Özel Hukuk arşivleri - Sayfa 2 / 11 - 2M Hukuk Avukatlık Bürosu

6 Kasım 2025in Genel Konular, Kat Mülkiyeti Hukuku, Özel Hukuk

Yüklenicinin İnşaata Hiç Başlamaması, Geç Başlaması veya İnşaatı Yavaş İlerletmesi Hâlinde Arsa Sahibi Hangi Haklara Sahip Olur?

Giriş

Yüklenicinin İnşaata Hiç Başlamaması, Geç Başlaması veya İnşaatı Yavaş İlerletmesi Hâlinde Arsa Sahibi Hangi Haklara Sahip Olur? Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri, yüklenicinin bir arsa üzerinde bağımsız bölümler inşa etme, arsa sahibinin ise buna karşılık belirli arsa paylarını yükleniciye devretme borcu altına girdiği çift taraflı sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerde yüklenicinin “inşaata zamanında başlama ve işi sürdürme borcu” asli edim yükümlülüklerinden biridir. Literatürdeki kaynaklar, yüklenicinin bu borcuna aykırı davranarak inşaata hiç başlamaması, geç başlaması veya inşaatı makul bir hızda ilerletmemesi durumunda arsa sahibi için önemli hakların doğduğunu belirtmektedir. Bu durum, genel olarak yüklenicinin temerrüdü olarak nitelendirilmekte ve hukuki sonuçları ağırlıklı olarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 473. maddesi çerçevesinde ele alınmaktadır.

1. Yüklenicinin Temerrüdünün Kapsamı: İşe Başlamama ve Gecikme

Literatür, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin temerrüdünü yalnızca eserin teslim tarihine yetişmemesi olarak değil, inşaat sürecindeki aksaklıkları da kapsayan geniş bir çerçevede ele almaktadır. Yüklenicinin asli borçları arasında işe zamanında başlamak ve inşaatı sözleşmeye uygun bir tempoda sürdürmek yer alır.

Temerrüdün Tanımı: Yüklenicinin temerrüdü, en genel tanımıyla “inşaatın tamamlanmayarak tesliminin geciktirilmesi” olarak ifade edilmektedir. Bu durum, inşaata hiç başlanmaması, geç başlanması veya başlanan inşaatın sözleşmede öngörülen sürede bitirilemeyeceğinin açıkça anlaşılması gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Yüklenicinin binayı bitirememesi veya binayı bitirmekle birlikte, tesliminde gecikmesi yüklenicinin temerrüdüne yol açar.

İşe Başlama ve Sürdürme Borcu: Yüklenicinin inşaata zamanında başlaması ve devam ettirmesi, özen borcunun bir gereği olarak kabul edilir. Sözleşmede işe başlama için belirli bir tarih kararlaştırılmamış olsa dahi, yüklenicinin sözleşmenin kurulmasıyla birlikte derhal hazırlıklara ve inşaata başlaması beklenir

2. Arsa Sahibinin Hakları: Teslim Süresini Beklemeden Sözleşmeden Dönme (TBK m. 473/1)

İnşaata başlanmaması veya gecikmesi durumunda arsa sahibine tanınan en temel ve en önemli hak, teslim süresini beklemeden sözleşmeden dönme hakkıdır. Bu hak, TBK’nın 473. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenmiştir.

İlgili Kanun Hükmü: Literatürde sıklıkla atıf yapılan bu hüküm şu şekildedir:”Yüklenicinin işe zamanında başlamaması veya sözleşme hükümlerine aykırı olarak işi geciktirmesi ya da iş sahibine yüklenemeyecek bir sebeple ortaya çıkan gecikme yüzünden bütün tahminlere göre yüklenicinin işi kararlaştırılan zamanda bitiremeyeceği açıkça anlaşılırsa, iş sahibi teslim için belirlenen günü beklemek zorunda olmaksızın sözleşmeden dönebilir.

Erken Dönme Hakkının Şartları: Bu hakkın kullanılabilmesi için belirli koşulların bir arada bulunması gerekmektedir:

Yüklenicinin Gecikmesi: Yüklenicinin işe zamanında başlamamış olması, sözleşmeye aykırı şekilde işi geciktirmesi veya işin ilerleyişine göre teslim tarihinde bitirilemeyeceğinin kesin olarak anlaşılması gerekir.

Gecikmenin Arsa Sahibine Yüklenememesi: Gecikmenin, arsa sahibinin bir eyleminden veya ihmalinden kaynaklanmaması esastır.

İşin Zamanında Bitirilemeyeceğinin Açıkça Anlaşılması: Bu durumun “bütün tahminlere göre” açıkça anlaşılabilir olması gerekir. Bu, somut verilere dayalı bir öngörüyü ifade eder.

Uygulamadan Örnekler: Literatürde yer alan dava özetleri, bu hükmün uygulanışını somutlaştırmaktadır:

-Bir davada, ruhsat alındıktan sonra 2 yıl geçmesine rağmen yüklenicinin projeyi tamamlayamaması ve yarım bırakması

-Başka bir davada, 40 aylık sözleşme süresinde inşaatın sadece %7 seviyesine getirilebilmesi,

-Sözleşme tarihinden itibaren 7 yıl geçmesine rağmen imar planı tadilatı çalışmalarının başarısız olması ve inşaata hiç başlanamaması

-Yüklenicinin inşaatı 1. kat betonarmesi seviyesinde bırakıp işe devam etmemesi

Bu örnekler, mahkemelerin sadece takvimdeki gecikmeye değil, aynı zamanda işin ilerleme hızına bakarak da inşaatın zamanında bitirilemeyeceği kanaatine vardığını göstermektedir.

3. Yüklenicinin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran Haller

Yüklenicinin inşaata başlayamamasının veya gecikmesinin her durumda temerrüt anlamına gelmeyeceği, literatürde önemle vurgulanmaktadır. Gecikmenin haklı bir sebebe dayanması durumunda yüklenici sorumlu tutulamaz.

Arsa Sahibinden Kaynaklanan Sebepler: Eğer gecikme arsa sahibinin kendi yükümlülüklerini yerine getirmemesinden kaynaklanıyorsa, yüklenicinin temerrüdünden bahsedilemez. Bu duruma “alacaklı temerrüdü” de denilmektedir.”TBK m. 473 incelendiğinde gecikme arsa sahibinden kaynaklanıyorsa, yüklenicinin edimi belirlenmiş vadede teslim edememesi halinde temerrüdü gerçekleşmeyecektir.” Literatürde bu duruma şu örnekler verilmektedir:

Arsa sahibinin, tapuda devretmesi gereken arsa payını devretmemesi

İnşaat ruhsatı için gerekli başvuruları yapmaması veya vekaletname gibi belgeleri vermemesi

Arsadaki kiracıların tahliyesini sağlamaması

Arsayı inşaata elverişli bir şekilde (örneğin üzerindeki engelleri kaldırarak) teslim etmemesi

Arsa sahibinin talebi üzerine projede değişiklik yapılması

Objektif Sebepler ve Mücbir Haller: Yüklenicinin elinde olmayan ve öngörülemeyen nedenlerle işin gecikmesi durumunda da temerrüt oluşmayabilir. Örneğin, “yapılan inşaatın temelinde önceden öngörülemeyecek şekilde su veya kaya çıkması sonucu, işin gecikmesi durumunda erken dönme hakkı kullanılamayacaktır” . Bu gibi durumlarda yüklenicinin ek süre talep etme hakkı doğabilir.

4. Kusur Şartı ve Diğer Hususlar

Kusur Aranmaması: TBK m. 473’ün uygulanması için yüklenicinin gecikmede kusurlu olması şart değildir. “Yüklenicinin işe başlamaması ya da işin kararlaştırılan tarihte yetişmeyeceğinin anlaşılması durumlarında işsahibinin dönme hakkını kullanabilmesi için yüklenicinin kusurlu olması aranmamaktadır. Kanun hükmünde… bu hususta sözleşmeye aykırı davranışı aramıştır. Temerrüdün oluşması için “gecikmenin objektif şekilde teslim borcuna aykırılığı gerekmektedir”.

Geç Başlamaya Rağmen İşi Zamanında Bitirme Olasılığı: Yüklenici inşaata geç başlasa bile, işi sözleşmede belirlenen sürede tamamlama imkanı varsa, arsa sahibinin sırf geç başlama nedeniyle sözleşmeden dönme hakkı bulunmamaktadır. Önemli olan, gecikmenin işin zamanında bitirilmesini imkansız kılıp kılmadığıdır.

Sonuç

Literatürdeki görüşler ve yargı kararları ışığında, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde yüklenicinin inşaata zamanında başlamaması veya işi sözleşmeye aykırı olarak geciktirmesi, arsa sahibi için ciddi hukuki sonuçlar doğuran bir temerrüt halidir. Bu durumda arsa sahibinin en temel hakkı, TBK m. 473/1 uyarınca, inşaatın bitmesi için kararlaştırılan teslim tarihini beklemeden sözleşmeden dönmektir.

Bu hakkın kullanılabilmesi için, gecikmenin arsa sahibine atfedilemeyecek bir sebepten kaynaklanması ve mevcut duruma göre inşaatın zamanında bitirilemeyeceğinin açıkça anlaşılması gerekmektedir. Ancak, gecikmenin arsa sahibinin kendi edimlerini yerine getirmemesi (arsa payını devretmemek, arsayı teslim etmemek vb.) veya öngörülemeyen objektif nedenlerden kaynaklanması halinde yüklenicinin temerrüdü söz konusu olmayacak ve arsa sahibinin sözleşmeden dönme hakkı doğmayacaktır. Dolayısıyla her somut olay, kendi koşulları içinde, özellikle gecikmenin nedenleri dikkate alınarak değerlendirilmelidir. Bir yazı önerisi.

Neden Avukat Desteği Gerekli?

Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin temerrüdü, özellikle İstanbul, Tuzla, Kartal, Bayramoğlu, Tepeören, Pendik ve Gebze gibi gayrimenkul projelerinin yoğun olduğu bölgelerde en sık karşılaşılan hukuki uyuşmazlıklardan biridir. İnşaata hiç başlanmaması, geç başlanması veya inşaatın makul hızda ilerlememesi gibi durumlarda arsa sahibinin sözleşmeden dönme hakkını kullanabilmesi, yalnızca gecikmenin tespitine değil; aynı zamanda gecikmenin nedenlerinin hukuken doğru şekilde değerlendirilmesine bağlıdır. Bu noktada yapılacak küçük bir hata bile arsa sahibinin ciddi hak kayıpları yaşamasına neden olabilir.

Örneğin; gecikmenin yükleniciden değil, arsa sahibinden kaynaklanması halinde erken dönme hakkı doğmayacağı gibi, gecikmenin mücbir sebep veya objektif imkânsızlıktan kaynaklanması halinde de sözleşmenin feshi mümkün olmayabilir. Ayrıca, erken dönme hakkının kullanılabilmesi için gerekli delillerin zamanında toplanmaması, noter ihtarlarının usulüne uygun yapılmaması veya arsa sahibinin yükümlülüklerini eksik yerine getirmesi hâlinde, açılacak dava olumsuz sonuçlanabilir.

Bu nedenle, İstanbul, Tuzla, Kartal, Bayramoğlu, Tepeören, Pendik ve Gebze gibi bölgelerde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesiyle ilgili uyuşmazlıklarda deneyimli bir gayrimenkul ve inşaat hukuku avukatı ile çalışmak büyük önem taşır. Avukat; sözleşmenin detaylarını inceleyerek temerrüt şartlarının oluşup oluşmadığını değerlendirir, arsa sahibinin haklarını koruyacak stratejiyi belirler, noter ihtarlarını ve fesih bildirimlerini hukuka uygun şekilde düzenler ve gerekirse dava sürecini yürütür. Özellikle yüksek değerli arsa ve projelerde profesyonel avukat desteği, maddi ve zamansal kayıpları önlemenin ve arsa sahibinin haklarını en güçlü şekilde savunmanın en etkili yoludur.

4 Kasım 2025in Genel Konular, Özel Hukuk, Ticaret Hukuku

Alacaklının konkordato komiserine yaptığı alacak kaydı başvurusunun reddedilmesi veya borçlu tarafından itiraza uğraması durumunda ne yapılabilir?

Giriş

Bu çalışma, konkordato sürecine ilişkin temel hukuki soruları yanıtlamak amacıyla hazırlanmıştır. Çalışma, Bölge Adliye Mahkemeleri, İlk Derece Ticaret Mahkemeleri ve Yargıtay tarafından verilmiş çeşitli kararların analizine dayanmaktadır. İncelemenin odak noktası; alacaklının konkordato komiserine yaptığı başvurunun reddedilmesi halinde ortaya çıkan hukuki durum, konkordatoya dahil edilebilecek borç ve alacak türleri, konkordatonun tasdiki sonrası ödeme planının işleyişi ve bu karmaşık süreçte hukuki danışmanlık almanın önemi gibi konulardır.

