedir.

İncelenen yargı kararları ışığında araç değer kaybı ile ilgili temel bulgular şunlardır:

Tanım: Yargı kararlarında araç değer kaybı, istikrarlı bir şekilde, trafik kazası sonucu hasar gören bir aracın, onarımı yapıldıktan sonraki piyasa değeri ile kaza öncesindeki hasarsız piyasa değeri arasındaki fark olarak tanımlanmaktadır. Yargıtay’ın yerleşik içtihatları bu tanımın temelini oluşturmaktadır. Örneğin, İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesi kararında Yargıtay’a atıfla, “değer kaybı zararı, aracın olay tarihindeki hasar değeriyle hasarı giderildikten sonra (tamir edilmiş hali ile) edeceği değer arasındaki farktan ibarettir” denilmektedir.

Hukuki Nitelik: Araç değer kaybı, mahkemeler tarafından bir “gerçek zarar” kalemi olarak kabul edilmektedir. Ankara 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin belirttiği gibi, “Meydana gelen kaza nedeni ile araçta değişen parçalar veya yapılan onarım nedeni ile meydana gelen değer kaybı gerçek zarar kalemleri arasında sayılır.” Bu niteliği gereği, haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarına konu olmakta ve trafik sigortacılarının sorumluluğu kapsamında değerlendirilmektedir.

Hesaplama Kriterleri: Değer kaybının belirlenmesinde mahkemeler, somut olayın özelliklerine göre bir dizi kriteri dikkate almaktadır. Bu kriterler arasında; aracın markası, modeli, yaşı, kilometresi, hasarın niteliği ve boyutu, onarımda kullanılan parçaların orijinalliği ve aracın kaza geçmişi bulunmaktadır. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 2018/1270 sayılı kararı, bu unsurların tamamının uzman bir bilirkişi tarafından ayrıntılı, gerekçeli ve denetime elverişli bir raporla değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Bilirkişinin Rolü: Değer kaybı miktarının tespiti, teknik bir konu olması nedeniyle neredeyse tüm kararlarda uzman bilirkişi raporlarına dayandırılmaktadır. Mahkemeler, Yargıtay içtihatları doğrultusunda, serbest piyasa koşullarını gözeten, aracın kaza öncesi ve sonrası rayiç değerlerini karşılaştıran ve ulaştığı sonucu gerekçelendiren raporları hükme esas almaktadır.

1. Araç Değer Kaybı Kavramının Yargısal Yorumu

Mahkeme kararları, araç değer kaybının sadece fiziksel onarımla giderilemeyen, aracın ikinci el piyasasındaki mübadele değerinde meydana gelen ekonomik bir kayıp olduğunu kabul etmektedir. İstanbul 7. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2025/133 sayılı kararında bu durum şu şekilde ifade edilmiştir: “…araç tamamen onarılmış olsa dahi, teknolojinin gelişmesi sebebiyle, parça değişimi yapılmamış olsa dahi, araçların kaza geçirdiği, kaportanın onarım ve boya gördüğü konuları kolaylıkla tespit edilebilmekte bu da aracın kaza geçirmesi sebebiyle kazanın şekline göre değişen oranlarda bir kısım değerinden kaybetmesine sebebiyet vermektedir.” Bu yorum, onarımın aracı eski haline getirse bile “orijinalliğini” yitirmesi nedeniyle piyasa algısının olumsuz etkilendiği ve bunun malvarlığında bir eksilme yarattığı kabulüne dayanmaktadır.

2. Değer Kaybı Hesaplamasında Yöntem ve Tartışmalar

Kararlarda, değer kaybı hesaplamasının nasıl yapılması gerektiğine dair önemli detaylar bulunmaktadır. Özellikle Ankara 12. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2024/588 sayılı kararı, Anayasa Mahkemesi’nin ilgili kanun maddelerindeki bazı ibareleri iptal etmesiyle, değer kaybı hesaplamasının artık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) Genel Şartları ekindeki formüllere göre yapılamayacağını belirtmektedir. Bu durum, mahkemeleri Yargıtay’ın “gerçek zarar” ilkesine dayalı eski uygulamalarına yöneltmiştir. Ankara 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2024/297 sayılı kararında bu husus şöyle vurgulanmıştır: “…değer kaybının, Genel Şartlar yürürlüğe girmeden önceki Yargıtay uygulamaları dikkate alınarak kaza tarihindeki serbest piyasa koşullarına göre, aracın kazadan önceki değeri ile onarım sonrası değeri arasındaki farka göre belirlenmesi gerekir.” Bu yaklaşım, her bir davanın kendi özel koşulları içinde, piyasa gerçeklerine uygun olarak değerlendirilmesini zorunlu kılmaktadır.

3. Değer Kaybı Talebini Sınırlayan veya Ortadan Kaldıran Haller

İncelenen kararlar, her kazanın otomatik olarak bir değer kaybı yaratmayacağını da ortaya koymaktadır. Özellikle aracın mevcut hasar geçmişi, değer kaybı taleplerinde önemli bir savunma argümanı olarak öne çıkmaktadır. Ankara 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2025/209 sayılı kararında, daha önce hasar görmüş parçaların tekrar hasarlanması durumunda yeni bir değer kaybı oluşmayacağı belirtilmiştir: “…son kazada eş değer parça kullanımı ya da bütün parçalar orijinal olsa da söz konusu parçalar önceden hasarlandığından araç ikinci bir değer kaybına uğramayacağı”. Benzer şekilde, İstanbul 18. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2018/1357 sayılı kararı da aracın modeli, kilometresi ve özellikle kapsamlı hasar geçmişi nedeniyle “daha önce değer kaybetmiş araca tekrar değer kaybı hesaplaması yapılamayacağı” gerekçesiyle talebi reddetmiştir. Bu kararlar, değer kaybının aracın “orijinalliğinin” bozulmasından kaynaklandığı, zaten orijinalliğini yitirmiş bir araçta bu zararın oluşmayabileceği mantığına dayanmaktadır.

Sonuç

Yargı kararları bütüncül olarak incelendiğinde, araç değer kaybının; bir aracın kaza sonrası onarılmasına rağmen, hasar geçmişi nedeniyle ikinci el piyasa değerinde meydana gelen ve “gerçek zarar” olarak nitelendirilen ekonomik bir kayıp olduğu sonucuna varılmaktadır. Yargı pratiği, bu zararın tazmin edilebilir olduğunu ve sorumluluğun kusurlu taraf ile onun trafik sigortacısına ait olduğunu kabul etmektedir.

Değer kaybının tespiti, katı formüllere bağlı olmaktan ziyade, Yargıtay tarafından çerçevesi çizilen; aracın özellikleri, hasarın niteliği ve güncel piyasa koşulları gibi dinamik unsurları dikkate alan, uzman bilirkişilerce yapılan somut ve gerekçeli bir değerlendirmeye dayanmaktadır. Aracın mevcut hasar geçmişi gibi faktörler ise değer kaybı taleplerini sınırlayabilen veya tamamen ortadan kaldırabilen önemli unsurlar olarak kararlara yansımaktadır. Sonuç olarak, Türk hukuk sisteminde araç değer kaybı, hakkaniyete uygun ve gerçek zararı karşılamaya yönelik, içtihatlarla şekillenmiş yerleşik bir tazminat kalemi olarak varlığını sürdürmektedir. Bir yazı önerisi.

🔹 Neden Tuzla Uzman Avukat Desteği Gerekli?

