Özel Hukuk

Giriş

Bu çalışma, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak feshedilmesi durumunda işçinin haklarını, özellikle kıdem ve ihbar tazminatı taleplerini, Yargıtay kararları ışığında analiz etmek amacıyla hazırlanmıştır. Çalışma, tazminatlara hak kazanma koşullarını, ispat yükümlülüğünü, feshin haklı ve haksız nedenlerini, dava sürecindeki usuli gereklilikleri ve dikkat edilmesi gereken diğer önemli hukuki detayları incelemektedir.

İncelenen Yargıtay kararları, işten haksız fesih durumunda kıdem ve ihbar tazminatı taleplerine ilişkin aşağıdaki temel bulguları ortaya koymaktadır:

Temel Hak: İş sözleşmesi işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilen işçi, kural olarak kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanır.

İspat Yükü: Feshin haklı bir nedene dayandığını veya tazminatların ödendiğini ispat yükü işverene aittir. İşçi ise fazla mesai gibi ek alacak iddialarını ispatla yükümlüdür.

Fesheden Taraf: Tazminat hakkını belirleyen en önemli unsur, sözleşmeyi kimin ve hangi nedenle feshettiğidir. İşçinin haklı bir nedenle (örneğin ücretinin ödenmemesi) feshi, kıdem tazminatına hak kazandırırken, ihbar tazminatına hak kazandırmaz. İşçinin haksız istifası ise her iki tazminat hakkını da ortadan kaldırır.

Usuli Kurallar: Dava sürecinde hak düşürücü süreler, zamanaşımı, dava dilekçesinde taleplerin doğru belirtilmesi (ıslah ile yeni talep eklenememesi) ve hukuki dinlenilme hakkı gibi usuli kurallar, davanın esası kadar önemlidir ve hak kayıplarına yol açabilir.

Haklı Nedenlerin Değerlendirilmesi: İşverenin fesih gerekçeleri (örneğin, işçinin doğruluk ve bağlılığa aykırı davranışları) mahkemece somut delillere göre değerlendirilir. Benzer şekilde, işçinin fesih gerekçeleri de kanunda sayılan haklı nedenler arasında olup olmadığına göre incelenir.

Hesaplama ve Hüküm: Tazminat ve alacak hesaplamalarının doğru yapılması, kararın gerekçesi ile hüküm fıkrası arasında çelişki bulunmaması ve taleplerin net bir şekilde karara bağlanması, Yargıtay tarafından aranan önemli unsurlardır.

1. Kıdem ve İhbar Tazminatına Hak Kazanma Koşulları

Yargıtay kararları, kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmanın temel koşulunun, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız bir şekilde feshedilmesi olduğunu istikrarlı bir şekilde vurgulamaktadır. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin bir kararında belirttiği gibi, “ortada haklı bir neden olmadığı halde işten çıkartıldığı anlaşılmakla davacının kıdem ve ihbar tazminatı almaya hak kazandığı” (2016/5794 E.) tespiti, bu ilkenin temelini oluşturur.

Ancak, fesheden tarafa ve feshin nedenine göre tazminat hakkı farklılaşmaktadır:

İşveren Feshi: İşveren, haklı bir neden (İş Kanunu md. 25) olmaksızın işçinin sözleşmesini feshederse, işçi hem kıdem hem de ihbar tazminatına hak kazanır (9. HD, 2012/10527 E.; 9. HD, 2016/13228 E.).

İşçi Feshi (Haklı Nedenle): İşçi, İş Kanunu’nun 24. maddesinde sayılan haklı nedenlerden birine (örneğin ücretinin kanuna uygun ödenmemesi) dayanarak sözleşmeyi feshederse, kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak bu durumda ihbar tazminatı talep edemez. Yargıtay bu durumu, “haklı nedenle dahi olsa iş sözleşmesini sona erdiren tarafın ihbar tazminatına hak kazanamayacağı” (9. HD, 2014/4257 E.) şeklinde açıkça ifade etmektedir.

İşçi Feshi (Haksız Nedenle – İstifa): İşçi, haklı bir nedeni olmaksızın işten ayrılırsa (istifa), kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamaz (9. HD, 2017/16807 E.). Ancak, işverenin baskısı ile alınan istifa dilekçeleri geçersiz kabul edilir ve bu durumda feshin işverence yapıldığı varsayılır (22. HD, 2017/5615 E.).

2. İspat Yükü ve Delillerin Değerlendirilmesi

Dava sürecinde ispat yükünün hangi tarafta olduğu, davanın sonucunu doğrudan etkilemektedir.

İşverenin İspat Yükü: İşveren, feshin haklı bir nedene dayandığını veya işçilik alacaklarını ödediğini yazılı delillerle ispat etmek zorundadır. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin belirttiği üzere, işveren “kıdem ve ihbar tazminatı gerektirmeyecek bir fesih olduğunu ispatlayamazsa ve ödeme yapıldığına dair belge ibraz edemezse, işçinin tazminat talepleri kabul edilir.” (2014/35647 E.).

İşçinin İspat Yükü: Fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil alacakları gibi konularda ispat yükü işçidedir. İşçi, bu iddialarını tanık beyanları, işyeri giriş-çıkış kayıtları gibi delillerle kanıtlamalıdır. Ancak, ücretin ödendiğinin ispatı daima işverene aittir (7. HD, 2014/21110 E.).

Delillerin Niteliği: SGK fesih kodu tek başına feshin nedenini ispata yeterli görülmemektedir (9. HD, 2017/17019 E.). İşçinin imzasını taşıyan ve sahteliği iddia edilmeyen ücret bordroları ise kesin delil niteliğindedir (22. HD, 2015/419 E.).

3. Feshin Haklı Nedenleri ve Sınırları

Yargıtay, hem işveren hem de işçi açısından haklı fesih nedenlerini dar yorumlama eğilimindedir.

İşveren Açısından Haklı Nedenler: İşçinin “doğruluk ve bağlılığa aykırı” davranışları (örneğin, müşterilere kaba davranmak, işvereni zarara uğratacak eylemlerde bulunmak) haklı fesih nedeni sayılmaktadır (9. HD, 2016/13418 E.; 9. HD, 2016/8451 E.).

İşçi Açısından Haklı Nedenler: Ücretlerin zamanında ve tam ödenmemesi, en temel haklı fesih nedenidir. Ancak, her talep haklı fesih nedeni oluşturmaz. Örneğin, Yargıtay bir kararında, “4857 sayılı İş Kanunu’nun işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkını düzenleyen 24. maddesinde işverenin işçiye avans vermemesi şeklinde bir sebep bulunmamaktadır.” (9. HD, 2016/18215 E.) diyerek, avans verilmemesinin işçi için haklı fesih nedeni oluşturmayacağına hükmetmiştir.

4. Usuli Kurallar ve Davada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Davanın esası kadar usuli kurallara uyum da büyük önem taşımaktadır.

Hak Düşürücü Süreler: İşverenin, işçinin haklı feshe neden olan eylemini öğrendiği tarihten itibaren 6 iş günü ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl içinde fesih hakkını kullanması gerekir. Bu süreler geçtikten sonra yapılan fesih, haksız fesih sayılır ve işçi tazminatlara hak kazanır (22. HD, 2017/13667 E.; 7. HD, 2013/9420 E.).

Dava ve Islah: Dava dilekçesinde talep edilmeyen bir alacak kalemi (örneğin ihbar tazminatı), sonradan ıslah yoluyla davaya dahil edilemez. Hukuk Genel Kurulu bu konuda, “Başından beri dava konusu edilmeyen bir şeyin ıslah yoluyla davaya ithaline ve dava konusu edilmesine yasal açıdan olanak bulunmamaktadır.” (2015/917 E.) şeklinde net bir içtihat oluşturmuştur. Bu nedenle, tüm taleplerin dava dilekçesinde açıkça belirtilmesi kritik öneme sahiptir.