1. Alacaklının Konkordato Komiserine Başvurusunun Reddi

İncelenen kararlarda, alacaklının komiserliğe yaptığı alacak kaydının borçlu tarafından kabul edilmemesi veya komiser tarafından reddedilmesi durumunda, alacağın “çekişmeli alacak” haline geldiği açıkça belirtilmektedir. Bu durum, alacaklının hakkının sona erdiği anlamına gelmez. Aksine, alacaklı için yeni bir hukuki süreç başlar.

Dava Hakkı: Çekişmeli hale gelen alacaklar için alacaklıların dava açma hakkı bulunmaktadır. Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin bir kararında bu durum şöyle ifade edilmiştir: “bu alacaklının İİK 308/b maddesi uyarınca çekişmeli alacak yönünden tasdik kararının ilanından itibaren 1 ay içerisinde dava açma hakkı da saklıdır.” Benzer şekilde, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesi de “çekişmeli alacakların ayrıca dava konusu edilebilirler (İİK m.308/b)” hükmünü vurgulamıştır. Alacaklı, bu davayı kazanması halinde, alacağının konkordato projesinde belirtilen koşullar çerçevesinde ödenmesini talep edebilir.

Nisaba Katılım: Alacaklılar toplantısında oy hakkı (nisap) açısından ise mahkeme, çekişmeli alacağın hesaba katılıp katılmayacağına ve hangi oranda katılacağına karar verir (İİK m. 302/VI). Ancak mahkemenin bu kararı, alacağın esasına ilişkin maddi anlamda kesin bir hüküm teşkil etmez.

2. Konkordatoya Dahil Olabilecek Borç ve Alacak Türleri

Konkordatonun temel ilkesi, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında belirtildiği gibi, “Bağlayıcı hâle gelen konkordato, konkordato talebinden önce veya komiserin izni olmaksızın mühlet içinde doğan bütün alacaklar için mecburidir.” Ancak bu genel kuralın önemli istisnaları ve farklı uygulamaları mevcuttur.

Adi Alacaklar: Konkordatonun ana konusunu adi (teminatsız) alacaklar oluşturur. Bunlar arasında banka kredileri, çek ve senet borçları, ticari faaliyetlerden doğan borçlar, kefalet borçları ve kira alacakları gibi çok çeşitli borç türleri yer almaktadır.

Rehinli Alacaklar: Rehinli alacaklar konkordato sürecinin bir parçasıdır ancak özel bir statüye sahiptir. Rehinli alacaklıların rehnin kıymetini karşılayan miktardaki alacakları için konkordato projesindeki indirim veya vade hükümleri doğrudan uygulanmaz. Ancak İİK m. 308/h uyarınca, borçlunun bu alacaklılarla müzakere ederek borçlarını yapılandırması ve bu yapılandırmanın mahkemece tasdik edilmesi mümkündür. Birçok kararda, rehinli alacaklılarla özel protokoller imzalandığı görülmektedir.

İmtiyazlı ve Kamu Alacakları: Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi’nin bir kararında belirtildiği üzere, “206 ncı maddenin birinci sırasında yazılı imtiyazlı alacaklar, rehinli alacaklıların rehnin kıymetini karşılayan miktardaki alacakları ve 6183 sayılı Kanun kapsamındaki amme alacakları hakkında bu maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanmaz.” Bu, özellikle işçilik alacakları gibi imtiyazlı alacakların tam olarak ödenmesi veya teminata bağlanması gerektiğini, kamu alacaklarının ise genellikle kendi yapılandırma kanunlarına tabi olduğunu göstermektedir.

3. Onaylanan Konkordato Sonrası Ödeme Planının İşleyişi

Konkordatonun tasdikiyle birlikte, borçlunun borçlarını ödeme şekli ve takvimi, mahkemenin onayladığı projeye göre belirlenir. İncelenen kararlar, ödeme planlarının büyük çeşitlilik gösterebildiğini ortaya koymaktadır.

Planın Yapısı: Planlar genellikle bir ödemesiz dönemle başlar. Sakarya Asliye Ticaret Mahkemesi’nin bir kararında, “ilk 6 ay ödemesiz dönemden sonra” ödemelerin başladığı bir plan örneği sunulmuştur. Taksitler, projenin niteliğine göre aylık, üçer aylık veya altışar aylık periyotlarla ve 36, 48 veya 60 ay gibi farklı vadelerle düzenlenebilmektedir. Bazı planlarda taksitler eşitken, bazılarında yıllara göre artan oranlı ödemeler öngörülmüştür.

Denetim Mekanizması: Ödeme planının uygulanması borçlunun insafına bırakılmaz. İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin kararında belirtildiği gibi, “tasdik edilen konkordatonun yerine getirilmesini sağlamak için gerekli gözetim, yönetim ve tasfiye tedbirlerini alması amacıyla” bir kayyım atanır. Kayyım, borçlunun mali durumunu ve ödemeleri zamanında yapıp yapmadığını denetleyerek iki ayda bir mahkemeye rapor sunar.

Planın İhlali: Ödeme planına uyulmaması, alacaklıya konkordatonun feshini isteme hakkı verir. Ankara Batı Asliye Ticaret Mahkemesi kararında, “konkordatoya tabi borcun projede yazılı taksitlerden birinin gününde ödenmemesi” durumunda alacaklının “eski hale dönerek tüm alacağına geri kavuştuğu” belirtilmiştir.

4. Hukuki Danışmanlığın Süreçteki Önemi

Kararların hiçbiri hukuki danışmanlığın önemini doğrudan bir başlık altında ele almasa da, kararların içeriği ve gerekçeleri bu önemi dolaylı olarak ve güçlü bir şekilde ortaya koymaktadır.

Usul Kurallarının Hassasiyeti: Konkordato, katı usul kurallarına tabidir. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 45. Hukuk Dairesi’nin bir kararında, alacaklıların itirazlarını belirli bir süre içinde ve usulüne uygun yapmamaları nedeniyle temyiz haklarını kaybettikleri vurgulanmıştır: “İİK’nın 304.maddesi uyarınca usulüne uygun olarak itiraz edilmediğinden, tasdik kararına karşı istinaf hakkı bulunmadığı…” Bu gibi usul hataları, telafisi imkansız hak kayıplarına yol açabilir.

Dava Şartları ve Temsil Yetkisi: Bir başka kararda, konkordato talebinin, şirketi temsil yetkisi olmayan bir yönetim kurulu başkanı tarafından verilen vekaletname ile açıldığı için usulden reddedildiği görülmüştür. Bu durum, dava ehliyeti ve temsil yetkisi gibi temel hukuki şartların doğru bir şekilde sağlanmasının, davanın esasına girilebilmesi için zorunlu olduğunu göstermektedir.

Sürecin Karmaşıklığı: Konkordato süreci, finansal analizler, hukuki yorumlar ve alacaklılarla müzakereler gibi çok katmanlı bir yapıya sahiptir. İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkemesi kararında, uyuşmazlığın çözümü için “konkordato hukukçusu uzmanı bilirkişi heyetinden” rapor alınması, konunun ne denli uzmanlık gerektirdiğinin bir göstergesidir.

Sonuç

Yapılan inceleme, konkordato kurumunun borçlular için bir yeniden yapılandırma fırsatı sunarken, alacaklıların haklarını da belirli usul ve esaslar çerçevesinde korumayı amaçlayan karmaşık bir hukuki mekanizma olduğunu göstermektedir. Alacak kaydı reddedilen bir alacaklının dava yoluyla hakkını arayabilmesi, bu koruma mekanizmalarından biridir. Konkordato projesinin kapsamı geniştir ancak rehinli, imtiyazlı ve kamu alacakları gibi özel statüdeki borçlar için farklı kurallar geçerlidir. Onaylanan ödeme planları, kayyım denetiminde titizlikle uygulanmak zorundadır. Tüm bu süreçlerin merkezinde ise, usul kurallarının ve yasal sürelerin hayati önemi bulunmaktadır. Bu nedenle, konkordato sürecinin herhangi bir aşamasında yer alan tarafların, hak kayıplarını önlemek ve süreci etkin bir şekilde yönetmek adına nitelikli hukuki danışmanlık hizmeti alması kaçınılmaz bir gerekliliktir. Bir yazı önerisi.

Neden Konkordato Uzmanı Avukat Desteği Gerekli?

Konkordato süreci, hem borçlular hem de alacaklılar açısından teknik ve usule ilişkin karmaşık bir hukuki mekanizmadır. Alacaklının konkordato komiserine yaptığı alacak kaydı başvurusunun reddedilmesi veya borçlu tarafından itiraza uğraması durumunda, hak kaybı yaşanmaması için sürelere ve İcra İflas Kanunu’nun (İİK) 308/b gibi özel hükümlerine dikkat edilmesi gerekir. Bu noktada konkordato uzmanı avukat desteği, sürecin doğru yönetilmesi açısından hayati önem taşır.

İstanbul, Tuzla, Gebze, Kartal, Pendik, Maltepe, Çayırova ve Tepeören gibi bölgelerde faaliyet gösteren 2M Hukuk Avukatlık Bürosu, konkordato dosyalarında alacak kaydı, borç yapılandırması ve dava süreçlerinde müvekkillerine profesyonel danışmanlık sunmaktadır. Uzman ekibimiz, mahkeme kararlarını, ödeme planlarını ve alacaklı haklarını titizlikle değerlendirerek en uygun stratejiyi belirler.

Konkordato sürecinde yapılan bir usul hatası veya gecikme, hem alacaklı hem de borçlu için telafisi güç sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle her aşamada konkordato hukukunda deneyimli bir avukat ile çalışmak, sürecin başarıyla sonuçlanması ve hukuki güvenliğin sağlanması için vazgeçilmezdir.

3 Kasım 2025in Genel Konular, Özel Hukuk, Ticaret Hukuku

Konkordatonun onaylandıktan sonra ödeme planı nasıl işler ?

Giriş

Bu çalışma, konkordatonun mahkeme tarafından tasdik edilmesinin ardından borçların ödenmesine ilişkin ödeme planının nasıl işlediğini, yargı kararları ışığında analiz etmektedir. İncelenen mahkeme kararları, ödeme planının hukuki niteliğini, içeriğini, çeşitliliğini, uygulanmasının denetimini ve plana uyulmamasının sonuçlarını ortaya koymaktadır. Çalışma, borçlu ve alacaklılar için bağlayıcı olan bu sürecin temel dinamiklerini ve mahkemelerin uygulamadaki farklı yaklaşımlarını özetlemektedir.

Ana Bulgular

Yargı kararlarının incelenmesi sonucunda konkordato sonrası ödeme planının işleyişine dair temel bulgular şunlardır:

Hukuki Bağlayıcılık: Ödeme planı, mahkemenin konkordatoyu tasdik kararı ile birlikte hukuken bağlayıcı hale gelir. Birçok kararda bu bağlayıcılığın, kararın kesinleşmesi beklenmeksizin derhal başladığı vurgulanmaktadır.

Planın İçeriği: Ödeme planları; borcun ödenecek miktarını (tenzilatlı veya tam), ödeme vadesini, taksit sayısını, taksit sıklığını (aylık, üçer aylık vb.), ödemelerin başlangıç tarihini ve faiz uygulanıp uygulanmayacağını detaylı bir şekilde içerir. Bu plan, mahkeme kararının ayrılmaz bir eki olarak kabul edilir.

Uygulamada Çeşitlilik: Mahkeme kararları, borçlunun mali durumuna ve projenin niteliğine göre oldukça çeşitli ödeme planlarının onaylandığını göstermektedir. Bazı planlar ödemesiz dönemler içerirken, bazıları borçları faizli veya faizsiz olarak yapılandırmakta, bazıları ise artan oranlı taksitler öngörmektedir.

Denetim ve Gözetim: Konkordatonun tasdikinden sonra, ödeme planının uygulanmasını denetlemek ve borçlunun faaliyetlerini gözetmek amacıyla genellikle bir kayyım atanır. Kayyım, belirli periyotlarla mahkemeye rapor sunarak sürecin işleyişi hakkında bilgi verir.

Plana Uymamanın Yaptırımı: Borçlunun tasdik edilen ödeme planına uymaması, taksitleri zamanında ödememesi halinde, alacaklıya İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 308/e maddesi uyarınca kendisi yönünden konkordatonun feshini talep etme hakkı doğurur.

Kararların Bozulması: İlk derece mahkemesince tasdik edilen bir konkordato projesi ve ödeme planı, istinaf incelemesi sonucunda Bölge Adliye Mahkemesi tarafından kaldırılabilir. Bu durumda, onaylanan ödeme planı fiilen yürürlüğe girmemiş olur.