Araç değer kaybı tazminat davaları, teknik ve hukuki birçok karmaşık unsur içerir. Hesaplamaların doğru yapılması, bilirkişi raporlarının etkin kullanımı ve mevcut hasar geçmişi gibi detaylar, sürecin doğru yürütülmesi için kritik öneme sahiptir. Bu noktada Tuzla’da deneyimli bir avukattan destek almak, mağduriyetin önlenmesi ve tazminat hakkının korunması açısından önemlidir.

Avukat desteği sayesinde:

Değer kaybı miktarının tespitinde bilirkişi raporları ve piyasa verileri etkin şekilde kullanılabilir,

Sigorta şirketlerinin haksız sınırlama veya reddi durumlarında hukuki süreç yönetilir,

Mevcut hasar geçmişi veya aracın teknik özellikleri gibi dava lehine veya aleyhe olan deliller doğru şekilde dosyaya sunulur,

Mahkeme sürecinde usul hataları önlenir ve tazminat talebinin kapsamı en iyi şekilde korunur,

Çelişkili veya eksik bilirkişi raporları karşısında etkili itiraz ve ek rapor talepleri yapılabilir.

Özellikle İstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Gebze avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat veya Çayırova avukat, Şekerpınar avukat, Güzelyalı avukat Postane avukat ve Akfırat avukat gibi yoğun trafik ve kaza riski yüksek bölgelerde, uzman avukat desteği olmadan süreç yürütmek, hak kayıplarına ve tazminatın eksik ödenmesine yol açabilir. Bu nedenle araç değer kaybı tazminat davalarında Tuzla’da alanında uzman bir avukatla çalışmak, hakkaniyetli ve etkili bir çözüm için büyük önem taşır.

Giriş

Bu yazı, “Kiracımı nasıl tahliye edebilirim, ihtar göndermek yeterli mi? Tahliye edebilmem için neler yapmalıyım?” sorusuna, sunulan Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları temelinde yanıt vermek amacıyla hazırlanmıştır. İncelenen kararlar, kiracı tahliyesinin tek bir eylemle, özellikle de sadece ihtarname göndermekle mümkün olmadığını, aksine belirli yasal prosedürlere, sürelere ve şekil şartlarına sıkı sıkıya bağlı, çok aşamalı bir süreç olduğunu ortaya koymaktadır. Bu yazı, bu sürecin temel dinamiklerini, dikkat edilmesi gereken kritik noktaları ve farklı tahliye nedenlerine göre değişen yaklaşımları özetlemektedir.

İncelenen farklı yargı kararından elde edilen temel bulgular şu şekildedir:

İhtarname Tek Başına Yeterli Değildir: Kararların neredeyse tamamında vurgulanan en net bulgu, kiracıyı tahliye etmek için ihtarname göndermenin tek başına yeterli olmadığıdır. İhtarname, yasal sürecin zorunlu bir başlangıç adımı olmakla birlikte, tahliyeyi tek başına sağlamaz.

Mahkeme Kararı veya İcra Takibi Şarttır: Tahliye, ancak bir mahkeme kararı (tahliye ilamı) veya geçerli bir sebebe dayalı olarak başlatılan ve sonuçlanan bir icra takibi ile mümkündür. Yargıtay-3. Hukuk Dairesi’nin (2019/5313) belirttiği gibi, “…mahkeme kararı ile tahliye ilamı alınmadığı sürece akdin sona erdiğinden söz edilemez.” Bu ilke, kiraya verenin kendi başına tahliye işlemi yapamayacağını net bir şekilde ortaya koymaktadır.

İhtarnamenin İçeriği ve Usulü Hayati Önem Taşır: İhtarnamenin hukuki bir sonuç doğurabilmesi için içeriğinin kanunun aradığı şartları taşıması zorunludur. Özellikle kira borcunun ödenmemesi (temerrüt) nedeniyle çekilen ihtarlarda; talep edilen kira bedeli, ödeme için tanınan yasal süre (genellikle 30 gün) ve en önemlisi “verilen süre içinde kira parasının ödenmemesi halinde akdin feshedileceğinin ve tahliye davası açılacağının açıkça belirtilmesi” gerekmektedir (Yargıtay-6. HD, 2011/4965; Yargıtay-3. HD, 2018/3224). Bu unsurlardan birinin eksikliği, ihtarı geçersiz kılabilir ve açılacak davanın reddine neden olabilir.

Tahliye Sebebine Göre Prosedürler Değişir: Tahliye süreci, dayandığı yasal sebebe göre farklılık gösterir. İncelenen kararlarda öne çıkan başlıca sebepler; kira borcunun ödenmemesi (temerrüt), bir kira yılında iki haklı ihtara sebep olunması, tahliye taahhüdü, yeni malikin ihtiyacı ve konut/işyeri ihtiyacıdır. Her bir senaryonun kendine özgü ihtar, dava açma süresi ve ispat yükümlülükleri bulunmaktadır.

Yasal Sürelerin ve Usulün Takibi Zorunludur: Tahliye davalarında haklı olsanız dahi, usuli hatalar veya sürelerin kaçırılması davanın reddedilmesine yol açabilir. Örneğin, tahliye taahhüdüne dayalı davaların “taahhüt edilen tarihi izleyen bir (1) ay içinde açılması” (Yargıtay-6. HD, 2011/13723) veya iki haklı ihtar sonrası davanın “kira sözleşmesinin bitiminden itibaren bir ay içerisinde açılması” (Yargıtay-6. HD, 2011/11846) gibi kritik sürelere uyulması şarttır.

Tahliye Sürecinde İzlenmesi Gereken Adımlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kararlar, tahliye sürecinin farklı senaryolara göre nasıl işlediğine dair detaylı bilgiler sunmaktadır.

1. Kira Bedelinin Ödenmemesi (Temerrüt) Halinde: 

Bu, en sık karşılaşılan tahliye sebebidir. Süreç şu adımları içerir:

Adım 1: Usulüne Uygun İhtarname veya Ödeme Emri: Kiracıya, ödenmemiş kira borcunu, bu borcu ödemesi için en az 30 gün süre tanındığını ve bu süre içinde ödeme yapılmazsa sözleşmenin feshedilerek tahliye davası açılacağını içeren yazılı bir ihtarname (genellikle noter kanalıyla) gönderilmelidir. Alternatif olarak, tahliye talepli icra takibi başlatılarak kiracıya bu ihtarları içeren bir ödeme emri gönderilebilir.

Adım 2: Dava veya İcra Mahkemesine Başvuru: Verilen 30 günlük sürede borç ödenmezse, kiraya veren Sulh Hukuk Mahkemesi’nde tahliye davası açabilir veya başlattığı icra takibine itiraz edilmemişse İcra Hukuk Mahkemesi’nden tahliye talep edebilir.

Önemli Alıntı: Yargıtay-3. Hukuk Dairesi (2018/3224), ihtarda tahliye davası açılacağının belirtilmemesi halinde ne olacağını net bir şekilde açıklamıştır: “…ihtarnamede kira bedellerinin 30 gün içinde ödenmesi, aksi halde sözleşmenin feshedileceği bildirildiği halde davalı aleyhinde tahliye davası açılacağı hususu belirtilmemiştir.” Bu eksiklik nedeniyle mahkemenin tahliye kararı vermesi hatalı bulunmuştur.