Zamanaşımı: İşçilik alacaklarında zamanaşımı def’i, davalı işveren tarafından süresi içinde ileri sürülmelidir. Mahkeme bu def’iyi dikkate almak zorundadır (9. HD, 2017/9895 E.).

İbranamenin Geçerliliği: Özellikle 01.07.2012 sonrası düzenlenen ibranamelerin geçerliliği çok sıkı şartlara bağlanmıştır. İbranamenin yazılı olması, fesihten en az bir ay sonra düzenlenmesi, alacak türü ve miktarını açıkça belirtmesi ve ödemenin banka kanalıyla eksiksiz yapılması zorunludur. Bu şartları taşımayan ibranameler kesin hükümsüzdür (9. HD, 2017/4609 E.).

Bekletici Mesele: Feshe konu eylemlerle ilgili devam eden bir ceza davası varsa, hukuk mahkemesi bu davanın sonucunu beklemelidir, zira ceza davasının sonucu tazminat taleplerini etkileyebilir (22. HD, 2014/13177 E.).

Sonuç

İncelenen Yargıtay kararları, işten haksız fesih durumunda kıdem ve ihbar tazminatı almanın, bir dizi maddi ve usuli koşulun bir arada gerçekleşmesine bağlı olduğunu göstermektedir. Tazminat hakkının doğumu için feshin işveren tarafından ve haksız bir nedene dayanarak yapıldığının tespiti esastır. İşçinin haklı nedenle feshi durumunda ise sadece kıdem tazminatına hak kazanılacağı unutulmamalıdır. Dava sürecinde ispat yükünün doğru dağılımı, hak düşürücü süreler ve zamanaşımı gibi usuli kurallara titizlikle uyulması, delillerin eksiksiz sunulması ve taleplerin dava dilekçesinde net bir şekilde ifade edilmesi, hak kayıplarının önlenmesi açısından hayati önem taşımaktadır. Avukatların, müvekkillerinin haklarını korumak için bu karmaşık hukuki çerçeveyi ve Yargıtay’ın güncel içtihatlarını dikkatle takip etmeleri gerekmektedir. Bu konuyla ilgili şu makaleye de bakılabilir.

Neden Uzman Avukat Desteği Gerekli?

Kıdem ve ihbar tazminatı davaları, hem maddi hem de usuli açıdan oldukça karmaşık bir süreçtir. Hak düşürücü süreler, zamanaşımı, delillerin değerlendirilmesi ve dava dilekçesinin doğru hazırlanması, hak kaybını önlemek için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle işten çıkarılma veya tazminat talepleri gibi durumlarda, sürecin başından itibaren uzman bir avukat desteği almak büyük önem taşır. Özellikle İstanbul, Pendik, Maltepe, Tepeören, Gebze, Çayırova, Tuzla ve çevresinde iş hukuku alanında deneyimli avukatlarla çalışmak, davaların daha etkin yürütülmesini ve hakların korunmasını sağlar.

Giriş

Bu yazı, “Destekten yoksun kalma tazminatı nedir?” ve “Bu tazminat talep edilebilir mi?” sorularına yanıt olarak sunulan yargı kararları ve hukuki dokümanların analiziyle hazırlanmıştır. Yazı, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) Madde 53/3’te düzenlenen destekten yoksun kalma tazminatının tanımını, amacını, talep koşullarını, hukuki niteliğini ve uygulamadaki farklılıkları incelemektedir. Analiz, Yargıtay, Bölge Adliye Mahkemeleri ve İlk Derece Mahkemeleri’nin çeşitli kararlarını esas alarak konuyu bütüncül bir bakış açısıyla ele almaktadır.

Tanım ve Amaç: Destekten yoksun kalma tazminatı, bir kişinin haksız bir fiil sonucu ölümü nedeniyle, hayattayken onun maddi yardımından faydalanan kişilerin bu destekten mahrum kalmaları sonucu uğradıkları zararın giderilmesidir. Yargı kararlarında tazminatın temel amacı istikrarlı bir şekilde, “destekten yoksun kalanların desteğin ölümünden önceki yaşamlarındaki sosyal ve ekonomik durumlarının korunmasıdır.” (örn: bam-Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 35. Hukuk Dairesi-2022/447-2022/633).

Temel Şart “Eylemli Destek”: Tazminata hükmedilebilmesi için aranan en temel şart, ölen kişi (destek) ile tazminat talep eden (destekten yoksun kalan) arasında hukuki bir bağdan (akrabalık, mirasçılık vb.) ziyade, fiili bir durumun varlığıdır. Kararlarda bu durum, “ölen ile destekten yoksun kalan arasında maddi yönden düzenli ve eylemli bir yardımın varlığı” olarak ifade edilmektedir.

Bağımsız ve Asli Bir Hak: Bu tazminat hakkı, ölenin mirasçılarına kalan bir hak olmayıp, doğrudan doğruya desteğini yitiren kişinin şahsında doğan “asli ve bağımsız” bir haktır. Sigorta Tahkim Komisyonu kararında belirtildiği gibi, bu zarar “mirasçılık sıfatıyla bağlı olmaksızın uğranılabilen bir zarardır.” (sigorta—–2015/İHK.1294-03.06.2016).

Kusurun Rolü: Genel kural, sorumluların kusuru oranında tazminatın talep edilebilmesidir. Ancak, desteğin %100 kusurlu olduğu durumlarda tazminat talep edilip edilemeyeceği konusunda farklı yaklaşımlar mevcuttur. Bazı kararlar, desteğin tam kusurlu olması halinde yakınlarının tazminat talep edemeyeceğini belirtirken (ilkDerece-Ankara 4. Asliye Ticaret Mahkemesi-2021/736-2022/314), bu konu Yargıtay içtihatlarında tartışmalıdır ve somut olayın özelliklerine göre değerlendirilmektedir.

1. Hukuki Dayanak ve Kavramsal Çerçeve

Destekten yoksun kalma tazminatı, 6098 sayılı TBK’nın 53. maddesinde “Ölüm Hâlinde Zararlar” başlığı altında düzenlenmiştir. Maddenin 3. fıkrası, “Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar” ifadesiyle bu zararın tazmin edileceğini hüküm altına almıştır.

Yargı kararları, bu tazminatın amacını salt bir maddi kaybın giderilmesi olarak görmemekte, sosyal bir boyutu olduğunu vurgulamaktadır. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu’nun atıf yapılan bir kararında tazminatın niteliği şöyle açıklanmıştır: “Destekten Yoksun Kalma Tazminatının eylemin karşılığı olan bir ceza olmayıp, ölüm sonucu ölenin yardımından yoksun kalan kimsenin muhtaç duruma düşmesini önlemek ve yaşamının desteğin ölümünden önceki düzeyde tutulması amacına yönelik sosyal karakterde kendine özgü bir tazminat olduğu” hususu vurgulanmıştır. (ilkDerece-Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesi-2019/912-2021/1169)

2. Tazminatın Şartları ve “Destek” Kavramı

Mahkemeler, destekten yoksun kalma tazminatına hükmederken belirli şartların varlığını aramaktadır. Bu şartların en önemlisi, “destek” kavramının içeriğidir. Kararlarda bu kavramın hukuki bir ilişkiden ziyade fiili bir durumu ifade ettiği ısrarla belirtilmektedir: “6098 sayılı TBK 53/3 maddesinde sözü geçen destek kavramı hukuksal bir ilişkiyi değil, eylemli bir durumu hedef tutar ve ne hısımlığa ne de yasanın nafaka hakkındaki hükümlerine dayanır; sadece eylemli ve düzenli olarak geçimini kısmen veya tamamen sağlayacak şekilde yardım eden ve olayların olağan akışına göre eğer ölüm vuku bulmasaydı, az çok yakın bir gelecekte de bu yardımı sağlayacak olan kimse destek sayılır.” (ilkDerece-İstanbul Anadolu 5. Asliye Ticaret Mahkemesi-2022/2-2022/1069)

Bu kapsamda, düzenli ve sürekli yardımın varlığı esastır. Ayrıca bazı kararlarda, destekten yoksun kalanın “devamlı ve gerçek bir ihtiyaç içerisinde bulunması” gerektiği de ek bir şart olarak belirtilmiştir (ilkDerece-Samsun Asliye Ticaret Mahkemesi-2021/1075-2023/639).