1.Konkordato Ödeme Planının Hukuki Niteliği ve Yürürlüğe Girmesi

İncelenen kararlarda ortak ve en temel nokta, ödeme planının mahkemenin tasdik kararıyla birlikte alacaklılar ve borçlu için bağlayıcı bir hukuki metne dönüşmesidir. Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin belirttiği gibi, “konkordato mahkemenin tasdik kararı ile bağlayıcı hale gelir ve gerekli çoğunluğun sağlanması ile tasdik edilen konkordato projesi kapsamında sunulan ödeme planına alacaklıların uymak zorunda olduğunu” kabul etmek gerekir.

Bu bağlayıcılığın ne zaman başlayacağı kritik bir detaydır. Konya ve İstanbul Anadolu mahkemelerinin kararlarında bu husus net bir şekilde vurgulanmıştır. Konya Bölge Adliye Mahkemesi kararında, “tasdik kararının gerekçeli kararın kesinleşmesi beklenilmeksizin derhal (13/01/2020 tarihi itibariyle) bağlayıcı hale gelmesine karar verildiği” belirtilerek, sürecin hızla işlemeye başladığı görülmektedir. Bu durum, alacaklıların haklarına bir an önce kavuşması ve borçlunun da yükümlülüklerine başlaması açısından önem taşımaktadır.

2. Ödeme Planlarının İçeriği ve Çeşitliliği

Yargı kararları, “tek tip” bir ödeme planı olmadığını, her konkordato dosyasının kendi özel koşullarına göre şekillendiğini göstermektedir.

Ödeme Miktarı ve Tenzilat: Planlar, borcun tamamının (%100) ödenmesini (vade konkordatosu) veya belirli bir oranda indirim yapılmasını (tenzilatlı konkordato) öngörebilir. Örneğin, Bakırköy 3. Asliye Ticaret Mahkemesi bir kararında borçların %100’ünün faizsiz ödeneceğini belirtirken, Ankara 2. Asliye Ticaret Mahkemesi bir başka dosyada “…tüm borçlarının %39,56 indirim ve kalan bakiye %60,44 bir yıl ödemesiz… 36 ay vade ile… ödenmesine” karar vermiştir.

Vade ve Taksitlendirme: Ödeme süreleri ve taksit sıklığı büyük farklılıklar göstermektedir. İzmir Bölge Adliye Mahkemesi kararında görülen “3 ay süre ile 3 eşit taksit” gibi kısa vadeli planlardan, Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesi kararındaki “toplam 72 taksit” gibi uzun vadeli planlara kadar geniş bir yelpaze mevcuttur. Ödemeler aylık, üçer aylık, altı aylık veya yıllık periyotlarla düzenlenebilmektedir.

Ödemesiz Dönem: Birçok projede, borçlunun mali durumunu toparlamasına olanak tanımak amacıyla ödemesiz dönemler öngörülmektedir. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin incelediği bir dosyada “1 yıl ödemesiz, faizsiz” bir dönemden sonra ödemelerin başlayacağı kararlaştırılmıştır.

Faiz Uygulaması: Planlar faizli veya faizsiz olabilmektedir. Faizsiz ödeme yaygın bir uygulama olmakla birlikte, bazı kararlarda borca faiz işletildiği görülmektedir. Örneğin, Bakırköy 3. Asliye Ticaret Mahkemesi bir kararında “anaparanın %5 faizi ile birlikte (%100+%5 faiz) eşit taksitler halinde” ödeme yapılmasına hükmetmiştir. Antalya 1. Asliye Ticaret Mahkemesi ise bir kararında “yıllık %24 faizi ile birlikte” ödeme öngörmüştür.

Rehinli ve Adi Alacaklı Ayrımı: Bazı kararlarda rehinli alacaklılar ile adi alacaklılar için farklı ödeme planları oluşturulduğu görülmektedir. Rehinli alacaklılarla genellikle İİK m. 308/h uyarınca ayrı protokoller imzalanarak borçlar yapılandırılmaktadır.

3. Uygulamanın Denetimi ve Kayyımın Rolü

Konkordatonun tasdikinden sonra ödeme planına uyulup uyulmadığının denetlenmesi kritik bir aşamadır. Bu amaçla mahkemeler, genellikle bir kayyım atamaktadır. İstanbul Anadolu 1. Asliye Ticaret Mahkemesi kararında kayyımın görevi, “borçlunun işletme faaliyet durumu ve proje uyarınca borçlarını ödeme kabiliyetini muhafaza edip etmediği konusunda her iki ayda bir mahkememize rapor sunulması” şeklinde tanımlanmıştır. Kayyım raporları, ödeme planının ihlal edilip edilmediğinin tespitinde önemli bir delil niteliği taşır.

4. Ödeme Planına Uymamanın Hukuki Sonuçları

Borçlunun tasdik edilen ödeme planına riayet etmemesi, konkordato kurumunun en hassas noktalarından biridir. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi’nin bir kararında bu durum net bir şekilde ifade edilmiştir: “projede yazılı taksitlerden birinin gününde ödenmemesi yeterli olacağı” ve “ademi ifayı takiben yeni bir mühlete yahut borçlunun ayrıca temerrüde düşürülmesine ihtiyaç duyulmayacağı” belirtilmiştir.

Ödemesini alamayan alacaklı, İİK m. 308/e uyarınca konkordatoyu tasdik eden mahkemeye başvurarak kendisi hakkında konkordatonun feshini talep edebilir. Ankara 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin bir kararında, borçlunun ödemeleri aksatması üzerine konkordatonun kısmen feshedildiği ve alacaklının “konkordato uyarınca kazanmış olduğu yeni hakları muhafaza etmekle birlikte konkordatoyu tasdik eden mahkemeye başvurarak kendisi hakkında konkordatoyu feshettirebileceği” ilkesi uygulanmıştır.

Sonuç

Yargı kararları, konkordato onaylandıktan sonraki ödeme planının, borçlunun mali rehabilitasyonunu ve alacaklıların haklarını dengeleyen, mahkeme denetiminde yürütülen yapılandırılmış bir süreç olduğunu ortaya koymaktadır. Ödeme planı, tasdik kararı ile birlikte derhal bağlayıcı hale gelen, vade, taksit, faiz ve ödemesiz dönem gibi unsurları detaylıca düzenleyen ve borçlunun mali geleceğini şekillendiren temel belgedir. Planların içeriği dosyadan dosyaya büyük farklılıklar gösterse de, hepsinin ortak amacı borçların öngörülebilir bir takvim dahilinde ödenmesini sağlamaktır. Kayyım denetimi altında yürütülen bu sürecin başarısı, borçlunun ödeme planına sadakatine bağlı olup, plana uyulmaması alacaklılara konkordatoyu feshetme hakkı tanıyarak sistemin etkinliğini güvence altına almaktadır. Bir yazı önerisi.

Neden Uzman Konkordato Avukatı Desteği Gereklidir?

Konkordato süreci, teknik bilgi ve hukuki tecrübe gerektiren, hataya yer bırakmayan bir yeniden yapılandırma mekanizmasıdır. Özellikle tasdik sonrası ödeme planlarının hazırlanması, uygulanması ve denetlenmesi aşamalarında yapılacak küçük bir hata, hem borçlunun mali rehabilitasyonunu hem de alacaklıların alacaklarını tehlikeye atabilir. Bu nedenle, sürecin başından sonuna kadar uzman bir konkordato avukatı ile çalışmak büyük önem taşır.

İstanbul, özellikle de Tuzla, Pendik, Kartal, Maltepe, Gebze ve Çayırova gibi ticari ve sanayi faaliyetlerinin yoğun olduğu bölgelerde konkordato davaları sıkça görülmektedir. Bu bölgelerde faaliyet gösteren işletmeler, deneyimli bir konkordato avukatının desteğiyle ödeme planlarını mevzuata uygun biçimde hazırlayabilir, mahkeme ve alacaklı ilişkilerini profesyonelce yönetebilir ve sürecin başarıyla sonuçlanmasını sağlayabilir.

Kısacası, konkordato süreci yalnızca bir borç erteleme değil; doğru yönetildiğinde şirketin yeniden doğuşunu sağlayan bir fırsattır. Bu fırsatın hukuken güvenli bir şekilde yürütülebilmesi için konkordato alanında uzman bir avukatın rehberliği zorunludur.

2 Kasım 2025in Genel Konular, Özel Hukuk

Boşanmada kusurlu eş nafaka alabilir mi? Yargı Kararları Işığında Yoksulluk Nafakasının Şartları

Giriş

Boşanmada kusurlu eş nafaka alabilir mi? Bu çalışma, yoksulluk nafakasının şartlarını Türk Medeni Kanunu (TMK) ve Yargıtay’ın yerleşik içtihatları çerçevesinde analiz etmek amacıyla hazırlanmıştır. İncelenen yargı kararları, yoksulluk nafakasının yasal dayanağını, “yoksulluk” kavramının yargısal yorumunu, kusur durumunun etkisini, asgari ücret gibi gelirlerin nafaka hakkına tesirini ve nafakanın amacını detaylı bir şekilde ortaya koymaktadır. Çalışma, bu unsurları sistematik bir biçimde ele alarak konuya ilişkin bütüncül bir perspektif sunmaktadır.

1. Nafaka Yasal Şartlar ve Yargısal Uygulama

İncelenen tüm kararlarda yoksulluk nafakasının temel çerçevesi TMK’nın 175. maddesiyle çizilmektedir: “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.” (Yargıtay HGK, 2022/150 E., 2023/406 K.). Yargı kararları bu maddenin uygulanmasında dört temel unsurun varlığını aramaktadır:

Talep: Yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesi için mutlaka bir talep bulunmalıdır (Yargıtay HGK, 2003/280 E., 2003/274 K.).

Boşanma Yüzünden Yoksulluğa Düşme: Nafaka talep eden tarafın, boşanma olmasaydı düşmeyeceği bir yoksulluk durumuna boşanma nedeniyle düşmesi veya düşme tehlikesiyle karşılaşması gerekir. Bu şart, nafakanın en temel unsurudur. Mahkemeler, bu durumu tespit etmek için tarafların gelir ve malvarlıklarına ilişkin kapsamlı bir araştırma yapmak zorundadır (Yargıtay 2. HD, 2024/252 E., 2024/1159 K.). Yoksulluk durumunun değerlendirilmesi, boşanma kararının kesinleştiği an itibarıyla yapılır (Yargıtay 2. HD, 2023/9137 E., 2023/6314 K.).

Kusurun Daha Ağır Olmaması: Talep eden tarafın boşanmaya neden olan olaylarda kusursuz olması veya kusurunun diğer eşten daha ağır olmaması şarttır. Eşit kusur halinde dahi yoksulluk nafakasına hükmedilebilir. Ancak boşanmada tam veya ağır kusurlu olan taraf, diğer şartlar oluşsa bile yoksulluk nafakası alamaz (Yargıtay HGK, 2017/1006 E., 2019/1132 K.).

Nafaka Yükümlüsünün Mali Gücü: Nafaka, yükümlünün mali gücü oranında belirlenir. Bu nedenle, nafaka ödeyecek tarafın da bu nafakayı karşılayabilecek ekonomik güce sahip olması gerekir (Yargıtay HGK, 2020/28 E., 2022/1392 K.).

2. “Yoksulluk” Kavramının Değerlendirilmesi ve Gelirin Etkisi

Yargıtay, yoksulluk kavramını statik bir gelir seviyesine bağlamamaktadır. Yoksulluk, “günün ekonomik koşulları ile birlikte, tarafların sosyal ve ekonomik durumları ve yaşam tarzları değerlendirilerek takdir edilmelidir.” (Yargıtay 3. HD, 2013/3138 E., 2013/4994 K.). Bu dinamik yaklaşım, özellikle asgari ücretle çalışan kişilerin durumunda önem kazanmaktadır.

Yargıtay’ın istikrar kazanmış görüşüne göre, “asgari ücret seviyesinde gelire sahip olunması yoksulluk nafakasının bağlanmasını olanaksız kılan bir olgu olarak kabul edilmemektedir” (Yargıtay HGK, 2017/1036 E., 2019/1147 K.). Zira asgari ücret, kişinin temel ihtiyaçlarını karşılamaya ancak yetmekte olup, evlilik birliği sırasındaki yaşam standardını sürdürmeye veya kişiyi yoksulluktan tamamen kurtarmaya yeterli görülmemektedir. Ancak bazı kararlarda, asgari ücretli bir gelire sahip olan ve kira gibi ek bir gideri bulunmayan tarafın yoksulluğa düşmeyeceği sonucuna varıldığı da görülmektedir (Yargıtay HGK, 2017/2671 E., 2021/808 K.). Bu durum, her somut olayın kendi koşulları içinde değerlendirilmesi gerektiğini göstermektedir. Benzer şekilde, geçici işlerde çalışmak veya yetim aylığı gibi ek gelirlerin varlığı da nafakanın tamamen kaldırılmasını gerektirmeyip, miktarının indirilmesinde bir etken olarak kabul edilebilmektedir (Yargıtay 3. HD, 2015/9825 E., 2015/13574 K.; Yargıtay HGK, 2017/1025 E., 2019/1135 K.).