2. Yeni Malik Olma Durumunda:

 Kiralanan mülkü yeni satın alan bir malikseniz, süreç farklıdır. Yargıtay-6. Hukuk Dairesi’nin (2013/6427) belirttiği gibi, “…kiraya veren durumunda olmayan malik veya kiralananı sonradan iktisap eden yeni malikin önceden kiracıya ihbar göndererek kira paralarının kendisine ödenmesini istemesi bu ihbarın sonuçsuz kalması halinde yasal içerikli ihtarname tebliğ ettirmek suretiyle dava açması gerekir.” Yani yeni malik, öncelikle mülkü satın aldığını ve kiraların artık kendisine ödenmesi gerektiğini bir ihbarname ile bildirmelidir. Ancak bu bildirimden sonra kiracı temerrüde düşerse, standart temerrüt prosedürü işletilebilir.

3. Tahliye Taahhütnamesi Varlığında: Geçerli bir yazılı tahliye taahhütnamesi varsa, bu güçlü bir tahliye sebebidir. Ancak Yargıtay-6. Hukuk Dairesi (2011/13723) kararında belirtildiği gibi, dava veya icra takibinin taahhüt edilen tarihi izleyen bir ay içinde başlatılması zorunludur. Bu sürenin kaçırılması halinde taahhüde dayalı tahliye hakkı kaybolur.

4. Usul Hataları ve Diğer Kritik Detaylar: Kararlar, tahliye davalarının usuli hatalar nedeniyle kaybedilebileceğini göstermektedir:

Usulsüz Tebligat: İhtarname veya ödeme emrinin kiracıya yasalara uygun şekilde tebliğ edilmesi şarttır. Örneğin, bir şirkete yapılacak tebligatın yetkili temsilciye yapılması gerekirken yetkisiz bir çalışana yapılması, tebligatı geçersiz kılar (Yargıtay-6. HD, 2011/11557).

Yanlış Kişiye İhtar: İhtarname, kira sözleşmesinde taraf olan kiracıya gönderilmelidir. Kiracı olmayan birine gönderilen ihtar hukuki sonuç doğurmaz (Yargıtay-6. HD, 2010/973).

İcra Takibinde Eksiklik: Tahliye talepli icra takibi başlatılırken, takip talepnamesinde “tahliye” talebinin açıkça belirtilmesi zorunludur. Aksi halde, sonradan tahliye istenemez (Yargıtay-6. HD, 2012/2336).

Sonuç

Sunulan yargı kararları ışığında, kiracının tahliyesi için ihtarname göndermenin gerekli ancak asla yeterli bir adım olmadığı kesin bir şekilde anlaşılmaktadır. Tahliye süreci, yasal bir zemine oturtulması gereken, şekil ve süre şartlarına titizlikle uyulmasını gerektiren hukuki bir prosedürdür.

Kiraya verenlerin tahliye sürecinde başarılı olabilmeleri için:

Tahliye için Türk Borçlar Kanunu’nda belirtilen geçerli bir sebebe (temerrüt, iki haklı ihtar, ihtiyaç, tahliye taahhüdü vb.) sahip olmaları,

Bu sebebe uygun, kanunun aradığı tüm unsurları içeren bir ihtarnameyi usulüne uygun olarak kiracıya tebliğ etmeleri,

Yasal süreler içerisinde Sulh Hukuk Mahkemesi’nde tahliye davası açmaları veya İcra Müdürlüğü kanalıyla tahliye talepli takip başlatmaları,

Dava ve takip süreçlerindeki tüm usuli kurallara riayet etmeleri gerekmektedir.

Sürecin karmaşıklığı ve yapılacak küçük bir usul hatasının davanın kaybedilmesine neden olabileceği göz önünde bulundurulduğunda, bir avukattan profesyonel hukuki destek alınması şiddetle tavsiye edilir. Bir yazı önerisi.

Neden Tuzla Avukat Desteği Gerekli?

Kiracı tahliyesi süreci, yalnızca ihtarname göndermekle tamamlanmayan, usul ve süre şartlarına sıkı sıkıya bağlı, çok aşamalı bir hukuki süreçtir. Tahliye sebepleri, ihtarname içeriği, tebligat usulleri ve mahkeme veya icra prosedürleri konusundaki en küçük bir hata, davanın reddine yol açabilir.

Tuzla, İstanbul’un en yoğun kira ve ticari mülk hareketliliğine sahip bölgelerinden biri olması nedeniyle, bu alanda uzmanlaşmış avukatlar kritik bir rol oynar. Tuzla’da faaliyet gösteren uzman avukatlar:

Bölgesel uygulamaları ve mahkeme pratiklerini yakından bilir; Sulh Hukuk Mahkemeleri ve İcra Müdürlüklerinde sürecin hızlı ve doğru ilerlemesini sağlar.

İhtarnamenin veya tahliye talepli icra takibinin yasal şartlara uygun hazırlanmasını temin eder ve olası eksiklikleri önler.

Tahliye sebebine göre (temerrüt, tahliye taahhüdü, yeni malik ihtiyacı vb.) doğru stratejiyi belirler ve dava sürecinde riskleri minimize eder.

Usul hatalarını önleyerek, hak kaybını önler ve tahliye sürecinin etkin sonuçlanmasını sağlar.

Bu nedenle İstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Gebze avukat, Çayırova avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat gibi bölgelerde kiracının tahliyesinde hem hak kaybını önlemek hem de süreci en kısa ve güvenli şekilde tamamlamak için, Tuzla’da tahliye hukuku konusunda deneyimli bir avukattan profesyonel destek almak büyük önem taşır.

Giriş

Bu çalışma, “araç mahrumiyet (yatış) bedeli” kavramını, sigorta şirketlerinin bu zarara ilişkin sorumluluğunu, hesaplama yöntemlerini ve zarardan sorumlu olan kişileri, sunulan yargı kararları ışığında analiz etmek amacıyla hazırlanmıştır. Analiz edilen kararlar, Yargıtay, Bölge Adliye Mahkemeleri ve İlk Derece Mahkemeleri’nin konuya ilişkin yaklaşımlarını ortaya koymaktadır.

Tanım: Araç mahrumiyet bedeli, trafik kazası sonucu hasar gören bir aracın, onarımı için gereken makul süre boyunca kullanılamamasından kaynaklanan zararı ifade eder. Bu zarar, ikame araç kiralama masrafı veya ticari araçlar için kazanç kaybı şeklinde ortaya çıkabilir.

Sorumlu Kişiler: Yargı kararlarında istikrarlı bir şekilde, araç mahrumiyet bedelinden öncelikli olarak kazada kusurlu olan aracın sürücüsü ve işleteninin (malikinin) müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu kabul edilmektedir.

Sigorta Şirketlerinin Sorumluluğu: En tartışmalı konu sigorta şirketlerinin sorumluluğudur. Kararların büyük çoğunluğu, araç mahrumiyet zararının “dolaylı zarar” niteliğinde olduğu ve Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) Genel Şartları uyarınca teminat kapsamında bulunmadığı yönündedir. Ancak, Kasko sigorta poliçesinde “ikame araç klozu” gibi özel bir teminat bulunması halinde sigorta şirketinin sorumlu olabileceği belirtilmektedir.

Hesaplama Yöntemi: Araç mahrumiyet bedeli, aracın serviste fiilen kaldığı süreye göre değil, hasarın objektif olarak onarılabileceği “makul tamir süresi” esas alınarak hesaplanır. Hesaplamada, hasarlı araca emsal nitelikte bir aracın kiralama bedeli temel alınır. Ancak bu bedelden, aracın kullanılmaması nedeniyle tasarruf edilen yakıt, bakım, amortisman gibi giderlerin düşülmesi gerektiği Yargıtay kararlarında vurgulanmaktadır.