Öte yandan, anne ve babanın çocuklarının ölümü nedeniyle açtıkları davalarda, ispat külfeti açısından bir kolaylık sağlanmıştır. Ankara 6. Asliye Ticaret Mahkemesi kararında bu durum, “Anne, babanın çocuğunun haksız fiil ve / veya akde aykırılık sonucu ölmesi nedeniyle açtığı destekten yoksun kalma tazminatı davalarında, çocukların anne – babaya destek olduklarının karine olarak kabulü gerekmektedir” şeklinde ifade edilmiştir.

3. Kusur Durumunun Tazminat Talebine Etkisi

Tazminat talebinin kabul edilip edilmemesinde kusur durumu kritik bir rol oynamaktadır. Sorumluların kısmi kusurlu olduğu durumlarda, kusurları oranında tazminat ödemeleri genel bir kuraldır.

Ancak en tartışmalı konu, ölen desteğin kazanın meydana gelmesinde tam (%100) kusurlu olduğu durumlardır. İncelenen kararlardan Ankara 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/314 sayılı kararı, bu durumda tazminat talebinin reddedilmesi gerektiği yönündedir. Mahkeme bu görüşünü şu gerekçeye dayandırmıştır: “…destekten yoksun kalma tazminatının yansıma yolu ile doğan bir zarar olduğu, destek tazminatı talep edenlerin kendisine destek sağlayanın hakkından daha fazlasına sahip olamayacağı…” Bu yaklaşım, destekten yoksun kalma hakkını, ölenin kendi uğrayacağı zararı talep etme hakkına bağlı “yansıma bir zarar” olarak kabul etmektedir. Ancak bu görüş, tazminat hakkının “bağımsız ve asli bir hak” olduğu yönündeki yerleşik içtihatlarla çelişki yaratabilmektedir. Nitekim İzmir Bölge Adliye Mahkemesi kararında, bu hakkın “desteğin mirasçısı olarak geride bıraktığı kişilere değil, desteğinden yoksun kalanlarına ait” olduğu ve destek olan kişinin kusurundan etkilenmeyeceği belirtilmiştir. Bu nedenle, desteğin tam kusurlu olduğu hallerde tazminat talebinin akıbeti, Yargıtay’ın güncel içtihatları ve somut olayın koşulları çerçevesinde dikkatle değerlendirilmesi gereken bir husustur.

Sonuç

Yapılan inceleme neticesinde, destekten yoksun kalma tazminatının;

Haksız bir fiil sonucu ölen kişinin fiili ve düzenli yardımlarından mahrum kalanların, ölümden önceki yaşam standartlarını korumayı amaçlayan, sosyal karakterli ve kendine özgü bir tazminat türü olduğu,

Talebin temel şartının, akrabalık gibi hukuki bağlardan ziyade, fiili, düzenli ve sürekli bir yardım ilişkisinin varlığı olduğu,

Bu hakkın, ölenin terekesine dahil olmayan, doğrudan destekten yoksun kalanın şahsında doğan bağımsız bir hak olduğu,

Tazminat talebinin, sorumluların kusuru oranında kabul edildiği, ancak ölen desteğin tam kusurlu olduğu durumlarda tazminat talep edilip edilemeyeceği hususunun yargı kararlarında tartışmalı olduğu ve farklı yorumlara açık olduğu tespit edilmiştir.

Bu nedenle, destekten yoksun kalma tazminatı taleplerinde, fiili destek ilişkisinin somut delillerle ispatlanması ve özellikle kazadaki kusur oranlarının tespiti, davanın sonucu açısından belirleyici olacaktır. bir yazı önerisi.

Neden Tuzla Avukat Desteği Gerekli?

Destekten yoksun kalma tazminatı davaları, hem maddi hem de manevi boyutları olan, karmaşık hukuki süreçler içeren davalardır. Bu davalarda doğru delillerin toplanması, fiili destek ilişkisinin ispat edilmesi, kusur oranlarının doğru değerlendirilmesi ve güncel Yargıtay içtihatlarının takip edilmesi büyük önem taşır.

Özellikle tazminat hesaplamaları teknik bilgi gerektirmekte olup, küçük bir hata hak kaybına yol açabilir. Ayrıca, desteğin kusuru, sigorta şirketlerinin sorumluluğu ve dava zamanaşımı süreleri gibi konularda yapılan hatalar, tazminatın tamamen reddedilmesine dahi sebep olabilir.

Tuzla’da faaliyet gösteren bir avukat;

Delillerin toplanması ve mahkemeye sunulması konusunda profesyonel destek sağlar,

Kusur oranlarının doğru tespit edilmesi ve itirazların yapılmasında rol oynar,

Sigorta şirketleri ve karşı tarafla müzakerelerde hak kaybını önler,

Güncel Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararlarını takip ederek davayı en güçlü şekilde yürütür.

Bu nedenle, İstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Gebze avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat veya Çayırova avukat, Şekerpınar avukat, Güzelyalı avukat Postane avukat ve Akfırat avukat gibi bölgelerde ya da Tuzla’da ikamet eden veya burada dava açacak kişilerin, alanında deneyimli bir Tuzla avukatından profesyonel destek alması, hem sürecin hızlanması hem de en yüksek tazminat miktarının elde edilmesi açısından son derece önemlidir.

Giriş

Bu yazı, “Trafik kazası sonrası ilk yapılacaklar nelerdir?” sorusuna yanıt bulmak amacıyla, sunulan yargı kararları analiz yanıtlarının incelenmesiyle hazırlanmıştır. İncelenen dokümanların büyük bir kısmı, kaza sonrası açılan tazminat davaları veya idari uyuşmazlıklara ilişkin olup, kaza anında yapılması gerekenlere doğrudan değinmemektedir. Ancak, bazı ilk derece mahkemesi kararlarında, Karayolları Trafik Kanunu (KTK) ve ilgili yönetmeliklere atıfta bulunularak kazaya karışan sürücülerin yasal yükümlülükleri detaylandırılmıştır. Bu yazı, söz konusu kararlardaki bulguları bir araya getirerek, kaza sonrası atılması gereken adımları hukuki bir çerçevede sunmaktadır.

İncelenen yargı kararlarından derlenen bilgilere göre, bir trafik kazasına karışan sürücülerin temel yükümlülükleri şunlardır:

Durma ve Güvenlik Tedbiri Alma: Trafik için ek bir tehlike yaratmayacak şekilde derhal durmak ve kaza mahallinde trafik güvenliğini sağlamak için ışıklı işaret veya yansıtıcı cihazlar gibi gerekli tedbirleri almak.

Olay Yerini Korumak: Kazada ölüm veya yaralanma varsa, sorumluluğun saptanmasında yararlı olacak kanıt ve izler de dahil olmak üzere kaza yerindeki durumu değiştirmemek.

Yetkilileri Bilgilendirme: Kazayı yetkili ve görevli memurlara (polis, jandarma) bildirmek.

Olay Yerinden Ayrılmama: Yetkililer gelinceye kadar veya onların iznini almadan kaza yerinden ayrılmamak.