3. Yoksulluk Nafakanın Süresi, Miktarı ve Ödeme Şekli

TMK 175. madde uyarınca yoksulluk nafakası kural olarak “süresiz”dir. Mahkemenin nafakayı belirli bir süre ile sınırlandırması hatalı bulunmaktadır (Yargıtay 2. HD, 2024/7203 E., 2025/3258 K.). Nafaka, TMK 176. maddede sayılan hallerde (yeniden evlenme, taraflardan birinin ölümü, yoksulluğun ortadan kalkması vb.) sona erer.

Nafakanın miktarı belirlenirken TMK’nın 4. maddesindeki hakkaniyet ilkesi gözetilir. Tarafların sosyal ve ekonomik durumları, ihtiyaçları ve yükümlünün ödeme gücü bir bütün olarak değerlendirilir.

Yargı kararları, nafakanın ödeme şekli konusunda da mahkemelere takdir yetkisi tanındığını vurgulamaktadır. TMK 176. madde uyarınca nafaka, aylık irat şeklinde veya toptan ödenebilir. Mahkemeler, “tarafların ekonomik ve sosyal durumları, evlilikte geçen süre ve yaşları, ortak çocukların bulunmayışı ve hakkaniyet ilkesi” gibi faktörleri dikkate alarak toptan ödeme seçeneğini de değerlendirmelidir. Bu hususun değerlendirilmemesi, Yargıtay tarafından bir bozma sebebi olarak kabul edilmektedir (Yargıtay 2. HD, 2023/9752 E., 2024/6014 K.).

Sonuç

Yargı kararları ışığında yoksulluk nafakası, TMK’nın 175. maddesinde belirtilen yasal şartların yanı sıra, Yargıtay içtihatlarıyla şekillenen ve hakkaniyet ilkesine dayanan bir kurumdur. Nafakaya hükmedilebilmesi için talep eden tarafın boşanma yüzünden yoksulluğa düşmesi, kusurunun daha ağır olmaması ve nafaka yükümlüsünün mali gücünün bulunması gerekmektedir. Yoksulluk kavramı, her somut olayın özelliklerine, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına ve günün koşullarına göre hâkim tarafından takdir edilmektedir. Asgari ücretle çalışmak gibi düzenli bir gelire sahip olmak, tek başına nafaka talebini reddetmek için yeterli bir sebep olarak görülmemekte, ancak nafaka miktarının belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Mahkemelerin, bu şartları değerlendirirken kapsamlı bir araştırma yapması ve nafakanın ödeme şekli (irat veya toptan) konusunda da bir değerlendirmede bulunması zorunludur. Bir makale önerisi.

Neden Uzman Boşanma Avukatı Desteği Gerekli?

Yoksulluk nafakası, hem hukuki hem de ekonomik boyutlarıyla oldukça karmaşık bir konudur.
Kusur tespiti, gelir durumunun araştırılması, delillerin doğru sunulması ve yargı içtihatlarının doğru yorumlanması, tecrübeli bir boşanma avukatı desteği olmadan çoğu zaman hatalı sonuçlara yol açabilmektedir.

İstanbul, özellikle de Tuzla, Pendik, Tepeören, Maltepe, Kartal, Çayırova ve Gebze gibi bölgelerde boşanma davalarına bakan mahkemelerde, her dosyanın kendine özgü özellikleri nedeniyle uzman desteği büyük önem taşır.
Bir İstanbul boşanma avukatı veya Tuzla boşanma avukatı, hem yerel mahkeme uygulamalarını hem de güncel Yargıtay içtihatlarını takip ederek, yoksulluk nafakası taleplerinin doğru şekilde yürütülmesini sağlar.

Bu nedenle, boşanma sürecinde hak kaybı yaşamamak, nafaka miktarının doğru belirlenmesini sağlamak ve süreci hukuka uygun biçimde yürütmek için uzman bir boşanma avukatıyla çalışmak büyük önem taşımaktadır.
2M Hukuk Avukatlık Bürosu olarak İstanbul Anadolu yakası başta olmak üzere Tuzla, Pendik, Kartal, Gebze ve çevresinde nafaka davaları, mal paylaşımı, velayet ve boşanma süreci danışmanlığı alanlarında profesyonel hukuki destek sağlamaktayız.

31 Ekim 2025in Genel Konular, Özel Hukuk

Mal Ayrılığı Sözleşmesine Rağmen Boşanmada Eşler Birbirinden Katkı Payı Alabilir Mi?

Giriş

Bu çalışma, eşler arasında usulüne uygun olarak akdedilmiş bir mal ayrılığı sözleşmesi bulunmasına rağmen, boşanma sürecinde veya sonrasında tarafların birbirlerinden talepte bulunup bulunamayacağı sorusunu, sunulan Yargıtay kararları ışığında analiz etmektedir. İnceleme, mal ayrılığı rejiminin talepler üzerindeki etkisini, taleplerin türüne göre (mal rejiminden kaynaklanan alacaklar ve boşanmanın fer’i niteliğindeki talepler) ayrıştırarak, bu taleplerin ileri sürülebilme usul ve şartlarını ortaya koymaktadır.

1. Mal Ayrılığı Sözleşmesinin Mal Rejiminden Kaynaklanan Talepler Üzerindeki Etki

Yargıtay kararları, usulüne uygun olarak (genellikle noter aracılığıyla) yapılmış mal ayrılığı sözleşmelerinin hukuki geçerliliğini ve bağlayıcılığını kabul etmektedir. Bu tür bir sözleşme, eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri malların kendi kişisel malları sayılmasını ve boşanma halinde mal paylaşımına tabi tutulmamasını sağlar.

Sözleşmenin Kapsamı ve Feragat: Bir sözleşme, sadece mal ayrılığı rejimini seçmekle kalmayıp, aynı zamanda önceki mal rejimlerinden doğan haklardan da açıkça feragat içeriyorsa, mal rejimi tasfiyesi davasının reddedilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 2024/5365 sayılı kararında bu durum açıkça belirtilmiştir:”…tarafların mal ayrılığı sözleşmesini seçtikten sonra önceki mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklı haklarından açıkça feragat ettikleri…”

Katkı Payı Alacağı Hakkı: Mal ayrılığı rejiminin temel mantığına rağmen, Yargıtay içtihatları ile geliştirilen “katkı payı alacağı” kurumu önemli bir istisna teşkil etmektedir. Bu hak, bir eşin, diğer eşin mülkiyetindeki bir malın edinilmesine veya iyileştirilmesine yaptığı maddi katkının karşılığını talep etmesine olanak tanır. Hukuk Genel Kurulu’nun 2021/1492 sayılı kararında bu alacağın şartları detaylandırılmıştır: “Katkı payı alacağı… evlilik birliği devam ederken bir eşe ait mal varlığının edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına diğer eşin para ya da para ile ölçülebilen maddi veya hizmet değeriyle katkısının karşılığı olmak üzere hesaplanan mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklı alacak türüdür.” Bu talebin kabulü için katkının ispatlanması şarttır. İspat yükü, katkıda bulunduğunu iddia eden eştedir. Düzenli bir gelire sahip olmak ve çalışmak, katkının varlığına dair bir karine oluşturabilir (HGK-2023/1238).

2. Mal Ayrılığı Sözleşmesinde Boşanmanın Fer’i Niteliğindeki Talepler (Nafaka ve Tazminat)

Mal ayrılığı sözleşmesi, boşanmanın mali sonuçlarından olan yoksulluk nafakası ile maddi ve manevi tazminat taleplerini etkilemez. Bu talepler, mal rejiminden bağımsızdır ve kendi özel koşullarına göre değerlendirilir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 2024/3041 sayılı kararı bu ilkeyi net bir şekilde ortaya koymaktadır: > “…hukukumuzda ileride nafaka ve tazminat talep etmeden boşanacağına dair yapılan sözleşmelerin hukuki dayanağının olmadığı, doğmamış haktan feragat edilemeyeceği…“

Bu doğrultuda, bir eş mal ayrılığı sözleşmesi imzalamış olsa dahi, boşanma yüzünden yoksulluğa düşecekse yoksulluk nafakası veya boşanmaya neden olan olaylarda diğer eşin kusuru varsa maddi/manevi tazminat talep etme hakkını saklı tutar.

3. Anlaşmalı Boşanma Protokolleri ve Feragatin Kapsamı

Uygulamada en çok uyuşmazlığa neden olan konulardan biri, anlaşmalı boşanma protokollerinde yer alan genel ifadelerin mal rejimi tasfiyesini kapsayıp kapsamadığıdır.

Geniş Yorum: Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2013/1601 sayılı kararında, protokeldeki “tarafların mal talepleri yoktur” şeklindeki genel ifadenin, mal rejiminden kaynaklanan alacak taleplerini de kapsadığı ve bu yönde bir feragat teşkil ettiği kabul edilmiştir.

Dar ve Açık Yorum (Ağırlıklı Görüş): Buna karşın, çok sayıda Yargıtay 8. Hukuk Dairesi kararı ve HGK kararındaki karşı oy, bu görüşün aksini savunmaktadır. Bu görüşe göre, mal rejimi tasfiyesi boşanmanın bir eki (fer’i) değildir ve bağımsız bir davadır. Bu nedenle, bu haktan feragat edilebilmesi için feragatin son derece açık olması gerekir. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin 2012/5314 sayılı kararında bu şart şöyle ifade edilmiştir: “Mal rejiminden kaynaklanan istekler boşanmanın eki niteliğinde istekler olmadığından anlaşma ya da protokol, mal rejimlerini de kapsıyor ise bu taktirde taşınır ve taşınmaz mal niteliğinde bulunan katkı payı ya da artık değere konu olan bu tür eşyaların açık bir biçimde tek tek, bentler halinde protokolde yer alması gerekir.” Bu görüş, “doğmayan haktan feragat olmaz” ilkesiyle de desteklenmektedir. Zira katılma alacağı gibi haklar, boşanma kararının kesinleşmesiyle muaccel hale gelir ve bu tarihten önce yapılan genel feragat beyanları geçersiz kabul edilebilir (Yargıtay 8. HD – 2014/11905).

Sonuç

Mal ayrılığı sözleşmesi, eşlerin boşanma sırasındaki malvarlığı taleplerini tamamen ortadan kaldıran mutlak bir engel değildir. Raporun dayandığı yargı kararları ışığında şu sonuçlara varılmıştır:

Nafaka ve Tazminat Talepleri: Mal ayrılığı sözleşmesi, yoksulluk nafakası ile maddi ve manevi tazminat taleplerini engellemez. Bu haklardan önceden feragat edilemez.

Mal Rejimi Talepleri: Sözleşme, edinilmiş mallara katılma rejiminden kaynaklanan “katılma alacağı” gibi talepleri kural olarak engeller. Ancak bu engelin de istisnaları vardır.

Katkı Payı Alacağı: En önemli istisna, bir eşin diğerinin malvarlığına yaptığı kanıtlanabilir maddi katkıları talep edebilmesidir. Bu hak, mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu dönemler için dahi Yargıtay tarafından tanınmaktadır.

Feragatin Açıklığı: Anlaşmalı boşanma protokollerinde veya mal rejimi sözleşmelerinde mal rejiminden kaynaklanan haklardan feragat edildiğine dair hükümlerin geçerli olabilmesi için, bu feragatin son derece açık, net, koşulsuz ve hangi malvarlığı değerlerini kapsadığını belirtecek şekilde yapılması gerekmektedir. Genel ve muğlak ifadeler, Yargıtay’ın ağırlıklı görüşüne göre feragat olarak yorumlanmamaktadır.

Sonuç olarak, bir mal ayrılığı sözleşmesinin varlığı, her türlü talebin reddedileceği anlamına gelmemekte; her bir talep, niteliğine, sözleşmenin ve/veya protokolün içeriğindeki ifadelerin açıklığına ve Yargıtay’ın konuya ilişkin güncel içtihatlarına göre ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Bir yazı önerisi.

Neden Uzman Avukat Desteği Gerekli?

Mal rejimi, katkı payı alacağı, nafaka ve tazminat gibi talepler, hem Türk Medeni Kanunu hükümleri hem de Yargıtay içtihatları doğrultusunda teknik bilgi ve dikkatli bir hukuki analiz gerektiren karmaşık alanlardır. Özellikle mal ayrılığı sözleşmesi yapılmış eşler açısından, hangi hakların tamamen ortadan kalktığı, hangilerinin ise korunmaya devam ettiği, çoğu zaman ancak uzman bir avukatın profesyonel değerlendirmesi ile netleşir.