1. Araç Mahrumiyet Bedelinin Tanımı ve Hukuki Niteliği

İncelenen tüm kararlarda araç mahrumiyet bedeli, haksız fiil sonucu aracını kullanamayan malikin uğradığı bir zarar olarak kabul edilmektedir. Diyarbakır Asliye Ticaret Mahkemesi’nin (2024/699) kararında bu durum, “Davaya konu kaza nedeniyle davacının aracında oluşan hasarın onarımı için gerekli makul sürede, davacının ikame araç temin etmek ve bu suretle masraf yapmak zorunda kalacağı, bu zararının da tazmininin gerektiği açıktır.” şeklinde ifade edilmiştir. Yargıtay kararları ise bu zararın Borçlar Kanunu çerçevesinde talep edilebileceğini belirtmektedir.

2. Sigorta Şirketlerinin Sorumluluğu

Yargı kararlarında sigorta şirketlerinin sorumluluğu konusunda belirgin bir ayrım göze çarpmaktadır:

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) Yönünden: Kararların ezici çoğunluğu, ZMSS’nin bu zararı karşılamadığı yönündedir. Gerekçe olarak, bu zararın doğrudan bir zarar olmayıp “dolaylı zarar” kabul edilmesi gösterilmektedir. Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 26. Hukuk Dairesi’nin (2019/428) kararında bu husus net bir şekilde ortaya konulmuştur: “araç mahrumiyetine ilişkin zarar, gerçek zarar kapsamında olmayıp, dolaylı zararlardan olduğundan, bu zarar kaleminden davalı sigorta şirketi sorumlu değildir. Davacı araç mahrumiyetine ilişkin zararını dava dışı araç işleteni ve/veya sürücüsünden talep edebilir.” Benzer şekilde, İstanbul Anadolu 3. Asliye Ticaret Mahkemesi (2014/1608) de ZMSS Genel Şartları’nın “Teminat Dışında Kalan Haller” başlıklı maddesine atıf yaparak sigorta şirketinin sorumluluğu bulunmadığına hükmetmiştir.

Kasko Sigortası Yönünden: ZMSS’nin aksine, Kasko poliçeleri bu zararı teminat altına alabilir. Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin (2023/1359) kararında, “taraflar arasında kasko poliçesinde ikame araç klozu bulunduğundan davacı araç mahrumiyet bedelini talep edebileceği” belirtilerek sigorta şirketinin sorumluluğuna gidilmiştir. İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi (2022/673) kararı da bu durumu destekleyerek, ikame araç teminatının ek prim ödenerek poliçeye eklenebileceğini vurgulamıştır.

3. Araç Mahrumiyet Bedelinin Hesaplanması

Hesaplama yöntemi, yargı kararlarında belirli ilkelere bağlanmıştır:

Makul Süre Esası: Zarar, aracın tamirde kaldığı fiili süreye göre değil, hasarın niteliğine göre belirlenecek makul onarım süresine göre hesaplanır. Araç pert (total loss) olmuşsa, bu süre “emsal nitelikte yeni bir araç alması için gereken süre” olarak kabul edilir (Yargıtay 17. HD – 2015/5643).

Emsal Araç Kira Bedeli: Hesaplamanın temeli, hasar gören araçla aynı vasıflardaki bir aracın makul tamir süresi boyunca kiralanması için gerekli bedeldir.

Tasarruf Edilen Giderlerin Mahsubu: Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, belirlenen brüt kiralama bedelinden, davacının kendi aracını kullanmadığı için tasarruf ettiği yakıt, bakım, amortisman gibi giderlerin düşülmesi gerekmektedir. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin (2016/87) kararında bu ilke şöyle ifade edilmiştir:“…davacının aracını kullanamadığı döneme ilişkin olarak bakım giderleri, amortisman vs. tasarruf ettiği miktarlar da gözetilerek saptanacak araç mahrumiyet bedelinin ne olacağı… konularını da irdeleyen ayrıntılı, denetime açık, gerekçeli ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken…”

İspat Külfeti: Davacının fiilen araç kiraladığına dair bir belge sunamaması, talebinin tamamen reddedilmesini gerektirmez. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi (2011/11664), bu durumda mahkemenin Borçlar Kanunu uyarınca hakkaniyete uygun bir bedel belirlemesi gerektiğini içtihat etmiştir.

4. Sorumlu Kişiler: Zararı Kim Öder?

Kararlar, sorumluluk sıralamasında net bir tablo çizmektedir. ZMSS’nin teminat dışı bıraktığı durumlarda, araç mahrumiyet bedelinden kazada kusurlu olan aracın sürücüsü ve işleteni (maliki) müştereken ve müteselsilen sorumludur. Ankara 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin (2020/527) kararındaki, “araç mahrumiyet bedelinden ise davalı araç işleteni ve sürücünün sorumlu olduğu, sigorta şirketinin araç mahrumiyet bedelinden sorumluluğunun bulunmadığı…” şeklindeki hüküm, bu genel kuralı özetlemektedir.

Sonuç

Sunulan yargı kararları doğrultusunda, araç mahrumiyet bedelinin, haksız fiil sonucu aracını kullanamayan kişinin uğradığı gerçek bir zarar olduğu ve tazmin edilmesi gerektiği açıktır. Ancak bu zararın tazmininde sorumluluğun kime ait olduğu kritik bir önem taşımaktadır. Genel kural olarak, bu zarar “dolaylı zarar” kabul edildiğinden Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası teminatı dışındadır ve doğrudan kusurlu sürücü ile araç işleteninden talep edilmelidir. Sigorta şirketinin sorumluluğunun doğması için, genellikle Kasko poliçesi kapsamında bu zararı açıkça teminat altına alan bir “ikame araç” klozu gibi özel bir hükmün bulunması gerekmektedir. Zararın hesaplanmasında ise makul tamir süresi, emsal araç kira bedeli ve tasarruf edilen giderlerin mahsubu gibi teknik kriterler dikkate alınmalıdır. Bir yazı önerisi

Neden Tuzla Avukat Desteği Gerekli?

Araç mahrumiyet bedeline ilişkin davalar, çoğu zaman teknik hesaplamalar, sigorta poliçelerinin detaylı incelenmesi ve farklı yargı kararlarının yorumlanması gibi karmaşık unsurlar içerir. Özellikle Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası ve Kasko poliçeleri arasındaki farkların doğru tespit edilmesi, davanın sonucunu doğrudan etkileyebilir. Ayrıca, araç mahrumiyet bedelinin makul süre, emsal araç kira bedeli ve tasarruf edilen giderlerin mahsubu gibi kriterlere göre hesaplanması, uzman bilirkişi raporlarıyla desteklenmesi gereken bir süreçtir.

Bu nedenle İstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Gebze avukat, Çayırova avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat gibi bölgelerde, Tuzla’da deneyimli bir avukattan hukuki destek almak; hem sigorta şirketleriyle yürütülecek süreçlerde hak kaybı yaşamamak, hem de dava sürecinde doğru hukuki stratejiyi belirlemek açısından kritik öneme sahiptir. Avukat desteği, zararın doğru şekilde hesaplanarak talep edilmesini, sigorta şirketlerinin haksız itirazlarının bertaraf edilmesini ve yargılamada lehe karar alınmasını sağlayabilir.