Bilgi Paylaşımı: Kazaya karışan diğer tarafların istemesi halinde kimlik, adres, sürücü ve trafik belgesi ile sigorta poliçe bilgilerini bildirmek ve göstermek.

Yaralılara Yardım: Yaralıların bulunması durumunda derhal tıbbi yardım almalarını sağlamak (dolaylı bulgu).

Maddi Hasarlı Kazalarda Anlaşma: Yalnızca maddi hasar varsa ve taraflar anlaşıyorsa, trafiği engellememek adına olay yerinin fotoğraflarını çektikten sonra araçları güvenli bir yere çekmek ve kendi aralarında “maddi hasarlı kaza tespit tutanağı” düzenlemek.

Yargı kararlarında trafik kazası sonrası yapılması gerekenler, doğrudan Karayolları Trafik Kanunu’nun 81. maddesi ve Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 152. maddesine dayandırılmaktadır. Bu yükümlülükler, kazanın niteliğine göre (yaralanmalı/ölümlü veya sadece maddi hasarlı) farklılık gösterebilmektedir.

1. Genel Yükümlülükler ve Olay Yeri Güvenliği

Kazaya karışan tüm sürücüler için geçerli olan ilk ve en temel kural, güvenliği sağlamaktır. Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin kararında bu durum açıkça belirtilmiştir:

“a) Hareket halinde iseler trafik için ek bir tehlike yaratmayacak şekilde hemen durmak, kaza mahallinde trafik güvenliği için gereken tedbirleri almak…”

Ankara Batı Asliye Ticaret Mahkemesi ve Gaziantep 2. Asliye Ticaret Mahkemesi kararlarında da bu yükümlülük vurgulanmış, Gaziantep kararında “trafik güvenliği için ışıklı işaret veya yansıtıcı cihazları koymak” gibi somut önlemlere de değinilmiştir. Bu tedbirlerin amacı, hem kaza yerindeki kişileri korumak hem de yeni kazaların meydana gelmesini önlemektir.

2. Yetkililere Bildirim ve Olay Yerinden Ayrılmama Yasağı

Özellikle yaralanma veya ölümle sonuçlanan kazalarda, yetkililere haber verme ve onların izni olmadan olay yerini terk etmeme zorunluluğu kritik bir öneme sahiptir. Ankara 9. Asliye Ticaret Mahkemesi ve Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesi kararlarında bu yükümlülük net bir şekilde ifade edilmiştir:“…kazayı yetkili ve görevli memurlara bildirmek, bunlar gelinceye kadar veya bunların iznini almadan kaza yerinden ayrılmamak” Bu kural, delillerin karartılmasını önlemek ve olayın resmi makamlarca doğru bir şekilde tespit edilmesini sağlamak amacını taşır. Ayrıca, sürücülerin kazaya karışan diğer taraflara kimlik ve sigorta bilgilerini sunma zorunluluğu da Ankara 9. Asliye Ticaret Mahkemesi kararında belirtilmiştir.

3. Sadece Maddi Hasarlı Kazalara Özgü Prosedür

Yargı kararları, sadece maddi hasarla sonuçlanan ve tarafların anlaştığı kazalar için daha pratik bir çözüm yolu olduğunu göstermektedir. Gaziantep 2. Asliye Ticaret Mahkemesi kararında bu durum şöyle açıklanmıştır: “…taraflarının anlaşma sağladığı durumlarda, yeni bir trafik kazasına sebebiyet vermemek ve trafik akışını engellememek için mümkün olduğu takdirde olay yerinin fotoğrafları çekilerek kazaya karışan araçlar taşıt yolu dışına çıkarılır.”

Bu durumda, taraflar trafik zabıtasını beklemeden kendi aralarında “maddi hasarlı kaza tespit tutanağı” düzenleyebilirler. Anayasa Mahkemesi’nin bir kararında da bu tutanağın, “kazaya karışan taraflar arasında çıkabilecek hukuki uyuşmazlıkların çözümüne esas olacak… bir resmi belge niteliğinde” olduğu belirtilmiştir.

Sonuç

Sunulan yargı kararları analiz yanıtları, trafik kazası sonrası ilk yapılması gerekenlerin temel olarak can ve mal güvenliğini sağlamak, olayı resmi olarak kayıt altına almak ve hukuki sürecin doğru işlemesi için gerekli adımları atmak etrafında şekillendiğini ortaya koymaktadır. Sürücülerin KTK’dan doğan yükümlülükleri; derhal durmak, olay yerini emniyete almak, yaralılara yardım çağırmak, yetkililere haber vermek ve onların talimatlarına uymaktır. Sadece maddi hasarlı kazalarda ise tarafların anlaşması halinde, trafiği aksatmadan kendi aralarında tutanak düzenlemeleri mümkündür. Bu kurallara uyulmaması, ileride açılacak tazminat davalarında ve sigorta süreçlerinde sürücüler aleyhine ciddi hukuki sonuçlar doğurabilecektir. Bir yazı önerisi.

Neden Tuzla Avukat Desteği Gerekli?

Trafik kazası sonrası yapılacaklar yasal olarak açıkça düzenlenmiş olsa da, uygulamada taraflar arasında anlaşmazlıklar çıkabilmekte, sigorta şirketleri tazminat taleplerini eksik ödeyebilmekte veya tamamen reddedebilmektedir. Özellikle yaralanmalı ve ölümlü kazalarda hem ceza davaları hem de tazminat davaları söz konusu olur ve bu süreçler teknik bilgi gerektirir.

Tuzla’da meydana gelen bir trafik kazasında, kazazedelerin veya yakınlarının hak kaybı yaşamaması, sigorta ve kusur oranı hesaplamalarının doğru yapılması ve gerekli davaların zamanında açılması için Tuzla’da uzman bir avukattan destek almak büyük önem taşır. Avukat desteği;

Maddi ve manevi tazminat taleplerinin doğru şekilde hazırlanmasını,

Kusur oranlarına itiraz edilmesini,

Sigorta şirketleriyle yürütülen süreçlerde hakların korunmasını,

Ceza soruşturmalarında mağdur haklarının etkin şekilde savunulmasını sağlar.

Bu nedenle, İstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Gebze avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat veya Çayırova avukat, Şekerpınar avukat, Güzelyalı avukat Postane avukat ve Akfırat avukat gibi bölgelerde trafik kazası sonrası hem idari işlemlerde hem de yargı süreçlerinde profesyonel destek almak, sürecin doğru ilerlemesi ve hak kayıplarının önlenmesi açısından kritik bir gerekliliktir.

Giriş

Bu çalışma, “trafik kazalarında kusur oranı nasıl belirlenir?” sorusuna yanıt olarak sunulan ilk derece mahkemesi, bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay kararlarının analiziyle hazırlanmıştır. Çalışma, kusur oranının tespitinde izlenen metodolojiyi, başvurulan delilleri, hukuki dayanakları ve yargısal makamların bu süreçteki rolünü incelemektedir. Analiz edilen kararlar, kusur belirleme sürecinin, özel ve teknik bilgi gerektiren, bilirkişi incelemesine dayalı, ancak nihai takdiri hakime ait olan karmaşık bir süreç olduğunu ortaya koymaktadır.

Bilirkişi İncelemesi Zorunluluğu: İncelenen tüm kararlarda, kusur oranının tespiti için mahkemelerin istisnasız olarak bilirkişi raporuna başvurduğu görülmektedir. Bu süreçte Adli Trafik Bilirkişisi, Makine Mühendisi, Adli Tıp Kurumu (ATK) Trafik İhtisas Dairesi/Kurulu gibi uzmanlardan rapor alınmaktadır. ATK, özellikle çelişkili durumlarda en yetkin kurum olarak kabul edilmektedir.