Boşanma veya mal rejimi tasfiyesi aşamasında yapılan hatalı beyanlar, yanlış yorumlanan protokoller veya eksik düzenlenen feragat hükümleri, geri dönüşü zor hak kayıplarına yol açabilmektedir. Bu nedenle, özellikle İstanbul, Tuzla, Kartal, Pendik, Gebze, Tepeören ve Bayramoğlu gibi bölgelerde aile hukuku ve mal rejimleri alanında deneyimli bir avukat desteği almak, sürecin doğru yönetilmesi açısından büyük önem taşır.

Mal rejimi sözleşmesi veya katkı payı alacağı davası gibi konularda, yalnızca mevzuatı bilmek değil, aynı zamanda Yargıtay’ın güncel içtihatlarını yorumlayabilmek gerekir. Bu sebeple, her dosyanın kendi özelliklerine göre stratejik bir yaklaşımla ele alınması, hak kayıplarının önlenmesi ve adil bir sonuç elde edilmesi için uzman avukat desteği kaçınılmazdır.

30 Ekim 2025in Deniz Ticaret Hukuku, Genel Konular, Özel Hukuk

Gemi Adamı Ücretlerinin Zamanında Ödenmemesi Halinde Başvurulabilecek Hukuki Yollar Nelerdir?

Giriş

Bu çalışma, gemi adamlarının ücretlerinin işveren tarafından zamanında, tam veya hiç ödenmemesi durumunda sahip oldukları hukuki hakları ve başvurabilecekleri yolları, sunulan literatür kaynakları çerçevesinde analiz etmektedir. Ücret, iş sözleşmesinin asli unsurlarından biri olup, işverenin en temel borcunu teşkil eder. Karşılıklı borç doğuran iş sözleşmesinde işçinin iş görme ediminin karşılığı olan ücret, iş sözleşmesinin asli unsurlarından biri olarak işçinin en temel alacağı, işverenin ise işçiye karşı öncelik taşıyan en temel borcudur. Deniz İş Kanunu (DİK) ve ilgili diğer mevzuat, gemi adamının bu temel hakkını korumak amacıyla çeşitli mekanizmalar öngörmüştür.

1. Gemi Adamının İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi (DİK m. 14)

Gemi adamının ücretinin ödenmemesi, Deniz İş Kanunu’nun 14. maddesinin II. bendi uyarınca haklı nedenle derhal fesih imkânı tanır.

Fesih Sebebinin Kapsamı: Fesih hakkı, sadece ücretin hiç ödenmemesi durumunda değil, aynı zamanda eksik veya geç ödenmesi halinde de doğar. Muaccel ücretin, yalnızca hiç ödenmemesi değil; aynı zamanda kısmen ödenmesi durumu da haklı fesih için yeterlidir. Asgari ücretin altında ödeme yapılması da bu kapsamda değerlendirilir.

“Geniş Anlamda Ücret” Kavramı: Fesih hakkı sadece temel (çıplak) ücret için değil, geniş anlamda ücret olarak kabul edilen tüm istihkaklar için geçerlidir. Hüküm gereğince gemi adamının derhal fesih hakkı sadece çıplak ücreti kapsamamakta olup, ‘ikramiye, prim, fazla mesai, hafta tatili, genel tatil gibi alacaklarının ödenmemesi durumunda’ da haklı nedenle fesih hakkına sahiptir. Giydirilmiş ücretin tam ödenmemesi ve eksik ödenmesi, iş sözleşmesinin ve kanun hükümlerinin ihlali anlamına gelmektedir.

Fesih Hakkının Kullanılmasında Dürüstlük Kuralı: Ücretin ödenmesindeki her gecikme, otomatik olarak haklı fesih nedeni sayılmayabilir. İşverenin kastı veya ağır ihmali olmaksızın yaşanan kısa süreli ve istisnai gecikmelerde, hakkın kötüye kullanılıp kullanılmadığı dürüstlük kuralı çerçevesinde değerlendirilmelidir. Unutkanlık ya da havalenin geç iletilmesi gibi işverenin ücretin ödenmesinde gecikmesi hali haklı nedenlerle fesih sebebi sayılmayacaktır. Burada katı bir uygulama bulunmayıp ücretlerin geç ödenmesi durumunda haklı feshin sınırını iyiniyet ve dürüstlük kuralları belirleyecektir. Ancak Yargıtay, ücret ödemelerindeki düzensizliğin sürekli hale gelmesini (temadi etmesini) haklı fesih için yeterli görmektedir.

Feshin Sonucu: Haklı nedenle sözleşmeyi fesheden gemi adamı, şartları oluşmuşsa kıdem tazminatına hak kazanır.

2. Gemi Adamının Ücret Alacağının Dava ve İcra Yoluyla Talep Edilmesi

Gemi adamı, iş ilişkisini sonlandırmadan da ücret alacağını talep etme hakkına sahiptir. Bu, özellikle işini kaybetme endişesi taşıyan çalışanlar için bir alternatiftir.

Hukuki Yollar: İşverenin ücret ödeme borcunu ifa etmekte direnmesi karşısında işçi, ilamsız icra takibi yoluna girişebilecek yahut açacağı bir eda davasıyla ücretinin işverenden tahsilini talep edebilecektir.

Uygulamadaki Zorluklar: Literatür, işçilerin işlerini kaybetme korkusuyla bu yola başvurmaktan çekindiklerini vurgulamaktadır. Ayrıca, dava ve takip masrafları ile alacağın ne zaman tahsil edileceğinin belirsizliği de caydırıcı bir etken olabilmektedir.

3. Gemi Alacaklısı Hakkı ve Diğer Güvenceler

Deniz ticaret hukukunun özgün yapısı, gemi adamı alacaklarına özel bir koruma sağlamaktadır.

Gemi Alacağı Niteliği: Gemi adamlarının “gemide çalışmaları dolayısıyla ödenecek ücretlerle, onlara ödenmesi gereken diğer tutarlara ilişkin istemler” TTK m. 1320/1 uyarınca gemi alacağı sayılır ve bu alacaklar kanuni rehin hakkı ile teminat altına alınmıştır. Bu hak, gemi adamına geminin cebri icra yoluyla satılması halinde satış bedelinden öncelikli olarak alacağını tahsil etme imkânı tanır.

Kapsamı: Bu hak, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve fazla çalışma ücretleri gibi tüm işçilik alacaklarını kapsar (.

4. İşverene Yönelik İdari Yaptırımla

Devlet, ücret ödeme borcunun ihlalini sadece gemi adamı ile işveren arasındaki bir sorun olarak görmemekte ve kamu düzeni adına idari yaptırımlar uygulamaktadır.

İdari Para Cezaları: DİK m. 51, ücreti zamanında ve tam olarak ödemeyen işveren veya işveren vekiline yönelik ciddi para cezaları öngörmektedir. “…bu durumda olan her gemiadamına karşılık, ödemediği meblağ veya temin ile mükellef olduğu iaşenin tekabül ettiği bedelin, bin Türk Lirasından aşağı olmamak üzere iki katı tutarında idari para cezası verilir.” Eylemin yurtdışında gerçekleşmesi halinde ceza iki katına çıkmaktadır.

Ücretin Banka Yoluyla Ödenmesi Zorunluluğu: Beş veya daha fazla gemi adamı çalıştıran işverenlerin, ücret ve diğer istihkakları banka kanalıyla ödemesi zorunludur. Bu kurala uymayan işveren veya vekiline, her bir gemi adamı için ayrıca idari para cezası uygulanır..

Sonuç

Sunulan literatür kaynakları ışığında, gemi adamının ücret alacağının ödenmemesi durumunda hem iş sözleşmesinden hem de deniz ticaret hukuku ve idare hukukundan kaynaklanan güçlü koruma mekanizmalarına sahip olduğu görülmektedir. Gemi adamı;

Ücretin hiç, eksik veya geç ödenmesi durumunda Deniz İş Kanunu m. 14 uyarınca iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatı gibi haklarını talep edebilir.

İş ilişkisini sürdürürken ödenmeyen alacakları için dava açma veya icra takibi başlatma yoluna gidebilir.

Alacağının “gemi alacağı” niteliği taşıması sayesinde, gemi üzerinde kanuni rehin hakkına sahip olup, alacağını öncelikli olarak tahsil etme imkânı bulabilir.

Ayrıca, ücret ödeme borcunu ihlal eden işveren, her bir gemi adamı için ayrı ayrı hesaplanan ve önemli tutarlara ulaşabilen idari para cezaları ile karşı karşıya kalmaktadır. Bu çok yönlü koruma, gemi adamının en temel hakkı olan ücret alacağının güvence altına alınmasını amaçlamaktadır. Bir yazı önerisi.

Neden Uzman Deniz İş Hukuku Avukatı Desteği Gereklidir?

Gemi adamlarının ücret, tazminat ve alacak hakları; hem Deniz İş Kanunu hem de Türk Ticaret Kanunu kapsamında özel koruma altındadır. Ancak bu alandaki uyuşmazlıklar, çoğu zaman hem iş hukuku hem de deniz ticaret hukuku boyutuyla karmaşık bir nitelik taşır. Bu nedenle, İstanbul, Tuzla, Pendik, Kartal, Gebze ve tersane bölgelerinde faaliyet gösteren gemi adamları için uzman bir deniz iş hukuku avukatı desteği son derece önemlidir.

Uygulamada, ücretlerin ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumunda hangi yolun izleneceği, iş sözleşmesinin haklı nedenle feshi mi yoksa icra takibi mi daha uygun olacağı, davanın hangi mahkemede açılması gerektiği gibi konular profesyonel hukuki değerlendirme gerektirir. Ayrıca, gemi alacağı niteliği taşıyan ücretlerin öncelikli tahsili, doğru ve zamanında yapılan başvurularla mümkündür.

Tersanelerde ve liman bölgelerinde yaşanan ücret anlaşmazlıklarında, deniz iş hukuku alanında deneyimli bir avukat, sürecin başından sonuna kadar hem işçinin haklarını korur hem de alacakların kısa sürede tahsil edilmesini sağlar.

Eğer siz de İstanbul, Tuzla, Pendik, Kartal, Gebze veya tersane bölgesinde çalışan bir gemi adamı iseniz ve ücretlerinizle ilgili hukuki sorun yaşıyorsanız, alanında uzman bir avukattan profesyonel destek almanız hak kaybı yaşamamanız açısından büyük önem taşır.

28 Ekim 2025in Genel Konular, Özel Hukuk

Vasinin Görev ve Yükümlülükleri Nelerdir? Vasi Görevini Kabul Etmek Zorunda mıdır? Vasi görevini ihlal ederse sorumluluk doğar mı?

Giriş

Bu çalışma, vasinin yükümlülükleri, vasi olarak atanma görevini kabul etme zorunluluğu ve bu yükümlülüklerin ihlali durumunda ortaya çıkacak hukuki sonuçlar hakkında sunulan Yargıtay, Bölge Adliye Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi ve ilk derece mahkemesi kararlarının analiziyle hazırlanmıştır. Analiz, Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) ilgili maddeleri çerçevesinde vasilik kurumunun temel sorumluluklarını, bu görevin kabulüne ilişkin yasal mekanizmaları ve görev ihmalinin doğurabileceği yaptırımları ortaya koymayı amaçlamaktadır.

1. Vasinin Yükümlülükleri

Yargı kararları, vasinin sorumluluklarının geniş bir yelpazeyi kapsadığını ve temel amacın vesayet altındaki kişinin menfaatlerini korumak olduğunu tutarlı bir şekilde vurgulamaktadır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Anayasa Mahkemesi kararlarında bu ilke, TMK’nın ilgili maddelerine atıfla net bir şekilde ortaya konulmuştur: “Vasi kanunda düzenlenen vesayet organlarından biridir ve tayin edildiği küçük veya kısıtlının gerek kişiliği gerekse mal varlığına ilişkin menfaatlerini muhafaza etmek, kısıtlıyı korumak, bütün kişisel işlerinde ona yardım etmek ve hukuki işlemlerinde onu temsil etmekle sorumludur (4721 sayılı Kanun md. 447-448).” (Yargıtay HGK-2022/747-2023/1080) Bu genel çerçeve, “iyi bir yönetimin gerektirdiği özeni gösterme” (Yargıtay 18. HD-2013/11987) ve “mal varlığını iyi bir yönetici gibi özenle yönetme” (Yargıtay HGK-2020/465-2022/1416) yükümlülüğü ile somutlaşmaktadır. İncelenen kararlarda belirtilen spesifik yükümlülükler şunlardır:

Mali Yükümlülükler: Malvarlığı defteri tutmak, yıllık ve kesin hesap raporlarını vesayet makamına sunmak (Yargıtay 18. HD-2013/10045, Yargıtay 2. HD-2022/7890), kısıtlının malvarlığını yönetmek ve gelirini kendisine ödemek.