Giriş

Bu çalışma, işveren tarafından sunulan servis hizmetinin tek taraflı olarak kaldırılması, güzergahının değiştirilmesi veya işçinin ikametgahına daha uzak bir noktadan hizmet verilmeye başlanması gibi durumların, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkı doğurup doğurmadığına ilişkin Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararlarının analizini içermektedir. İnceleme, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 22. maddesinde düzenlenen “çalışma koşullarında esaslı değişiklik” ve 24. maddesinin II-f bendinde yer alan “çalışma şartlarının uygulanmaması” hükümleri çerçevesinde yapılmıştır.

Genel Kural: Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, iş sözleşmesi veya işyeri uygulaması ile sağlanan servis hizmetinin işverence tek taraflı olarak kaldırılması veya işçinin ulaşımını önemli ölçüde zorlaştıracak şekilde güzergahının değiştirilmesi, “çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik” olarak kabul edilmektedir.

Haklı Fesih Hakkı: İşçinin yazılı rızası olmaksızın yapılan bu tür esaslı değişiklikler, işçiye İş Kanunu’nun 24/II-f bendi uyarınca iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshetme hakkı tanır.

Tazminat Hakları: İş sözleşmesini bu haklı nedene dayanarak fesheden işçi, kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak, Yargıtay kararlarında istikrarlı bir şekilde vurgulandığı üzere, iş sözleşmesini haklı nedenle dahi olsa fesheden taraf (işçi) ihbar tazminatı talep edemez.

İstisnalar ve Özel Durumlar: Değişikliğin işçi tarafından yazılı olarak kabul edilmesi, işçinin değişikliğe uzun süre itiraz etmeksizin çalışmaya devam etmesi (dürüstlük kuralı kapsamında değerlendirilir), yapılan değişikliğin önemsiz ve makul olması veya iş sözleşmesinde işverene bu yetkinin açıkça tanınmış olması gibi durumlarda feshin haklılığı ortadan kalkabilir.

1. Servis Hizmetinin Kaldırılması veya Değiştirilmesinin “Esaslı Değişiklik” Niteliği

Yargıtay, işçiye sunulan servis imkanını, iş sözleşmesinin bir parçası veya kökleşmiş bir işyeri uygulaması olarak kabul etmektedir. Bu hizmetin işçinin onayı olmaksızın kaldırılması veya aleyhine değiştirilmesi, çalışma koşullarının ağırlaştırılması anlamına gelmektedir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi (2012/33789 E., 2013/1994 K.), servis güzergahının değiştirilmesini açıkça esaslı değişiklik olarak nitelendirmiştir: “Somut olayda, davacının oturduğu yer ve işyerinin bulunduğu yer dikkate alındığında servis güzergâhının değişmesi iş koşullarında esaslı değişiklik niteliğindedir.”

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi (2012/6176 E., 2012/25856 K.) ise servisin kaldırılmasının çalışma koşullarını ağırlaştırdığını ve haklı fesih hakkı verdiğini belirtmiştir: “Davacının kullanmış olduğu işyeri servisi çalışma koşulu halini alıp bunun davacının yazılı onayını almadan tek taraflı olarak işveren tarafından kaldırılması çalışma koşulları ağırlaştırma niteliğinde olup davacı işçiye 4857 sayılı Kanun’un 24/2-f maddesi uyarınca iş sözleşmesini haklı sebeple fesih hakkı verdiğinden davacının kıdem tazminatı talebinin kabulü gerekirken reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.” Benzer şekilde, işyerinin taşınması ve yeni lokasyonda servis hizmeti sunulmaması da aynı kapsamda değerlendirilmektedir. Yargıtay 7. Hukuk Dairesi (2015/5833 E., 2016/5440 K.) kararında, “İşyeri taşınmadan evvel sağlanan servis imkanının işyeri taşındıktan sonra sağlanmaması iş şartlarında davacı aleyhine değişikliklik niteliği taşıdığından, davacının iş sözleşmesini eylemli olarak feshetmesi işçinin haklı feshi olarak değerlendirilmelidir.” denilmiştir.

2. Feshin Hukuki Sonuçları: Kıdem ve İhbar Tazminatı Ayrımı

Kararlarda en dikkat çekici ve istikrarlı bulgu, haklı nedenle fesih yapan işçinin tazminat haklarına ilişkindir. İşçi kıdem tazminatını alabilirken, ihbar tazminatı talebi reddedilmektedir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi (2023/3247 E., 2023/3581 K.) bu durumu net bir şekilde açıklamaktadır: “…çalışma koşullarının değiştirilmesi aynı zamanda koşullarının uygulanmaması anlamına geldiğinden”, işçi bu durumda ihbar tazminatı talep edemez, ancak kıdem tazminatına hak kazanır. Yargıtay’a göre, “haklı nedenle olsa dahi iş sözleşmesini sonlandıran tarafın ihbar tazminatı hakkı bulunmadığından” bu durum böyledir. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi (2018/11833 E., 2019/2367 K.) de aynı ilkeyi tekrarlamıştır: “İş sözleşmesini haklı sebeple de olsa fesheden işçi, kıdem tazminatına hak kazanır ise de ihbar tazminatına hak kazanamayacağından” ihbar tazminatı talebinin reddi gerektiği vurgulanmıştır.

3. İşçinin Yazılı Rızasının Önemi ve Zımni Kabul Sorunu

Esaslı değişikliğin geçerli olabilmesi için işçinin yazılı rızası şarttır. Bu rıza alınmadan yapılan değişiklik işçiyi bağlamaz.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu (2018/938 E., 2021/1200 K.) kararında bu husus kesin bir dille ifade edilmiştir: “Bir iş yeri uygulaması olan servis hizmetinin kaldırılması ise esaslı değişiklik niteliğinde olup, değişikliğin geçerli olabilmesi için işçinin yazılı rızasının alınması gerekmektedir. Somut uyuşmazlıkta, davacı işçinin yazılı rızası da mevcut olmadığından işverence yapılan tek taraflı değişiklik davacı işçiyi bağlamaz.” Ancak, işçinin değişikliğe rağmen uzun bir süre çalışmaya devam etmesi, hakkın kötüye kullanılması olarak yorumlanabilmektedir. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi (2017/16312 E., 2018/23574 K.), nakilden sonra bir buçuk yıl çalışmaya devam eden işçinin feshinin haklı nedene dayanmadığına hükmetmiştir. Buna karşın Yargıtay 9. Hukuk Dairesi (2016/18207 E., 2020/6369 K.), 8 aylık çalışmanın değişikliği zımni olarak kabul anlamına gelmeyeceğine karar vererek, bu konuda somut olayın koşullarının belirleyici olduğunu göstermiştir.

4. Farklı Perspektifler ve İşverenin Yönetim Hakkı Sınırları

Her ne kadar genel kural işçi lehine olsa da, bazı kararlar işverenin yönetim hakkına ve değişikliğin niteliğine vurgu yapmaktadır. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin (2012/9721 E., 2012/29524 K.) bir kararında, “Servis güzergahında değişiklik yapılması, işyerinde kartlı sistem uygulamasına geçilmesi gibi hususlarda davacıya … sözleşmesini feshetme hakkını vermemektedir.” denilerek, her güzergah değişikliğinin esaslı nitelikte olmayabileceği ve işverenin yönetim hakkı kapsamında kalabileceği belirtilmiştir. Bu durum, değişikliğin işçinin ulaşımını ne ölçüde zorlaştırdığının somut olarak değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Toplu İş Sözleşmesi (TİS) hükümleri de önemlidir. Bazı kararlarda TİS’in işverene servis güzergahlarını “makul ölçüler çerçevesinde” belirleme yetkisi verdiği görülmektedir (Örn: 9. HD, 2023/8154 E.). Ancak aynı TİS’ler, servis verilemeyen durumlarda yol ücreti ödenmesi gibi alternatif yükümlülükler de getirebilmektedir.