Hukuki Dayanaklar: Kusur tespiti, temel olarak 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu (KTK) ve bu kanuna dayalı Karayolları Trafik Yönetmeliği (KTY) hükümlerine göre yapılmaktadır. Özellikle KTK’nın “Trafik Kazalarında Sürücü Kusurlarının Tespiti ve Asli Kusur Sayılan Haller” başlıklı 84. maddesi, bilirkişi raporlarının ve mahkeme kararlarının temel referans noktasını oluşturmaktadır.

Değerlendirilen Deliller: Kusur oranının belirlenmesinde sadece bilirkişi raporu değil, aynı zamanda trafik kazası tespit tutanağı, tanık ifadeleri, olay yeri inceleme bulguları, kamera kayıtları, keşif ve ceza dosyası gibi dosyadaki tüm deliller bir bütün olarak değerlendirilmektedir. Raporların bu delillerle uyumlu olması, hükme esas alınmaları için önemli bir kriterdir.

Hakimin Takdir Yetkisi: Bilirkişi raporları teknik bulguları ortaya koysa da, kusurun oran ve ağırlığının nihai takdiri hakime aittir. Hakim, bilirkişi raporunu dosyadaki diğer delillerle birlikte değerlendirerek, raporun yasal düzenlemelere ve dosya içeriğine uygun olup olmadığını denetler ve nihai kusur dağılımına karar verir.

1. Bilirkişi Raporlarının Süreçteki Yeri ve Önemi

Yargı kararları, kusur tespitinin hukuki bilgi dışında özel ve teknik bilgi gerektirdiğini ve bu nedenle Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 266. maddesi uyarınca bilirkişi incelemesinin kaçınılmaz olduğunu göstermektedir. İstanbul 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin belirttiği gibi, “…kusur oranı tespiti hukuk dışında özel ve teknik bilgi gerektiren bir durum olduğundan, bu husus bilirkişi incelemesi ile tespit edilir.” (2018/647 E., 2021/796 K.).

Mahkemeler, genellikle Adli Tıp Kurumu Trafik İhtisas Dairesi’ni en yetkin kurum olarak görme eğilimindedir. İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi, farklı bilirkişi raporları arasındaki çelişkiyi giderirken “ATK’nın en yetkin kurum olması nedeniyle Mahkememizce tespitlere itibar edilerek kaza oluşumunda ATK raporunda belirtilen kusur oranları hükme esas alınmıştır.” (2021/981 E., 2024/480 K.) diyerek bu durumu teyit etmiştir. Yargıtay ise, raporlar arasında çelişki olması durumunda, bu çelişkiyi giderecek, denetime elverişli yeni bir rapor alınması gerektiğini vurgulamaktadır (17. Hukuk Dairesi, 2015/9232 E., 2018/8290 K.).

2. Kusur Tespitinde Esas Alınan Hukuki Normlar ve Deliller

Kusur oranının belirlenmesindeki temel hukuki çerçeveyi KTK ve KTY oluşturmaktadır. Özellikle KTK’nın 84. maddesinde sayılan “Asli Kusur Halleri” kararlarda sıkça atıf almaktadır. İncelenen kararlarda öne çıkan asli kusur halleri şunlardır:

Arkadan Çarpma (KTK md. 84/d): Çok sayıda kararda, arkadan çarpan sürücünün %100 oranında kusurlu olduğu kabul edilmiştir. Örneğin, Bursa 3. Asliye Ticaret Mahkemesi kararında “…aynı kanunun ” trafik kazalarında sürücü kusurlarının tespiti ve asli kusur sayılan haller ” başlıklı (84/d) ” arkadan çarpma ” maddesini ihlal ettiğinden % 100 (yüzde yüz) oranında kusurlu olduğuna…” hükmedilmiştir (2023/304 E., 2024/469 K.).

Şeride Tecavüz Etme (KTK md. 84/g): Şerit ihlali de tam kusur sebebi olarak görülmektedir. Bursa 2. Asliye Ticaret Mahkemesi kararında, sürücünün bu kuralı ihlal etmesi nedeniyle %100 kusurlu bulunduğu belirtilmiştir (2023/785 E., 2024/741 K.).

Manevraları Düzenleyen Genel Şartlara Uymama (KTK md. 84/j): Hatalı manevralar da asli kusur olarak değerlendirilmektedir. Konya 4. Asliye Ticaret Mahkemesi, bu kuralı ihlal eden sürücünün %100 asli kusurlu olduğuna dair bilirkişi raporunu esas almıştır (2023/240 E., 2024/615 K.).

Bilirkişiler ve mahkemeler, bu yasal normları uygularken somut olayın delillerini bütüncül olarak ele almaktadır. Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin kararında bu süreç şöyle özetlenmiştir: “kaza tutanağı, araç tescil kayıtları, hasar kayıtları, sigorta dosyası, aracın tamirine ilişkin servis kayıtları ve kazaya ilişkin diğer bilgi ve belgeler celp edilerek dosya arasına alınmış, tanıklar dinlenmiş taraf delilleri toplanmıştır.” (2023/491 E., 2024/782 K.).

3. Kusur Oranlarının Dağılımı ve Sorumluluğa Etkisi

Kusur her zaman tek bir tarafa yüklenmemekte, kazanın oluşumuna katkıda bulunan tüm unsurlar dikkate alınarak paylaştırılabilmektedir. Kararlarda %100 tek taraflı kusurun yanı sıra, %75-%25 (Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi, 2022/564 E., 2024/814 K.), %80-%20 (Ankara 8. Asliye Ticaret Mahkemesi, 2020/290 E., 2022/33 K.) ve %70-%30 (İstanbul 14. Asliye Ticaret Mahkemesi, 2016/92 E., 2019/771 K.) gibi oranlarda müterafik kusur (ortak kusur) tespitleri de yer almaktadır. Hatta bazı durumlarda sürücüler, yayalar ve yolu yapan kurum arasında dahi kusur dağılımı yapılabilmektedir (Samsun Asliye Ticaret Mahkemesi, 2016/1019 E., 2019/508 K.).

Belirlenen bu kusur oranı, tazminat sorumluluğunun sınırını çizmektedir. Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin vurguladığı gibi, “kazaya karışanların kusurlu hareketleri ve kusur oranlarının belirlenmesi; sürücü, işleten ve sigorta şirketinin sorumluluğunun belirlenmesi yönünden önem arz etmektedir.” (2018/415 E., 2023/853 K.).

4. Hakimin Nihai Değerlendirmesi

Bilirkişi raporları mahkeme için bağlayıcı değildir. Hakim, raporun dosyadaki diğer delillerle (kaza tespit tutanağı, tanık beyanları vb.) ve yasal düzenlemelerle uyumlu olup olmadığını denetlemekle yükümlüdür. İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi bu durumu net bir şekilde ifade etmiştir: “Kusurun oran ve ağırlığının takdiri münhasıran hakimin yetkisindedir. Bilirkişi tarafından yapılan işlem tarafların ihlal etmiş oldukları trafik kurallarının tespitini sağlamaktan ibaret olup… kusur dağılımın takdiri hâkim tarafından yapılması gerekmektedir.” (2021/345 E., 2022/28 K.). Mahkeme, raporu dosya kapsamına uygun bulduğunda hükme esas alır.

Sonuç

İncelenen yargı kararları ışığında, trafik kazalarında kusur oranının belirlenmesi;

Öncelikle mahkeme tarafından görevlendirilen uzman bilirkişilerin teknik incelemesine dayanan,

Bu incelemenin 2918 sayılı KTK, özellikle de asli kusur hallerini düzenleyen 84. maddesi ve ilgili yönetmelik çerçevesinde yapıldığı,

Kaza tespit tutanağı, tanık beyanları, kamera kayıtları gibi somut delillerle desteklendiği,

Ve son olarak, tüm bu teknik bulgular ve delillerin hakim tarafından hukuki bir süzgeçten geçirilerek nihai takdirinin yapıldığı, çok aşamalı bir süreçtir.