Temsil ve İzin Yükümlülükleri: Kısıtlıyı hukuki işlemlerde temsil etmek, genel kurullara katılıp oy kullanmak (BAM-İstanbul 43. HD-2022/1065) ve kısıtlının yerleşim yerini değiştirmek gibi önemli kararlar için vesayet makamından izin almak (Yargıtay 5. HD-2024/821).

Kişisel Bakım Yükümlülükleri: Kısıtlının kişisel işlerinde ona yardım etmek, yaşam koşulları ve ihtiyaçlarıyla ilgilenmek, gerektiğinde sağlık raporlarını temin etmek (Yargıtay 5. HD-2023/4969) ve ona “bakmak” (Yargıtay 18. HD-2013/7577).

2. Vasi Olarak Atanma Görevini Kabul Etme Zorunluluğu

İncelenen kararlar, vasilik görevinin bir zorunluluk olmadığını, ancak belirli usullere tabi bir “kaçınma hakkı” olduğunu göstermektedir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin bir kararında bu hak açıkça ifade edilmiştir: “Türk Medeni Kanunu’nun 422. maddesi uyarınca, ‘vasiliğe atanan kişi, bu durumun kendisine tebliğinden itibaren on gün içinde kaçınma hakkının kullanabilir.'” (Yargıtay 2. HD-2011/7192-2011/19661)

Vasi adayı, ileri sürdüğü kaçınma sebeplerinin (özürlerinin) vesayet makamı tarafından incelenmesini talep edebilir (Yargıtay 18. HD-2013/18520). Ancak, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’nin bir kararı önemli bir detayı ortaya koymaktadır: TMK m. 423 uyarınca, “vasiliğe atanan kimse atanmasına itiraz edilmiş olsa bile vasiye ait görevleri yerine getirmekle yükümlü olduğu” belirtilmiştir. Bu durum, kaçınma hakkının kullanılmasının veya atamaya itiraz edilmesinin, süreç sonuçlanana kadar görevleri askıya almadığını göstermektedir.

3. Yükümlülüklerin İhlalinin Hukuki Sonuçları

Vasinin görevini ihmal etmesi veya kötüye kullanması durumunda yargı kararlarında en sık atıf yapılan hukuki sonuç, görevden alınmadır. Bu yaptırım, TMK’nın 483. maddesine dayanmaktadır ve neredeyse tüm ilgili kararlarda tekrar edilmiştir: “Vasi, görevini ağır surette savsaklar, yetkilerini kötüye kullanır veya güveni sarsıcı davranışlarda bulunur ya da borç ödemede acze düşerse, vesayet makamı tarafından görevden alınır.” (Bursa BAM 5. HD-2022/2089-2023/74 ve çok sayıda Yargıtay kararı)

Kararlar, görevden almanın sadece vasinin kusurlu davranışlarına bağlı olmadığını da göstermektedir. TMK m. 483/2 uyarınca, “vasinin görevini yapmakta yetersizliği sebebiyle vesayet altındaki kişinin menfaatleri tehlikeye düşerse, vesayet makamı kusuru olmasa bile vasiyi görevden alabilir” (Yargıtay HGK-2024/780). Görevden alma talebi, ayırt etme gücüne sahip kısıtlı veya her ilgili tarafından yapılabileceği gibi, vesayet makamı tarafından re’sen de gerçekleştirilebilir.

Görevden almanın yanı sıra, vasinin mali sorumluluğu da önemli bir hukuki sonuçtur. Yargıtay 18. Hukuk Dairesi’nin bir kararında bu durum net bir şekilde belirtilmiştir: “Vasi, yükümlülüklerini yerine getirmez ve görevini yerine getirirken kusurlu davranışıyla vesayet altındaki kişiye zarar verirse, bu zarardan sorumlu olur.” (Yargıtay 18. HD-2013/10045-2013/11231)

Bu sorumluluk, kısıtlının malvarlığında oluşan zararların tazmini için vasi aleyhine “maddî tazminat davası” açılabilmesine olanak tanır (Yargıtay 2. HD-2022/7890). Ayrıca, vasinin eylem ve işlemlerine karşı vesayet makamına şikayette bulunma hakkı da (TMK m. 461) mevcuttur.

Sonuç

İncelenen yargı kararları ışığında, vasilik kurumunun, vesayet altındaki kişinin hak ve menfaatlerini en üst düzeyde korumayı amaçlayan ve ciddi sorumluluklar içeren bir görev olduğu anlaşılmaktadır. Vasinin yükümlülükleri, kısıtlının hem şahsını hem de malvarlığını özenle yönetmeyi gerektirir. Bu görevin kabulü zorunlu olmamakla birlikte, yasal kaçınma hakkı kullanılsa dahi süreç sonuçlanana kadar sorumluluk devam etmektedir. Yükümlülüklerin ağır surette savsaklanması, kötüye kullanılması veya yetersiz kalınması halinde ise kanun, vesayet makamına vasiyi görevden alma ve kısıtlının menfaatlerini korumak için gerekli diğer tedbirleri alma yetkisi tanımıştır. Ayrıca, kusurlu eylemlerle verilen zararların tazmini, vasinin şahsi sorumluluğunu doğuran bir diğer önemli hukuki sonuçtur. Bir yazı önerisi.

Neden Uzman Bir Avukat Desteği Gereklidir?

Vesayet hukuku, hem Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 404–483. maddeleri hem de Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi içtihatları çerçevesinde oldukça teknik ve dikkat gerektiren bir alandır.
Vasinin atanması, görevden alınması, kaçınma hakkı, sorumluluğu ve tazmin yükümlülüğü gibi süreçlerde küçük bir usul hatası dahi hem kararın iptaline hem de kısıtlının hak kaybına yol açabilir.

Bu nedenle, vesayet davalarında uzman bir avukatın rehberliği büyük önem taşır. Deneyimli bir vesayet hukuku avukatı, hem vesayet makamı (Sulh Hukuk Mahkemesi) hem de denetim makamı (Asliye Hukuk Mahkemesi) nezdinde süreci doğru şekilde yönetir, yasal süreleri takip eder ve kısıtlının menfaatlerini korur.

İstanbul’un Tuzla, Kadıköy, Kartal, Beykoz, Pendik, ayrıca Gebze, Tepeören, Bayramoğlu ve Çayırova bölgelerinde faaliyet gösteren 2M Hukuk Avukatlık Bürosu, vesayet ve vasilik davalarında kapsamlı danışmanlık ve temsil hizmeti sunmaktadır.
Profesyonel destek, yalnızca davanın hızlı ve usule uygun yürütülmesini değil, aynı zamanda kısıtlının kişisel ve malvarlığı haklarının güvence altına alınmasını da sağlar.

27 Ekim 2025in Genel Konular, Özel Hukuk

Vasinin taşınmaz alım satımı için izin gerekli midir?

GİRİŞ

Bu rapor, vesayet altındaki kişinin malvarlığının yönetimine ilişkin usul ve esasları, sunulan yargı kararları ışığında analiz etmektedir. Özellikle vasinin taşınmaz alım satımı için izin gerekli midir sorusu çok sorulmaktadır. Türk Medeni Kanunu (TMK) çerçevesinde şekillenen bu yönetim süreci, vasi veya kayyım olarak adlandırılan yasal temsilciler tarafından yürütülmekte ve vesayet dairelerinin (Sulh Hukuk Mahkemesi ve Asliye Hukuk Mahkemesi) sıkı denetimine tabi tutulmaktadır. Çalışma, malvarlığı yönetiminin temel ilkelerini, yasal temsilcilerin görev ve sorumluluklarını, yetki sınırlarını ve denetim mekanizmalarını incelemektedir.

1. Vasi ve Kayyımın Rolü ve Sorumlulukları

Yargı kararları, malvarlığı yönetiminde vasi ve kayyım arasında işlevsel bir ayrım yapmaktadır.

Vasi: Vasi, daha geniş bir yetki ve sorumluluk alanına sahiptir. AYM kararında belirtildiği gibi, vasi, vesayet altındaki kişinin “kişiliği ve mal varlığı ile ilgili bütün menfaatlerini korumak” ve “hukukî işlemlerde onu temsil etmekle yükümlü“ olan kişidir (AYM-2022/105). Bu kapsamda vasinin görevleri arasında malvarlığının defterini tutmak, paraları güvenli yatırımlara dönüştürmek ve düzenli olarak vesayet makamına hesap vermek bulunmaktadır (Yargıtay 2. HD-2009/13839).

Kayyım: Kayyım ise daha sınırlı ve belirli bir görev için atanır. Danıştay kararlarında vurgulandığı üzere, “Kayyım bir malvarlığının yönetimi ve gözetimi ile görevlendirilmiş ise, yalnız o malvarlığının yönetim ve korunması için gerekli olan işleri yapabilir” (Danıştay 13. Daire-2023/391, TMK m. 460). Özellikle bir tüzel kişinin organsız kalması, bir kişinin malvarlığını yönetme gücünden yoksun olması veya uzun süredir haber alınamaması gibi durumlarda “yönetim kayyımı” atanır (Yargıtay 7. HD-2022/3120).

Her iki yasal temsilcinin de ortak sorumluluğu, görevi kusurlu davranışlarıyla yerine getirmeleri halinde doğacak zararlardan sorumlu olmalarıdır (Danıştay 13. Daire-2022/608).

2. Malvarlığı Yönetiminde Yetki Sınırları ve Vesayet Makamının İzni

Yasal temsilcilerin yetkileri sınırsız değildir ve işlemler niteliklerine göre farklı rejimlere tabidir:

İzin Gerektirmeyen Olağan Yönetim İşleri: Danıştay kararlarında bu işler, “alacakların tahsil edilmesi, borçların ödenmesi, vergi beyanlarında bulunulması, bozulacak malların satılması, mevcudun korunması için önlem alınması” olarak örneklendirilmiştir (Danıştay 13. Daire-2022/608). Bu tür rutin işlemler için vesayet makamının iznine gerek yoktur.

Vesayet Makamının İznini Gerektiren İşlemler: Malvarlığında önemli değişiklikler yaratabilecek işlemler için vesayet makamının izni şarttır. Yargı kararlarında bu işlemlere sıkça atıf yapılmıştır:

Taşınmazlarla İlgili Tasarruflar: “Taşınmazların alımı, satımı, rehnedilmesi ve bunlar üzerinde başka bir ayni hak kurulması vesayet makamının iznine bağlıdır” (Yargıtay 14. HD-2010/12624, TMK m. 462). İzin alınmadan yapılan işlemler “yolsuz tescil” olarak kabul edilir (Yargıtay 1. HD-2014/3091).

Dava Açma: Vasinin kısıtlı adına dava açabilmesi de izne tabidir (Yargıtay HGK-2020/465, TMK m. 462/8).

Diğer Önemli İşlemler: Ödünç verme ve alma, mal rejimi sözleşmeleri, mirasın paylaştırılması, uzun süreli kira sözleşmeleri yapılması ve olağan yönetim sınırlarını aşan yapı işleri de vesayet makamının iznini gerektirir (AYM-2022/105; Uyuşmazlık-Hukuk Bölümü-2016/572).

Kesinlikle Yasak Olan İşlemler: Vesayet altındaki kişi adına kefil olmak, vakıf kurmak ve önemli bağışlarda bulunmak gibi işlemler, “vasinin onayı olsa da yapılamayan mutlak yasak kapsamındaki işlemlerdir” (AYM-2022/105).

3. Denetim Mekanizması ve Özel Durumlar

Vesayet sistemi, çok katmanlı bir denetim mekanizmasına sahiptir.

Vesayet Daireleri: Kamu vesayeti, “vesayet makamı (Sulh Hukuk Mahkemesi) ve denetim makamından (Asliye Hukuk Mahkemesi) oluşan vesayet daireleri tarafından yürütülür” (Bursa 1. ATM-2024/68). Vasi ve kayyım, düzenli olarak (genellikle yılda bir kez) vesayet makamına hesap ve faaliyet raporu sunmakla yükümlüdür (AYM-25/12/2018; Uyuşmazlık-Hukuk Bölümü-2016/572). Vesayet altındaki kişi veya ilgililer, yasal temsilcinin işlemlerine karşı vesayet makamına şikâyette bulunabilirler.

Velayet Altındaki Kısıtlı Ergin Çocuklar: Yargıtay kararlarına göre, kısıtlanan ergin çocuklar vasi atanmasına gerek görülmedikçe anne ve babanın velayeti altında kalabilirler. Bu durumda, malvarlığının yönetimi vesayet hükümlerine göre değil, “velayet hükümleri” uyarınca yapılır ve görevli mahkeme Aile Mahkemesidir (Yargıtay 20. HD-2016/4631).