Sonuç

İncelenen yargı kararları ışığında, işveren tarafından iş sözleşmesi veya işyeri uygulaması ile sağlanan servis hizmetinin işçinin yazılı onayı olmaksızın kaldırılması veya işçinin ulaşımını objektif olarak zorlaştıracak şekilde değiştirilmesi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 22. ve 24/II-f maddeleri uyarınca “çalışma koşullarında esaslı değişiklik” ve “çalışma şartlarının uygulanmaması” olarak kabul edilmektedir. Bu durum, işçiye iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme ve kıdem tazminatı talep etme hakkı vermektedir. Ancak, iş sözleşmesini fesheden taraf işçi olduğundan, ihbar tazminatına hak kazanamayacaktır.

Her somut olay, değişikliğin niteliği, işçinin ulaşımına etkisi, iş sözleşmesi ve TİS hükümleri ile işçinin değişikliğe karşı tutumu gibi faktörler göz önünde bulundurularak kendi özelinde değerlendirilmelidir. Özellikle değişikliğin makul sınırlar içinde kalıp kalmadığı ve işçinin bu değişikliğe uzun süre sessiz kalarak zımnen onay verip vermediği hususları, uyuşmazlığın çözümünde kritik rol oynamaktadır. Bir yazı önerisi.

Neden Tuzla Avukat Desteği Gerekli?

Servis hizmetinin kaldırılması veya güzergâhının değiştirilmesi gibi durumlar, iş hukuku bakımından ciddi sonuçlar doğurabilmektedir. İşçinin haklı fesih yapıp yapamayacağı, kıdem tazminatı talep edip edemeyeceği veya işverenin yönetim hakkının sınırlarının nasıl değerlendirileceği her somut olayda farklılık gösterebilir. Yanlış adımlar, hem işçi hem de işveren açısından hak kayıplarına yol açabilir.

Bu nedenle İstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Gebze avukat, Orhanlı avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat, Çayırova avukat gibi bölgelerde, Tuzla’da faaliyet gösteren işçiler ve işverenler açısından yerel uygulamaları ve Yargıtay içtihatlarını yakından takip eden Tuzla avukat desteği, sürecin doğru yönetilmesi ve hakların korunması için büyük önem taşımaktadır.

Giriş

Bu çalışma, işverence işten çıkarılan ve “tüm haklarımı aldım” şeklinde bir belge (ibraname) imzalayan işçinin, ödenmemiş ücret, fazla mesai ve ihbar tazminatı alacaklarını talep edip edemeyeceği sorusuna ilişkin Yargıtay kararlarının analizini içermektedir. Analiz, ibranamenin geçerlilik koşulları, Yargıtay’ın 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden önceki ve sonraki uygulamaları, ibranamenin içeriği ile işveren savunması arasındaki çelişkiler ve belgenin ispat gücü gibi temel hukuki meselelere odaklanmaktadır.

Yargıtay kararlarının incelenmesi sonucunda, işçiye imzalatılan ibranamenin geçerliliği ve alacaklara etkisi konusunda belirli temel ilkeler ortaya çıkmaktadır:

İbranamenin Geçerliliği İçin Yasal Şartlar (01.07.2012 Sonrası):

Yargıtay, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 420. maddesinin yürürlüğe girdiği 01.07.2012 tarihinden sonra düzenlenen ibranameler için katı geçerlilik şartları aramaktadır. Bu şartları taşımayan ibranameler “kesin olarak hükümsüz” kabul edilmektedir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2015/2005 E., 2016/12513 K. sayılı kararında bu şartlar şöyle sıralanmıştır:

İbra sözleşmesinin yazılı olması, İbra tarihi itibarıyla sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az bir aylık sürenin geçmiş olması, İbra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi, Ödemenin hak tutarına nazaran noksansız ve banka aracılığıyla yapılması.

İş İlişkisi Devam Ederken Alınan İbranamelerin Geçersizliği:

 Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, işçinin işverene bağımlı olduğu ve iradesinin baskı altında olabileceği kabulüyle, iş ilişkisi devam ederken düzenlenen ibra sözleşmeleri geçersizdir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2008/33618 E., 2010/22083 K. sayılı kararında bu durum, “İş ilişkisinin devamı sırasında düzenlenen ibra sözleşmeleri geçerli değildir.” şeklinde açıkça ifade edilmiştir.

Savunma ile Çelişen İbranameler: İbranamede yazılı olan hususlar ile işverenin davadaki savunması arasında çelişki bulunması, ibranamenin geçersizliğine yol açan önemli bir nedendir. Örneğin, işverenin işçinin istifa ettiğini savunmasına rağmen ibranamede kıdem ve ihbar tazminatı ödendiğinin belirtilmesi, Yargıtay tarafından çelişki olarak kabul edilmekte ve ibranamenin itibarsızlaşmasına neden olmaktadır. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2010/46459 E., 2013/7167 K. sayılı kararında, “İbraname, bu haliyle, davacının istifa ettiğini, dolayısıyla tazminata hak kazanamadığını bildiren davalı savunmasıyla çelişmektedir.” denilerek bu tür belgelere değer verilemeyeceği vurgulanmıştır.

Miktar İçeren ve İçermeyen İbranamelerin Etkisi:

 İbranamede alacak kalemlerinin ve miktarlarının açıkça belirtilip belirtilmemesi, belgenin hukuki niteliğini değiştirmektedir.

Miktar İçermeyen İbranameler: “Tüm haklarımı aldım” gibi genel ifadeler içeren ve alacak kalemlerini tek tek miktar belirterek saymayan ibranamelere Yargıtay şüpheyle yaklaşmaktadır. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2008/21802 E., 2010/6801 K. sayılı kararında, “Dairemizin yerleşmiş uygulamasına göre ibranamede alacaklar kalem kalem gösterilmelidir.” denilerek bu tür genel ifadelere geçerlilik tanınmasının hatalı olduğu belirtilmiştir.

Miktar İçeren İbranameler: İbranamede belirli bir miktar belirtilmiş ve bu miktar ödenmişse, belge ödenen kısım için “makbuz” hükmünde kabul edilir. İşçi, alacağının daha fazla olduğunu ispatlarsa, ödenen miktar mahsup edilerek bakiye alacağa hükmedilir. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 2013/17628 E., 2014/29790 K. sayılı kararında belirtildiği gibi, “Kısmi ödeme hallerinde ise, ibraya değer verilmemekte ve yapılan ödemenin kısmi, ibra belgesinin makbuz hükmünde olduğu kabul edilmektedir.”

İspat Yükü: İşçilik alacaklarının ödendiğini ispat yükü işverene aittir. İşverenin, sadece imzalı bir ibraname sunması yeterli değildir; aynı zamanda bu ibranamede belirtilen ödemeleri banka dekontu gibi geçerli belgelerle kanıtlaması gerekmektedir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2014/35462 E., 2016/6605 K. sayılı kararında, “davacının aldığı ücretlerin ödendiğine dair davalı tarafından makbuz ve belge sunulmadığından ibranamenin geçersiz olduğu” yönündeki mahkeme tespiti bu ilkeyi desteklemektedir.