Elde edilen kusur oranı, kazadan doğan maddi ve manevi tazminat sorumluluğunun taraflar arasında paylaştırılmasında belirleyici rol oynamaktadır. Bir yazı önerisi.

🔹 Neden Tuzla Avukat Desteği Gerekli?

Trafik kazalarında kusur oranının doğru belirlenmesi, yalnızca hukuki değil aynı zamanda teknik uzmanlık da gerektirir. Kusur oranı; tazminat miktarını, sigorta şirketlerinin sorumluluğunu ve tarafların ceza sorumluluğunu doğrudan etkilediği için kritik öneme sahiptir. Ancak uygulamada, bilirkişi raporları arasında çelişkiler çıkabilmekte, delillerin toplanmasında eksiklikler yaşanabilmekte ve sigorta şirketleri çoğu zaman tazminat ödemelerini sınırlı tutmaya çalışmaktadır.

Bu noktada Tuzla’da uzman bir avukattan destek almak, hem mağdurun hem de karşı tarafın haklarının korunması için hayati önem taşır. Avukat desteği sayesinde:

Bilirkişi raporlarına itiraz süreci etkin şekilde yürütülür,

Kusur oranına ilişkin çelişkiler giderilir,

Sigorta şirketleri ile tazminat görüşmelerinde hak kayıpları önlenir,

Ceza dosyaları ile hukuk dosyalarının paralel yürütülmesi sağlanır,

Mahkemeye sunulacak deliller eksiksiz şekilde toplanır.

Özellikle İstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Gebze avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat veya Çayırova avukat, Şekerpınar avukat, Güzelyalı avukat Postane avukat ve Akfırat avukat gibi bölgelerde, doğru hukuki temsil olmadan sürecin yürütülmesi, ciddi hak kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle trafik kazalarında kusur oranı tespitine ilişkin davalarda Tuzla’da deneyimli bir avukatla çalışmak, sürecin adil, hızlı ve mağdur lehine sonuçlanması açısından büyük önem arz etmektedir.

Giriş

Bu yazı, “Araç değer kaybı nedir?” sorusuna yanıt olarak sunulan çeşitli ilk derece mahkemesi, bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay kararlarının analiziyle hazırlanmıştır. Yazı, yargı kararlarında araç değer kaybı kavramının nasıl tanımlandığını, bu zararın tazmini için hangi kriterlerin arandığını ve hesaplama yöntemlerine ilişkin mahkemelerin yaklaşımını ortaya koymayı amaçlamaktadır. İncelenen kararlar, kavramın Türk hukuk uygulamasında yerleşik bir “gerçek zarar” kalemi olarak kabul edildiğini ve tazminat davalarının önemli bir konusunu oluşturduğunu göstermektedir.

İncelenen yargı kararları ışığında araç değer kaybı ile ilgili temel bulgular şunlardır:

Tanım: Yargı kararlarında araç değer kaybı, istikrarlı bir şekilde, trafik kazası sonucu hasar gören bir aracın, onarımı yapıldıktan sonraki piyasa değeri ile kaza öncesindeki hasarsız piyasa değeri arasındaki fark olarak tanımlanmaktadır. Yargıtay’ın yerleşik içtihatları bu tanımın temelini oluşturmaktadır. Örneğin, İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesi kararında Yargıtay’a atıfla, “değer kaybı zararı, aracın olay tarihindeki hasar değeriyle hasarı giderildikten sonra (tamir edilmiş hali ile) edeceği değer arasındaki farktan ibarettir” denilmektedir.

Hukuki Nitelik: Araç değer kaybı, mahkemeler tarafından bir “gerçek zarar” kalemi olarak kabul edilmektedir. Ankara 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin belirttiği gibi, “Meydana gelen kaza nedeni ile araçta değişen parçalar veya yapılan onarım nedeni ile meydana gelen değer kaybı gerçek zarar kalemleri arasında sayılır.” Bu niteliği gereği, haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarına konu olmakta ve trafik sigortacılarının sorumluluğu kapsamında değerlendirilmektedir.

Hesaplama Kriterleri: Değer kaybının belirlenmesinde mahkemeler, somut olayın özelliklerine göre bir dizi kriteri dikkate almaktadır. Bu kriterler arasında; aracın markası, modeli, yaşı, kilometresi, hasarın niteliği ve boyutu, onarımda kullanılan parçaların orijinalliği ve aracın kaza geçmişi bulunmaktadır. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 2018/1270 sayılı kararı, bu unsurların tamamının uzman bir bilirkişi tarafından ayrıntılı, gerekçeli ve denetime elverişli bir raporla değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Bilirkişinin Rolü: Değer kaybı miktarının tespiti, teknik bir konu olması nedeniyle neredeyse tüm kararlarda uzman bilirkişi raporlarına dayandırılmaktadır. Mahkemeler, Yargıtay içtihatları doğrultusunda, serbest piyasa koşullarını gözeten, aracın kaza öncesi ve sonrası rayiç değerlerini karşılaştıran ve ulaştığı sonucu gerekçelendiren raporları hükme esas almaktadır.

1. Araç Değer Kaybı Kavramının Yargısal Yorumu

Mahkeme kararları, araç değer kaybının sadece fiziksel onarımla giderilemeyen, aracın ikinci el piyasasındaki mübadele değerinde meydana gelen ekonomik bir kayıp olduğunu kabul etmektedir. İstanbul 7. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2025/133 sayılı kararında bu durum şu şekilde ifade edilmiştir: “…araç tamamen onarılmış olsa dahi, teknolojinin gelişmesi sebebiyle, parça değişimi yapılmamış olsa dahi, araçların kaza geçirdiği, kaportanın onarım ve boya gördüğü konuları kolaylıkla tespit edilebilmekte bu da aracın kaza geçirmesi sebebiyle kazanın şekline göre değişen oranlarda bir kısım değerinden kaybetmesine sebebiyet vermektedir.” Bu yorum, onarımın aracı eski haline getirse bile “orijinalliğini” yitirmesi nedeniyle piyasa algısının olumsuz etkilendiği ve bunun malvarlığında bir eksilme yarattığı kabulüne dayanmaktadır.

2. Değer Kaybı Hesaplamasında Yöntem ve Tartışmalar

Kararlarda, değer kaybı hesaplamasının nasıl yapılması gerektiğine dair önemli detaylar bulunmaktadır. Özellikle Ankara 12. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2024/588 sayılı kararı, Anayasa Mahkemesi’nin ilgili kanun maddelerindeki bazı ibareleri iptal etmesiyle, değer kaybı hesaplamasının artık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) Genel Şartları ekindeki formüllere göre yapılamayacağını belirtmektedir. Bu durum, mahkemeleri Yargıtay’ın “gerçek zarar” ilkesine dayalı eski uygulamalarına yöneltmiştir. Ankara 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2024/297 sayılı kararında bu husus şöyle vurgulanmıştır: “…değer kaybının, Genel Şartlar yürürlüğe girmeden önceki Yargıtay uygulamaları dikkate alınarak kaza tarihindeki serbest piyasa koşullarına göre, aracın kazadan önceki değeri ile onarım sonrası değeri arasındaki farka göre belirlenmesi gerekir.” Bu yaklaşım, her bir davanın kendi özel koşulları içinde, piyasa gerçeklerine uygun olarak değerlendirilmesini zorunlu kılmaktadır.