SONUÇ

Yargı kararları bütüncül olarak değerlendirildiğinde, vesayet altındaki kişinin malvarlığının yönetiminin keyfiliğe yer bırakmayan, kanunla sıkı bir şekilde düzenlenmiş ve sürekli yargısal denetime tabi bir süreç olduğu görülmektedir. Yönetimin temelinde, vasi veya kayyımın “iyi bir yönetici gibi özen gösterme” yükümlülüğü yatmaktadır. Olağan ve olağanüstü işlemler arasındaki ayrım, yasal temsilcinin hareket alanını belirlerken; özellikle taşınmazlar gibi önemli malvarlığı unsurları üzerindeki tasarruflar için vesayet makamının izni mutlak bir geçerlilik şartı olarak öne çıkmaktadır. Bu çok katmanlı koruma ve denetim mekanizmasının nihai amacı, fiil ehliyeti kısıtlanmış olan kişinin malvarlığına ilişkin menfaatlerini en üst düzeyde korumaktır. Bir yazı önerisi.

Neden Uzman Avukat Desteği Gerekli?

Vesayet altındaki kişinin malvarlığına ilişkin işlemler, görünüşte idari nitelikte olsa da hem Türk Medeni Kanunu hem de yargı içtihatları uyarınca yüksek düzeyde hukuki teknik bilgi ve yargısal denetim gerektiren karmaşık süreçlerdir. Özellikle taşınmaz alım satımı, dava açılması, miras paylaştırması, uzun süreli kira sözleşmeleri veya banka hesaplarının yönetimi gibi işlemler, vesayet makamının iznine tabi olduğundan, bu sürecin hatasız yürütülmesi büyük önem taşır.

Uygulamada, izinsiz yapılan işlemler “yolsuz tescil” sayılmakta ve hem vasi hem de kısıtlı açısından ciddi hak kayıplarına yol açabilmektedir. Ayrıca, vasi veya kayyımın görevini ihmal etmesi ya da yetkisini aşması halinde doğacak zararlardan kişisel sorumluluğu da bulunmaktadır. Bu nedenle, gerek vasi atanması aşamasında gerekse malvarlığı yönetimiyle ilgili işlemlerde —örneğin taşınmaz satışı, dava açılması, miras işlemleri veya vesayetin sona erdirilmesi gibi durumlarda— uzman bir avukat desteği hayati öneme sahiptir.

İstanbul ve çevresinde, özellikle Tuzla, Kartal, Pendik, Tepeören, Bayramoğlu ve Gebze gibi bölgelerde yaşayan kişilerin vesayet işlemleri genellikle bu bölgelerdeki Sulh Hukuk Mahkemeleri tarafından yürütülmektedir. Bu nedenle, ilgili bölge mahkemelerinin uygulamalarını bilen deneyimli bir Tuzla avukatı veya İstanbul vesayet hukuku avukatı, süreci hem daha hızlı hem de hatasız biçimde yönetebilir.

Yanlış başvuru, eksik izin talebi veya hatalı dilekçe düzenlenmesi durumunda süreç uzayabilir, hatta yapılan işlem tamamen geçersiz hale gelebilir. Bu nedenle, vesayet altındaki kişinin haklarının korunabilmesi ve malvarlığının güvenli biçimde yönetilebilmesi için, sürecin başından itibaren vesayet ve aile hukuku alanında uzman bir avukatla çalışmak, yalnızca bir tercih değil, hukuki bir zorunluluktur.

26 Ekim 2025in Genel Konular, Özel Hukuk, Tüm Makaleler

Kimlere Vasi Atanır? Vasi Atama Şartları ve Vesayet Hukukunda Sona Erme Koşulları Nedir?

Giriş

Bu çalışma, vesayet hukukunun temel kurumlarından olan vasilik ile ilgili olarak kimlere vasi atanacağı, vasi atamasının şartları, vasinin görevinin ve vesayet halinin sona erme koşullarını, sunulan Yargıtay ve diğer mahkeme kararları ışığında analiz etmektedir. Çalışma, Türk Medeni Kanunu (TMK) hükümlerinin Yargıtay içtihatları ile nasıl yorumlandığını ortaya koyarak, vasilik kurumunun atanma, görevden alınma, sona erme ve usuli süreçlerine ilişkin bütüncül bir bakış açısı sunmayı amaçlamaktadır.

Vasi Atanacak Kişiler: Yargıtay kararlarına göre vasi, TMK’nın 404, 405 ve 406. maddeleri uyarınca “kısıtlanan” kişilere atanmaktadır. Bu kişiler arasında akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunanlar, engelli bireyler ve TMK m. 407 uyarınca özgürlüğü kısıtlayıcı ceza alan hükümlüler bulunmaktadır. Kısıtlanan ergin çocukların ise vasi atanmaksızın ana ve babalarının velayeti altında kalmaları esastır.

Vasinin Görevinin Sona Ermesi: Vasinin görevi, vesayet halinin sona ermesinden bağımsız olarak belirli durumlarda sona erebilir. TMK m. 483’te sayılan “görevini ağır surette savsaklama, yetkilerini kötüye kullanma, güven sarsıcı davranışlar” gibi nedenlerle vesayet makamınca görevden alınabilir. Ayrıca, vasinin ölümü, fiil ehliyetini yitirmesi (TMK m. 479), kendi isteğiyle görevden çekilmesi veya görev süresinin dolması (TMK m. 480) gibi durumlar da vasilik görevini sona erdirir.

Vesayetin Sona Ermesi (Vasiliğin Kalkması): Vesayet hali, kurumu gerektiren sebebin ortadan kalkmasıyla sona erer (TMK m. 472). Bu durum, kısıtlının iyileşerek kısıtlılık halinin kaldırılması veya hükümlünün cezasını tamamlayarak tahliye olması (TMK m. 471) gibi hallerde gerçekleşir. Vesayetin kaldırılması talebi, ayrı bir dava niteliğindedir.

Usuli Süreç ve Hukuki Yollar: Vesayet işlerinde yetkili mahkeme, kısıtlının yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi’dir (vesayet makamı). Vesayet makamının vasinin atanması, görevden alınması gibi idari nitelikteki kararlarına karşı doğrudan temyiz yolu kapalıdır. Bunun yerine, ilgililer kararın tebliğinden itibaren 10 gün içinde denetim makamı olan Asliye Hukuk Mahkemesi’ne itiraz edebilirler (TMK m. 488). Denetim makamının kararı kesindir.

1. Vasi Atanmasını Gerektiren Haller

İncelenen Yargıtay kararları, vasi atanmasının temel şartının bir kişinin kanunda sayılan sebeplerle “kısıtlanması” olduğunu göstermektedir. En sık rastlanan kısıtlama nedeni TMK’nın 405. maddesinde düzenlenmiştir. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin bir kararında bu durum şöyle ifade edilmiştir: “Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle işlerini göremeyen veya korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan her ergin kısıtlanır.” (2022/1212 E., 2022/2455 K.)

Bunun yanı sıra, TMK m. 407 uyarınca kesinleşmiş hapis cezasının infazı amacıyla ceza infaz kurumunda bulunan ergin bir kişi, isteği üzerine kısıtlanır veya kendisine kayyım atanır. Yine bu madde uyarınca toplam beş yıl veya daha fazla kesinleşmiş hapis cezasının infazı amacıyla ceza infaz
kurumunda bulunan ergin bir kişi, isteği bulunmasa dahi kişiliğinin veya malvarlığının korunması
bakımından gerekli görülmesi hâlinde kısıtlanabilir

Önemli bir istisna, kısıtlanan ergin çocuklar için getirilmiştir. Yargıtay 20. Hukuk Dairesi’nin kararına göre, bu kişiler için doğrudan vasi atanması yerine, ana ve babanın velayeti altında kalmaları esastır: “Hâkim vasi atanmasına gerek görmedikçe, kısıtlanan ergin çocuklar da ana ve babanın velayeti altında kalırlar.” (2016/2215 E., 2016/5055 K.) Bu durumda, uyuşmazlıklara velayet hükümleri uygulanır ve görevli mahkeme Aile Mahkemesi’dir.

2. Vasinin Görevinin Sona Ermesi ve Değiştirilmesi

Vasinin görevinin sona ermesi, vesayet halinin devam ettiği ancak vasi şahsında bir değişiklik olduğu anlamına gelir. Kararlarda bu duruma yol açan çeşitli nedenler vurgulanmıştır.

Görevden Alınma: TMK m. 483, vasinin kusurlu davranışları nedeniyle görevden alınma şartlarını düzenler. Yargıtay 18. Hukuk Dairesi’nin bir kararında bu maddeye atıf yapılarak, “vasinin görevini ağır surette savsaklaması, yetkilerini kötüye kullanması veya güven sarsıcı davranışlarda bulunması ya da borç ödemeden acze düşmesi halinde vesayet makamınca görevden alınır” hükmü hatırlatılmıştır (2015/6404 E., 2016/953 K.). Vasinin yaşlılığı veya hastalığı nedeniyle görevini yerine getirememesi de görevden alınma sebebi olarak kabul edilmektedir.

Vasinin Ölümü veya Fiil Ehliyetini Yitirmesi: Bu durum, vasilik görevini kendiliğinden sona erdirir. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin bir kararında, vasi olarak atanan kişinin kendisinin vesayet altına alınmasıyla vasilik görevinin sona erdiği açıkça belirtilmiştir:“Vasilik görevi, vasinin fiil ehliyetini yitirmesi veya ölümüyle sona erer.” (TMK m. 479) … “Kısıtlanma vasiliğe engel bir sebep olup, vasi ………’ın kısıtlıyı temsil hakkı sona erdiğinden, davalı …’a yeniden bir vasi tayin edilip edilmediği araştırılmalı…” (2018/4015 E., 2019/1717 K.)

Görevin Süreyle Sınırlı Olması: Vasinin görevi kural olarak iki yıldır ve bu sürenin sonunda uzatılmadığı takdirde sona erer (TMK m. 480). Ancak Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, kısıtlının temsilcisiz kalmaması amacıyla, yetkili mahkemece bir karar alınmaması halinde “süre sonunda vasinin ve mahkemenin zımni kabulüyle vasinin görevi devam eder” şeklinde önemli bir yorum getirmiştir (2022/1212 E., 2022/2455 K.).

Vasinin Kendi İsteği: Vasi, sağlık sorunları, yerleşim yeri değişikliği gibi nedenlerle görevden affını isteyebilir. Bu talepler vesayet makamınca değerlendirilir (Yargıtay 8. HD 2021/447 E., 2021/1360 K.).

3. Vesayetin Sona Ermesi (Vasiliğin Kalkması)

Vesayetin sona ermesi, kısıtlılık halinin ortadan kalkmasıyla vasilik kurumunun tamamen sona ermesidir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin bir kararında bu durum net bir şekilde ifade edilmiştir: “Mahkeme, ‘kısıtlının kısıtlığının kaldırılmasına ve vasinin vasiliğinin son bulduğunun tespitine karar vermiştir.’” (2024/8863 E., 2024/8662 K.)

Vesayetin kaldırılması, TMK m. 472 uyarınca “vesayeti gerektiren sebebin ortadan kalkması” ile mümkündür. Örneğin, akıl hastalığı nedeniyle kısıtlanan kişinin iyileşmesi veya hükümlünün cezasını tamamlayarak tahliye olması (TMK m. 471) vesayeti sona erdirir.

4. Vesayet Kararlarına Karşı Hukuki Yollar ve Yetki

İncelenen kararların önemli bir bölümü, vesayet hukukuna özgü usuli kurallara odaklanmaktadır. Vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesi’nin vasinin atanması, değiştirilmesi veya görevden alınması gibi kararları, idari nitelikte kabul edildiğinden doğrudan temyize tabi değildir. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin bir kararında bu süreç şöyle özetlenmiştir: “…vesayet makamı kararlarına karşı doğrudan temyiz yoluna başvurulamayacağını, bunun yerine ‘yeni atanan vasinin şahsına karşı itiraz olarak kabul edilip, itirazın denetim makamınca incelenmesi’ gerektiğini belirtmiştir. Denetim makamı görevi ise Asliye Hukuk Mahkemesi’ne aittir ve itiraz süresi 10 gündür.” (2017/6614 E., 2018/488 K.)

Aynı şekilde, vasiliğe atanan kişinin bu görevi kabul etmemesi (kaçınma) veya vasinin şahsına yapılan itirazlar da TMK m. 422 uyarınca önce vesayet makamınca, talebin reddi halinde ise denetim makamınca kesin olarak karara bağlanır.