İnceleme ve Değerlendirme

Örneğin, 7 ay çalışmış işçinin işten çıkarılırken imzaladığı “tüm haklarımı aldım” şeklindeki belge, 2 aylık ücret, fazla mesai ve ihbar tazminatı alacaklarına engel teşkil etmeyecektir. Bu sonuca varılmasının temel nedenleri şunlardır:

TBK Madde 420’ye Aykırılık: Düzenlenen bir ibranamenin TBK’nın 420. maddesindeki şartları taşıması zorunludur. Örnekteki belge, işten çıkarma anında imzalatılmıştır; dolayısıyla “fesih tarihinden itibaren en az bir aylık sürenin geçmiş olması” şartını ihlal etmektedir. Ayrıca, “alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi” ve “ödemenin noksansız ve banka aracılığıyla yapılması” şartlarının da sağlanmadığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle belge, kanunen “kesin olarak hükümsüzdür”.

Belgenin İçeriği: Belge, “tüm haklarımı aldım” şeklinde genel bir ifade içermekte olup, ödenmesi gereken ücret, fazla mesai ve ihbar tazminatı alacaklarını miktar belirterek ayrı ayrı göstermemektedir. Yargıtay’ın yerleşik içtihatları, bu tür miktar içermeyen ve alacak kalemlerini tek tek saymayan belgelere itibar edilmemesi yönündedir.

Ödemenin Yapılmamış Olması: Soruda, ilgili alacakların ödenmediği açıkça belirtilmiştir. İbranamenin geçerli olabilmesi için temel unsur, bir borcun sona erdirilmesidir. Ortada bir ödeme yokken imzalatılan belge, borcu sona erdirmez ve hukuken bir anlam ifade etmez. İşveren, ödeme yaptığını geçerli belgelerle ispatlayamadığı sürece, imzalatılan bu kağıda dayanamaz.

Sonuç

Yargıtay kararları ışığında yapılan değerlendirmeye göre, işçiye işten çıkarılırken imzalatılan ve “tüm haklarımı aldım” şeklinde genel bir ifade içeren belge, işçinin ödenmemiş olan aylık ücret, fazla mesai ve ihbar tazminatı alacaklarını talep etmesine engel teşkil etmez.

Söz konusu belge, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 420. maddesinde aranan zorunlu geçerlilik şartlarını (fesih sonrası en az 1 ay bekleme, alacak türü ve miktarının belirtilmesi, banka yoluyla ödeme) taşımadığı için kesin hükümsüzdür. Ayrıca, Yargıtay’ın istikrarlı uygulamalarına göre, miktar içermeyen, alacak kalemlerini tek tek saymayan, fiili bir ödeme ile desteklenmeyen ve işveren savunmasıyla çelişme potansiyeli taşıyan bu tür belgelere hukuki bir sonuç bağlanamaz. İşçinin ilgili alacakları için dava açması halinde, ispat yükü işverende olacak ve işveren ödeme yaptığını kanıtlayamadığı sürece mahkeme, imzalatılan bu belgeye itibar etmeyerek işçinin alacaklarına hükmedecektir. Bir yazı önerisi.

Tuzla Avukat Desteği Neden Gerekli?

İşten çıkarılan işçiye imzalatılan ibranameler çoğu zaman hak kayıplarına yol açabilmektedir. Yargıtay kararları, bu belgelerin hangi koşullarda geçerli veya geçersiz olduğunu açıkça ortaya koysa da, işçi veya işveren açısından bu koşulların doğru değerlendirilmesi profesyonel bir hukuki destek gerektirir. Yanlış atılan bir adım, işçinin yıllarca emek vererek hak kazandığı ücret, fazla mesai, kıdem ve ihbar tazminatı gibi önemli alacakların kaybedilmesine neden olabilir.

Özellikle İstanbul’un Anadolu Yakası ve çevresinde yaşayanlar için bu süreçte uzman bir avukatla çalışmak kritik öneme sahiptir. Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Gebze avukat, Çayırova avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat ve Bayramoğlu avukat bölgelerinde faaliyet gösteren hukukçular, işçilik alacakları, ibraname geçerliliği ve dava süreçlerinin yönetimi konusunda yerel tecrübeleriyle sürece değer katar.

Bu bölgelerde uzman bir avukatla çalışmak, hem işçilerin hak kayıplarını önlemek hem de işverenlerin olası hukuki risklerini doğru şekilde yönetmek için kritik bir ihtiyaçtır. Profesyonel destek sayesinde, ibranamelerin geçerliliği, ödemelerin ispatı ve dava sürecindeki stratejik adımlar doğru şekilde planlanabilir.

Giriş

Bu yazı, “hasar farkı bedeli” kavramının ne olduğu ve bu bedelin nasıl talep edilebileceği sorularını, sunulan ilk derece mahkemesi, bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay kararları ışığında analiz etmektedir. Analiz edilen kararlar, hasar farkı bedelinin tanımı, ortaya çıkış nedenleri, talep süreci ve yargılama aşamasında dikkat edilen hususlar hakkında kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır. Yazı, bu kavramı farklı perspektiflerden ele alarak avukatlar için pratik bir hukuki kaynak oluşturmayı amaçlamaktadır.

1. Hasar Farkı Bedelinin Tanımı ve Kapsamı

İncelenen yargı kararlarında “hasar farkı bedeli” (veya “bakiye hasar bedeli”), bir trafik kazası veya sigorta poliçesi kapsamındaki bir riziko sonucu meydana gelen zararın, sigorta şirketi tarafından ödenen tazminat ile gerçek zarar miktarı arasındaki fark olarak tanımlanmaktadır. Bu farkın ortaya çıkmasının temel nedenleri şunlardır:

Orijinal Parça Yerine Eşdeğer/Yan Sanayi Parça Kullanımı: En sık rastlanan uyuşmazlık konusudur. Sigorta şirketinin, hasar gören aracın onarımında orijinal parça yerine daha ucuz olan eşdeğer, muadil veya yan sanayi parça kullanması durumunda, iki parça arasındaki fiyat farkı hasar farkı bedeli olarak talep edilebilmektedir. Yargı kararları, tam tazmin ilkesi gereği, araç sahibinin onayı olmaksızın eşdeğer parça kullanılamayacağını vurgulamaktadır. Samsun Bölge Adliye Mahkemesi’nin belirttiği gibi, hak sahibinden onay alındığını veya orijinal parçanın temin edilemediğini ispat yükü sigortacıya aittir: “Bu fıkra kapsamında hak sahibinden onay alındığını veya hasar gören parçanın orijinal parça ile değiştirilmesine imkan olmadığını ispat yükü sigortacıya aittir.” (Samsun BAM 3. Hukuk Dairesi, 2023/1606-2024/1941). Yargıtay’ın yerleşik uygulaması da bu yöndedir: “…gerçek zararın ancak aracın onarımında tamamen orijinal parçalar kullanılmak suretiyle sağlanacağı, orijinal parçalara göre hasar bedelinin belirlenmesi gerektiği…” (İzmir 1. Asliye Ticaret Mahkemesi, 2020/403-2021/334).