3. Değer Kaybı Talebini Sınırlayan veya Ortadan Kaldıran Haller

İncelenen kararlar, her kazanın otomatik olarak bir değer kaybı yaratmayacağını da ortaya koymaktadır. Özellikle aracın mevcut hasar geçmişi, değer kaybı taleplerinde önemli bir savunma argümanı olarak öne çıkmaktadır. Ankara 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2025/209 sayılı kararında, daha önce hasar görmüş parçaların tekrar hasarlanması durumunda yeni bir değer kaybı oluşmayacağı belirtilmiştir: “…son kazada eş değer parça kullanımı ya da bütün parçalar orijinal olsa da söz konusu parçalar önceden hasarlandığından araç ikinci bir değer kaybına uğramayacağı”. Benzer şekilde, İstanbul 18. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2018/1357 sayılı kararı da aracın modeli, kilometresi ve özellikle kapsamlı hasar geçmişi nedeniyle “daha önce değer kaybetmiş araca tekrar değer kaybı hesaplaması yapılamayacağı” gerekçesiyle talebi reddetmiştir. Bu kararlar, değer kaybının aracın “orijinalliğinin” bozulmasından kaynaklandığı, zaten orijinalliğini yitirmiş bir araçta bu zararın oluşmayabileceği mantığına dayanmaktadır.

Sonuç

Yargı kararları bütüncül olarak incelendiğinde, araç değer kaybının; bir aracın kaza sonrası onarılmasına rağmen, hasar geçmişi nedeniyle ikinci el piyasa değerinde meydana gelen ve “gerçek zarar” olarak nitelendirilen ekonomik bir kayıp olduğu sonucuna varılmaktadır. Yargı pratiği, bu zararın tazmin edilebilir olduğunu ve sorumluluğun kusurlu taraf ile onun trafik sigortacısına ait olduğunu kabul etmektedir.

Değer kaybının tespiti, katı formüllere bağlı olmaktan ziyade, Yargıtay tarafından çerçevesi çizilen; aracın özellikleri, hasarın niteliği ve güncel piyasa koşulları gibi dinamik unsurları dikkate alan, uzman bilirkişilerce yapılan somut ve gerekçeli bir değerlendirmeye dayanmaktadır. Aracın mevcut hasar geçmişi gibi faktörler ise değer kaybı taleplerini sınırlayabilen veya tamamen ortadan kaldırabilen önemli unsurlar olarak kararlara yansımaktadır. Sonuç olarak, Türk hukuk sisteminde araç değer kaybı, hakkaniyete uygun ve gerçek zararı karşılamaya yönelik, içtihatlarla şekillenmiş yerleşik bir tazminat kalemi olarak varlığını sürdürmektedir. Bir yazı önerisi.

🔹 Neden Tuzla Uzman Avukat Desteği Gerekli?

Araç değer kaybı tazminat davaları, teknik ve hukuki birçok karmaşık unsur içerir. Hesaplamaların doğru yapılması, bilirkişi raporlarının etkin kullanımı ve mevcut hasar geçmişi gibi detaylar, sürecin doğru yürütülmesi için kritik öneme sahiptir. Bu noktada Tuzla’da deneyimli bir avukattan destek almak, mağduriyetin önlenmesi ve tazminat hakkının korunması açısından önemlidir.

Avukat desteği sayesinde:

Değer kaybı miktarının tespitinde bilirkişi raporları ve piyasa verileri etkin şekilde kullanılabilir,

Sigorta şirketlerinin haksız sınırlama veya reddi durumlarında hukuki süreç yönetilir,

Mevcut hasar geçmişi veya aracın teknik özellikleri gibi dava lehine veya aleyhe olan deliller doğru şekilde dosyaya sunulur,

Mahkeme sürecinde usul hataları önlenir ve tazminat talebinin kapsamı en iyi şekilde korunur,

Çelişkili veya eksik bilirkişi raporları karşısında etkili itiraz ve ek rapor talepleri yapılabilir.

Özellikle İstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Gebze avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat veya Çayırova avukat, Şekerpınar avukat, Güzelyalı avukat Postane avukat ve Akfırat avukat gibi yoğun trafik ve kaza riski yüksek bölgelerde, uzman avukat desteği olmadan süreç yürütmek, hak kayıplarına ve tazminatın eksik ödenmesine yol açabilir. Bu nedenle araç değer kaybı tazminat davalarında Tuzla’da alanında uzman bir avukatla çalışmak, hakkaniyetli ve etkili bir çözüm için büyük önem taşır.

Giriş

Bu yazı, “Kiracımı nasıl tahliye edebilirim, ihtar göndermek yeterli mi? Tahliye edebilmem için neler yapmalıyım?” sorusuna, sunulan Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları temelinde yanıt vermek amacıyla hazırlanmıştır. İncelenen kararlar, kiracı tahliyesinin tek bir eylemle, özellikle de sadece ihtarname göndermekle mümkün olmadığını, aksine belirli yasal prosedürlere, sürelere ve şekil şartlarına sıkı sıkıya bağlı, çok aşamalı bir süreç olduğunu ortaya koymaktadır. Bu yazı, bu sürecin temel dinamiklerini, dikkat edilmesi gereken kritik noktaları ve farklı tahliye nedenlerine göre değişen yaklaşımları özetlemektedir.

İncelenen farklı yargı kararından elde edilen temel bulgular şu şekildedir:

İhtarname Tek Başına Yeterli Değildir: Kararların neredeyse tamamında vurgulanan en net bulgu, kiracıyı tahliye etmek için ihtarname göndermenin tek başına yeterli olmadığıdır. İhtarname, yasal sürecin zorunlu bir başlangıç adımı olmakla birlikte, tahliyeyi tek başına sağlamaz.

Mahkeme Kararı veya İcra Takibi Şarttır: Tahliye, ancak bir mahkeme kararı (tahliye ilamı) veya geçerli bir sebebe dayalı olarak başlatılan ve sonuçlanan bir icra takibi ile mümkündür. Yargıtay-3. Hukuk Dairesi’nin (2019/5313) belirttiği gibi, “…mahkeme kararı ile tahliye ilamı alınmadığı sürece akdin sona erdiğinden söz edilemez.” Bu ilke, kiraya verenin kendi başına tahliye işlemi yapamayacağını net bir şekilde ortaya koymaktadır.

İhtarnamenin İçeriği ve Usulü Hayati Önem Taşır: İhtarnamenin hukuki bir sonuç doğurabilmesi için içeriğinin kanunun aradığı şartları taşıması zorunludur. Özellikle kira borcunun ödenmemesi (temerrüt) nedeniyle çekilen ihtarlarda; talep edilen kira bedeli, ödeme için tanınan yasal süre (genellikle 30 gün) ve en önemlisi “verilen süre içinde kira parasının ödenmemesi halinde akdin feshedileceğinin ve tahliye davası açılacağının açıkça belirtilmesi” gerekmektedir (Yargıtay-6. HD, 2011/4965; Yargıtay-3. HD, 2018/3224). Bu unsurlardan birinin eksikliği, ihtarı geçersiz kılabilir ve açılacak davanın reddine neden olabilir.

Tahliye Sebebine Göre Prosedürler Değişir: Tahliye süreci, dayandığı yasal sebebe göre farklılık gösterir. İncelenen kararlarda öne çıkan başlıca sebepler; kira borcunun ödenmemesi (temerrüt), bir kira yılında iki haklı ihtara sebep olunması, tahliye taahhüdü, yeni malikin ihtiyacı ve konut/işyeri ihtiyacıdır. Her bir senaryonun kendine özgü ihtar, dava açma süresi ve ispat yükümlülükleri bulunmaktadır.

Yasal Sürelerin ve Usulün Takibi Zorunludur: Tahliye davalarında haklı olsanız dahi, usuli hatalar veya sürelerin kaçırılması davanın reddedilmesine yol açabilir. Örneğin, tahliye taahhüdüne dayalı davaların “taahhüt edilen tarihi izleyen bir (1) ay içinde açılması” (Yargıtay-6. HD, 2011/13723) veya iki haklı ihtar sonrası davanın “kira sözleşmesinin bitiminden itibaren bir ay içerisinde açılması” (Yargıtay-6. HD, 2011/11846) gibi kritik sürelere uyulması şarttır.