Sonuç

Sunulan mahkeme kararları, vasilik kurumunun Türk Medeni Kanunu çerçevesinde nasıl işlediğine dair detaylı bir resim sunmaktadır. Vasi atanması, belirli kısıtlılık hallerine bağlı sıkı bir hukuki süreçtir. Vasinin görevinin sona ermesi ile vesayetin tamamen kalkması arasında net bir ayrım bulunmaktadır. Vasinin görevi şahsına bağlı nedenlerle (ölüm, istifa, görevden alınma) sona erebilirken, vesayetin kalkması ancak kısıtlılık sebebinin ortadan kalkmasıyla mümkündür. Yargıtay içtihatları, özellikle vesayet makamı kararlarına karşı izlenecek hukuki yolun temyiz değil, denetim makamına itiraz olduğunu ve bu sürecin kesin nitelik taşıdığını istikrarlı bir şekilde vurgulamaktadır. Bu durum, vesayet hukukunun kendine özgü usuli yapısını ortaya koymaktadır. Bir yazı önerisi.

Neden Uzman Bir Avukat Desteği Gereklidir?

Vesayet hukukuna ilişkin süreçler — özellikle vasi atanması, görevden alınması veya vesayetin kaldırılması gibi işlemler — teknik bilgi ve dikkat gerektiren, usule sıkı sıkıya bağlı yargısal işlemlerdir. Hatalı veya eksik başvurular, sürecin uzamasına ya da kararın iptaline yol açabilir. Bu nedenle, hem TMK’nın 404–483. maddeleri hem de Yargıtay içtihatları konusunda deneyimli bir avukat desteği alınması büyük önem taşır.

İstanbul’un Tuzla, Kartal, Kadıköy, Beykoz, Pendik, ayrıca Gebze, Tepeören, Bayramoğlu gibi bölgelerinde vesayet davaları ve vasi atama süreçlerinde uzman hukukçular, sürecin her aşamasında doğru yönlendirme sağlayarak hem mahkeme hem vesayet makamı işlemlerinin sağlıklı ilerlemesini temin eder.

Profesyonel destek, sadece yasal sürelerin doğru işletilmesini değil, aynı zamanda kısıtlının menfaatlerinin korunmasını ve vesayet kurumunun kötüye kullanılmasının önlenmesini de garanti altına alır.

24 Ekim 2025in Genel Konular, Kat Mülkiyeti Hukuku, Özel Hukuk

Birden Fazla Arsa Sahibinin Bulunduğu Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Fesih Yetkisi Kime Aittir?

Giriş

Bu çalışma, arsa sahibi birden fazla kişi olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin, özellikle yüklenicinin gecikmesi nedeniyle feshine ilişkin Yargıtay kararlarının analizini içermektedir. Çalışma, fesih yetkisinin kim tarafından ve nasıl kullanılacağı, tek bir paydaşın fesih girişiminin hukuki niteliği, toplu feshin sonuçları ve fesih usulü (noter veya dava yolu) gibi temel hukuki soruları, sunulan Yargıtay kararları ışığında aydınlatmayı amaçlamaktadır. Analiz, paylı mülkiyet hükümlerinin sözleşmenin feshindeki rolünü ve bu süreçte ortaya çıkan usuli zorunlulukları detaylandırmaktadır.

1. Fesih Yetkisinin Kullanımı: Oybirliği Zorunluluğu (TMK m. 692)

Yargıtay kararlarında istikrarlı bir şekilde vurgulanan temel ilke, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshinin paylı mülkiyet rejimine tabi olduğu ve TMK’nın 692. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiğidir. Bu madde, paylı malın tamamı üzerindeki tasarruf işlemlerinin, oybirliğiyle aksi kararlaştırılmadıkça tüm paydaşların kabulüne bağlı olduğunu düzenler. Yargıtay, sözleşmenin feshini bu nitelikte bir işlem olarak kabul etmektedir.

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi (2008/1673 E., 2009/2655 K.) bu durumu, “fesih istemi paylı malın tümünü ilgilendiren olağanüstü bir işlem niteliğinde bulunduğundan tüm paydaşların oybirliğinin aranması zorunludur” şeklinde açıkça ifade etmiştir. Benzer şekilde, Yargıtay 23. Hukuk Dairesi (2016/3652 E., 2016/3888 K.) de fesih isteminin “paylı maldaki olağanüstü yönetim işlerinden olduğundan fesih davasının tüm paydaşlar ve sözleşmeyi imzalayan arsa sahiplerince birlikte açılması gerektiğini” belirtmiştir.

Bu kararlar, tek bir arsa sahibinin, diğer paydaşların rızası veya katılımı olmaksızın, sözleşmeyi sona erdirme yönünde hukuken geçerli bir irade beyanında bulunamayacağını net bir şekilde ortaya koymaktadır.

2. Fesih Usulü: Dava Yolu ve Noter İşlemlerinin Rolü

Yargıtay kararları, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin tek taraflı irade beyanı ile feshedilemeyeceğini kesin bir dille ifade etmektedir. Fesih için kural, mahkeme kararıdır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu (2021/108 E., 2022/1929 K.) kararında, “Kat karşılığı inşaat sözleşmesi… tek taraflı irade beyanıyla feshedilemez; taraf iradelerinin fesih konusunda uyuşması gerekir veya mahkeme kararı ile fesih mümkündür. Taraf iradeleri fesih konusunda uyuşmamış ise, mutlaka hâkim kararı gereklidir.” denilerek bu ilke teyit edilmiştir.

Noter aracılığıyla gönderilen fesih ihtarnameleri, sözleşmeyi tek başına sona erdirmez. Bu ihtarnameler, fesih iradesini karşı tarafa bildiren ve temerrüt gibi hukuki sonuçların doğmasını sağlayan bir işlem olmakla birlikte, yüklenicinin feshi kabul etmemesi durumunda sözleşme yürürlükte kalır. Bu durumda, feshi talep eden arsa sahiplerinin dava açması zorunlu hale gelir. Tarafların fesih konusunda anlaşmaları (rızai fesih) halinde ise bu durum noterlikçe düzenlenecek bir fesihname ile de belgelendirilebilir. Ancak uyuşmazlık halinde tek yol mahkemedir.

3. Fesih Girişimlerinin Sonuçları

a) Tek Kişinin Fesih Girişiminin Sonuçları: Tek bir paydaşın fesih girişimi hem maddi hukuk hem de usul hukuku açısından sonuçsuzdur.

Maddi Hukuk Açısından: Sözleşme ayakta kalır. Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin (2011/2775 E., 2012/830 K.) belirttiği gibi, fesih ihtarnamesi paydaşların tamamı tarafından gönderilmez ve yüklenici tarafından karşı çıkılırsa, rızai fesih gerçekleşmez ve sözleşme yürürlükte kalır.

Usul Hukuku Açısından: Tek başına açılan fesih davası “zorunlu dava arkadaşlığı” nedeniyle usulden reddedilir. Mahkeme, davayı hemen reddetmek yerine, davacıya diğer paydaşların davaya muvafakatini sağlaması veya onları davalı olarak davaya dahil etmesi için süre verir. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi (2021/1277 E., 2022/2349 K.) kararında bu durum, “taraf teşkili sağlanmaksızın işin esası değerlendirilerek hüküm kurulması doğru olmamıştır” şeklinde ifade edilmiştir.

b) Toplu Feshin Sonuçları: Tüm paydaşların katılımıyla açılan davada mahkeme, feshin maddi koşullarını inceler. Yüklenicinin temerrüdü gibi haklı bir neden varsa, sözleşmenin feshine karar verilir. Feshin sonuçları ise niteliğine göre değişir:

Geriye Etkili Fesih: Kural olarak uygulanan fesih türüdür. Yargıtay 23. Hukuk Dairesi’nin (2013/3436 E., 2013/5497 K.) belirttiği gibi, geriye etkili fesihte “tarafların sözleşmenin yapıldığı tarihteki mal varlığına getirilmeleri” esastır. Bu durumda yüklenici, yaptığı imalat oranında arsa payı alamaz; ancak sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre yaptığı faydalı imalatın bedelini talep edebilir. Arsa sahipleri ise yükleniciye devrettikleri tapuları geri alırlar.

İleriye Etkili Fesih: İnşaatın büyük ölçüde tamamlandığı (%90 ve üzeri gibi) ancak eksiklikler bulunduğu durumlarda hakkaniyet gereği uygulanan istisnai bir yoldur. Bu durumda sözleşme fesih tarihine kadar geçerli sayılır ve yüklenici, tamamladığı oranda arsa payına hak kazanır. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi (2022/447 E., 2023/2421 K.) kararında, ileriye etkili fesih halinde tasfiyenin nasıl yapılacağı detaylandırılmıştır.

Sonuç

Yargıtay içtihatları, arsa sahibi birden fazla kişi olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin feshinin, tüm paydaşların oybirliği ile alacağı bir karara bağlı olduğu konusunda son derece nettir. TMK m. 692’ye dayanan bu kural, fesih işlemini “olağanüstü tasarruf” olarak nitelendirmekte ve tek bir paydaşın iradesini yetersiz kılmaktadır. Fesih, taraflar arasında bir anlaşma olmadığı sürece, tek taraflı bir bildirimle değil, mutlaka mahkemede açılacak bir dava yoluyla gerçekleştirilmelidir. Tek bir paydaşın fesih girişimi, sözleşmeyi sona erdirmediği gibi, açacağı dava da “zorunlu dava arkadaşlığı” nedeniyle usulden eksik kalacaktır. Tüm paydaşların katılımıyla gerçekleştirilen geçerli bir fesih ise, kural olarak geriye etkili sonuçlar doğurarak tarafları sözleşme öncesi duruma döndürür. Bir makale önerisi.

Neden Uzman Avukat Desteği Gerekli?

Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde fesih süreci, Türk Medeni Kanunu m. 692 gereği tüm paydaşların oybirliğini, Yargıtay içtihatlarına göre ise mahkeme kararıyla gerçekleştirilen teknik bir işlemi zorunlu kılar. Bu nedenle, tek bir paydaşın yaptığı fesih girişimi hem usul yönünden eksik kalmakta hem de sözleşmeyi hukuken sona erdirmemektedir.
İstanbul, Tuzla, Kartal, Gebze, Tepeören, Bayramoğlu gibi bölgelerde sıklıkla rastlanan bu tür arsa payı uyuşmazlıklarında;

Tapu devri,

Fesih davaları,

İnşaat ilerleme oranı,

Temerrüt ve tasfiye hesaplamaları
gibi konuların doğru şekilde yürütülmesi için gayrimenkul hukuku alanında deneyimli bir İstanbul avukatı ile çalışmak büyük önem taşır. Uzman bir avukat desteği, hem fesih işleminin geçerliliğini güvence altına alır hem de maddi hak kaybı veya usul hatası risklerini ortadan kaldırır.

Özel Hukuk

1. Yüklenicinin Temerrüdünün Kapsamı: İşe Başlamama ve Gecikme

1. Alacaklının Konkordato Komiserine Başvurusunun Reddi

2. Konkordatoya Dahil Olabilecek Borç ve Alacak Türleri

3. Onaylanan Konkordato Sonrası Ödeme Planının İşleyişi

Neden Konkordato Uzmanı Avukat Desteği Gerekli?

1.Konkordato Ödeme Planının Hukuki Niteliği ve Yürürlüğe Girmesi

Neden Uzman Konkordato Avukatı Desteği Gereklidir?

1. Nafaka Yasal Şartlar ve Yargısal Uygulama

3. Yoksulluk Nafakanın Süresi, Miktarı ve Ödeme Şekli

Neden Uzman Boşanma Avukatı Desteği Gerekli?

2. Mal Ayrılığı Sözleşmesinde Boşanmanın Fer’i Niteliğindeki Talepler (Nafaka ve Tazminat)

Neden Uzman Avukat Desteği Gerekli?

1. Gemi Adamının İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi (DİK m. 14)

2. Gemi Adamının Ücret Alacağının Dava ve İcra Yoluyla Talep Edilmesi

Neden Uzman Deniz İş Hukuku Avukatı Desteği Gereklidir?

1. Vasinin Yükümlülükleri

2. Vasi Olarak Atanma Görevini Kabul Etme Zorunluluğu

Neden Uzman Bir Avukat Desteği Gereklidir?

1. Vasi ve Kayyımın Rolü ve Sorumlulukları

Neden Uzman Avukat Desteği Gerekli?

1. Vasi Atanmasını Gerektiren Haller

2. Vasinin Görevinin Sona Ermesi ve Değiştirilmesi

3. Vesayetin Sona Ermesi (Vasiliğin Kalkması)

Neden Uzman Bir Avukat Desteği Gereklidir?

Neden Uzman Avukat Desteği Gerekli?

Son Eklenenler

Son yorumlar

Geç kalmayın!

İletişim

© 2024 ll Tüm hakkı 2M Hukuk'a aittir.

Geç
kalmayın!