Haksız İskonto Uygulamaları: Sigorta şirketlerinin, özellikle anlaşmalı servisler aracılığıyla, yedek parça ve işçilik bedelleri üzerinden belirli iskontolar uygulayarak ödeme yapması sıkça görülmektedir. Mahkemeler, bu iskontoların sigortalıya yansıtılamayacağına ve gerçek zararın iskontosuz bedel üzerinden hesaplanması gerektiğine hükmetmektedir. Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesi kararında bu durum, “orijinal yedek parçalarda ve işçiliklerde ise haksız ve hukuka aykırı bir şekilde iskonto uygulandığını” şeklinde ifade edilmiştir (2023/15-2024/1040).

Eksik Hasar Tespiti ve Düşük İşçilik Ücreti: Sigorta eksperleri tarafından yapılan hasar tespitinin, piyasa rayiçlerinin altında kalması veya işçilik ücretlerinin eksik hesaplanması da hasar farkı bedeli taleplerine yol açmaktadır.

2. Hasar Farkı Bedelinin Talep Süreci

Kararlar, hasar farkı bedelinin tahsili için izlenmesi gereken adımları net bir şekilde ortaya koymaktadır:

Sigorta Şirketine Başvuru: Süreç, zararın tazmini için öncelikle ilgili sigorta şirketine yazılı başvuruda bulunulmasıyla başlar.

Arabuluculuk: Sigorta şirketinin talebi reddetmesi veya eksik ödeme yapması durumunda, dava açmadan önce arabuluculuğa başvurmak dava şartıdır.

Dava Açılması veya Sigorta Tahkim Komisyonu’na Başvuru: Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamaması halinde, hak sahibi Asliye Ticaret Mahkemesi’nde dava açabilir veya Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilir. Ancak, bu iki yoldan birinde verilen kesin hüküm, diğeri için bağlayıcıdır. İzmir 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin bir kararında vurgulandığı üzere, Sigorta Tahkim Komisyonu’nun verdiği kesin bir ret kararı, “kesin hüküm sonucu doğuracağından, zarar gören dava yolu ile de olsa aynı zarara yönelik yeniden talepte bulunamaz.“ (2022/381-2023/162).

İnceleme ve Değerlendirme

Yargılama sürecinde hasar farkı bedeli taleplerinin akıbetini belirleyen en önemli unsur bilirkişi raporudur. Mahkemeler, gerçek zararın tespiti için neredeyse tüm dosyalarda bilirkişi incelemesine başvurmakta ve hükümlerini büyük ölçüde bu raporlara dayandırmaktadır. Örneğin, İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi, bilirkişi raporuyla tespit edilen 20.000,00 TL’lik gerçek zarardan sigortacının ödediği 7.784,52 TL’yi mahsup ederek “bakiye zarar miktarı olarak tespit edilen 12.215,48-TL zararın davalıdan tahsiline” karar vermiştir (2021/499-2022/246).

Taleplerin kabulü için davacının, onarımın fatura gibi belgelerle kanıtlanması önem arz etmektedir. İstanbul Anadolu 2. Asliye Ticaret Mahkemesi, davacının “fatura ve bu fatura doğrultusunda hasar onarım bedelini ödediğini belgelendiremediğinden” davayı reddetmiştir (2022/154-2024/328).

Öte yandan, taleplerin reddedildiği durumlar da mevcuttur. Eğer bilirkişi raporu, sigorta şirketinin yaptığı ödemenin gerçek zararı karşıladığı yönünde olursa dava reddedilmektedir (Ankara 10. Asliye Ticaret Mahkemesi, 2023/191-2023/856). Benzer şekilde, davacı ile sigorta şirketi arasında bir mutabakat veya ibraname imzalanmışsa ve ödenen bedel ile gerçek zarar arasında “fahiş fark” yoksa, sonradan açılan hasar farkı davası reddedilebilmektedir (Ankara 1. Asliye Ticaret Mahkemesi, 2024/460-2025/107).

Sonuç

Yargı kararları ışığında “hasar farkı bedeli”, sigorta şirketinin eksik ödemesi sonucu sigortalının malvarlığında oluşan gerçek zararın tamamlanmasını sağlayan bir tazminat kalemidir. Bu bedelin ortaya çıkışındaki temel nedenler; orijinal parça yerine eşdeğer parça kullanılması, haksız iskontolar ve eksik hasar tespitidir.

Hasar farkı bedelinin başarılı bir şekilde tahsili; sigorta şirketine başvuru, zorunlu arabuluculuk ve nihayetinde dava veya tahkim yoluna gidilmesini içeren usuli adımların doğru takip edilmesine bağlıdır. Yargılama aşamasında ise talebin ispatı için sunulan deliller, özellikle de gerçek zararı piyasa rayiçlerine göre ve iskontosuz olarak hesaplayan, denetime elverişli bir bilirkişi raporu kritik öneme sahiptir. Davacının onarım masraflarını fatura gibi belgelerle kanıtlaması ve sigorta şirketiyle haklarını ortadan kaldıracak bir ibraname imzalamamış olması, davanın seyri açısından belirleyici faktörlerdir. Bir yazı önerisi.

Tuzla’da Avukat Desteği Neden Gerekli?

Hasar farkı bedeli davaları, hem sigorta hukukunun teknik hükümlerini hem de usul hukukunun titizlikle takip edilmesini gerektiren karmaşık süreçlerdir. Bu davalarda, özellikle sigorta şirketlerinin güçlü hukuki kadrolarla hareket ettiği dikkate alındığında, bireysel başvurular çoğu zaman hak kayıplarına yol açabilmektedir.

Tuzla’da uzman bir avukat desteği almanın önemini şu şekilde özetlemek mümkündür:

Hukuki Sürecin Doğru Takibi: Hasar farkı bedeli taleplerinde, sigorta şirketine başvuru, arabuluculuk ve dava/tahkim gibi aşamaların doğru sırayla yürütülmesi zorunludur. Avukat desteği, bu usuli şartların eksiksiz yerine getirilmesini sağlar.

Bilirkişi ve Raporlara İtiraz: Yargılamada en kritik delil bilirkişi raporlarıdır. Tuzla’da yerel mahkemelerde görülen dosyalarda deneyimli bir avukat, raporlardaki eksiklikleri veya sigorta lehine yapılan hesaplamaları zamanında tespit ederek itiraz edebilir.

Hak Kaybının Önlenmesi: Sigorta şirketlerinin uyguladığı haksız iskontolar, eşdeğer parça dayatmaları ve eksik hasar tespitlerine karşı etkili bir hukuki mücadele için uzman avukat desteği gereklidir.

Yerel Tecrübe Avantajı: Tuzla’daki avukatlar, bölgedeki Asliye Ticaret Mahkemeleri’nin uygulamalarını, bilirkişi havuzlarını ve yerleşik yargılama pratiklerini yakından bildikleri için davanın seyrine doğrudan katkı sağlayabilmektedir.

Hızlı ve Stratejik Çözüm: Sigorta Tahkim Komisyonu başvuruları veya dava sürecinde en kısa sürede en yüksek faydayı sağlayacak hukuki stratejiyi belirlemek, profesyonel destek sayesinde mümkündür.

Sonuç olarak, hasar farkı bedeli taleplerinde İstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Gebze avukat, Çayırova avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat gibi bölgelerde uzman bir avukat desteği, hem hak kayıplarını önlemek hem de sürecin en verimli şekilde sonuçlanmasını sağlamak açısından kritik bir ihtiyaçtır.