Tahliye Sürecinde İzlenmesi Gereken Adımlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kararlar, tahliye sürecinin farklı senaryolara göre nasıl işlediğine dair detaylı bilgiler sunmaktadır.

1. Kira Bedelinin Ödenmemesi (Temerrüt) Halinde: 

Bu, en sık karşılaşılan tahliye sebebidir. Süreç şu adımları içerir:

Adım 1: Usulüne Uygun İhtarname veya Ödeme Emri: Kiracıya, ödenmemiş kira borcunu, bu borcu ödemesi için en az 30 gün süre tanındığını ve bu süre içinde ödeme yapılmazsa sözleşmenin feshedilerek tahliye davası açılacağını içeren yazılı bir ihtarname (genellikle noter kanalıyla) gönderilmelidir. Alternatif olarak, tahliye talepli icra takibi başlatılarak kiracıya bu ihtarları içeren bir ödeme emri gönderilebilir.

Adım 2: Dava veya İcra Mahkemesine Başvuru: Verilen 30 günlük sürede borç ödenmezse, kiraya veren Sulh Hukuk Mahkemesi’nde tahliye davası açabilir veya başlattığı icra takibine itiraz edilmemişse İcra Hukuk Mahkemesi’nden tahliye talep edebilir.

Önemli Alıntı: Yargıtay-3. Hukuk Dairesi (2018/3224), ihtarda tahliye davası açılacağının belirtilmemesi halinde ne olacağını net bir şekilde açıklamıştır: “…ihtarnamede kira bedellerinin 30 gün içinde ödenmesi, aksi halde sözleşmenin feshedileceği bildirildiği halde davalı aleyhinde tahliye davası açılacağı hususu belirtilmemiştir.” Bu eksiklik nedeniyle mahkemenin tahliye kararı vermesi hatalı bulunmuştur.

2. Yeni Malik Olma Durumunda:

 Kiralanan mülkü yeni satın alan bir malikseniz, süreç farklıdır. Yargıtay-6. Hukuk Dairesi’nin (2013/6427) belirttiği gibi, “…kiraya veren durumunda olmayan malik veya kiralananı sonradan iktisap eden yeni malikin önceden kiracıya ihbar göndererek kira paralarının kendisine ödenmesini istemesi bu ihbarın sonuçsuz kalması halinde yasal içerikli ihtarname tebliğ ettirmek suretiyle dava açması gerekir.” Yani yeni malik, öncelikle mülkü satın aldığını ve kiraların artık kendisine ödenmesi gerektiğini bir ihbarname ile bildirmelidir. Ancak bu bildirimden sonra kiracı temerrüde düşerse, standart temerrüt prosedürü işletilebilir.

3. Tahliye Taahhütnamesi Varlığında: Geçerli bir yazılı tahliye taahhütnamesi varsa, bu güçlü bir tahliye sebebidir. Ancak Yargıtay-6. Hukuk Dairesi (2011/13723) kararında belirtildiği gibi, dava veya icra takibinin taahhüt edilen tarihi izleyen bir ay içinde başlatılması zorunludur. Bu sürenin kaçırılması halinde taahhüde dayalı tahliye hakkı kaybolur.

4. Usul Hataları ve Diğer Kritik Detaylar: Kararlar, tahliye davalarının usuli hatalar nedeniyle kaybedilebileceğini göstermektedir:

Usulsüz Tebligat: İhtarname veya ödeme emrinin kiracıya yasalara uygun şekilde tebliğ edilmesi şarttır. Örneğin, bir şirkete yapılacak tebligatın yetkili temsilciye yapılması gerekirken yetkisiz bir çalışana yapılması, tebligatı geçersiz kılar (Yargıtay-6. HD, 2011/11557).

Yanlış Kişiye İhtar: İhtarname, kira sözleşmesinde taraf olan kiracıya gönderilmelidir. Kiracı olmayan birine gönderilen ihtar hukuki sonuç doğurmaz (Yargıtay-6. HD, 2010/973).

İcra Takibinde Eksiklik: Tahliye talepli icra takibi başlatılırken, takip talepnamesinde “tahliye” talebinin açıkça belirtilmesi zorunludur. Aksi halde, sonradan tahliye istenemez (Yargıtay-6. HD, 2012/2336).

Sonuç

Sunulan yargı kararları ışığında, kiracının tahliyesi için ihtarname göndermenin gerekli ancak asla yeterli bir adım olmadığı kesin bir şekilde anlaşılmaktadır. Tahliye süreci, yasal bir zemine oturtulması gereken, şekil ve süre şartlarına titizlikle uyulmasını gerektiren hukuki bir prosedürdür.

Kiraya verenlerin tahliye sürecinde başarılı olabilmeleri için:

Tahliye için Türk Borçlar Kanunu’nda belirtilen geçerli bir sebebe (temerrüt, iki haklı ihtar, ihtiyaç, tahliye taahhüdü vb.) sahip olmaları,

Bu sebebe uygun, kanunun aradığı tüm unsurları içeren bir ihtarnameyi usulüne uygun olarak kiracıya tebliğ etmeleri,

Yasal süreler içerisinde Sulh Hukuk Mahkemesi’nde tahliye davası açmaları veya İcra Müdürlüğü kanalıyla tahliye talepli takip başlatmaları,

Dava ve takip süreçlerindeki tüm usuli kurallara riayet etmeleri gerekmektedir.

Sürecin karmaşıklığı ve yapılacak küçük bir usul hatasının davanın kaybedilmesine neden olabileceği göz önünde bulundurulduğunda, bir avukattan profesyonel hukuki destek alınması şiddetle tavsiye edilir. Bir yazı önerisi.

Neden Tuzla Avukat Desteği Gerekli?

Kiracı tahliyesi süreci, yalnızca ihtarname göndermekle tamamlanmayan, usul ve süre şartlarına sıkı sıkıya bağlı, çok aşamalı bir hukuki süreçtir. Tahliye sebepleri, ihtarname içeriği, tebligat usulleri ve mahkeme veya icra prosedürleri konusundaki en küçük bir hata, davanın reddine yol açabilir.

Tuzla, İstanbul’un en yoğun kira ve ticari mülk hareketliliğine sahip bölgelerinden biri olması nedeniyle, bu alanda uzmanlaşmış avukatlar kritik bir rol oynar. Tuzla’da faaliyet gösteren uzman avukatlar:

Bölgesel uygulamaları ve mahkeme pratiklerini yakından bilir; Sulh Hukuk Mahkemeleri ve İcra Müdürlüklerinde sürecin hızlı ve doğru ilerlemesini sağlar.

İhtarnamenin veya tahliye talepli icra takibinin yasal şartlara uygun hazırlanmasını temin eder ve olası eksiklikleri önler.

Tahliye sebebine göre (temerrüt, tahliye taahhüdü, yeni malik ihtiyacı vb.) doğru stratejiyi belirler ve dava sürecinde riskleri minimize eder.

Usul hatalarını önleyerek, hak kaybını önler ve tahliye sürecinin etkin sonuçlanmasını sağlar.

Bu nedenle İstanbul, Tuzla avukat, Pendik avukat, Kartal avukat, Maltepe avukat, Aydınlı avukat, Orhanlı avukat, Gebze avukat, Çayırova avukat, Tepeören avukat, Darıca avukat, Bayramoğlu avukat gibi bölgelerde kiracının tahliyesinde hem hak kaybını önlemek hem de süreci en kısa ve güvenli şekilde tamamlamak için, Tuzla’da tahliye hukuku konusunda deneyimli bir avukattan profesyonel destek almak büyük önem taşır.